“เสด็จเตี่ย” เป็นคำที่เหล่าทหารเรือและผู้เคารพนับถือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ (พ.ศ. 2423-2466) เรียกขานพระองค์ แต่การเรียกพระองค์เช่นนี้ มีที่มาอย่างไร?
พลเรือโท ศรี ดาวราย บันทึกไว้ในบทความชื่อ “ชีวิตนักเรียนนายเรือสมัย พ.ศ. 2462” ตอนหนึ่งว่า
“ผมได้สอบแข่งขันเข้าโรงเรียนนายเรือได้ เมื่อกลางปี พ.ศ. 2462 เป็นนักเรียนนายช่างกล (นบช.) เรียกกันว่าเหล่าพรรคกลิน
วันที่ 6 ตุลาคม 2462 เป็นวันแรกที่นักเรียนรุ่นผมไปถึงโรงเรียนฯ ซึ่งอยู่ในพระราชวังเดิม จังหวัดธนบุรี ก็ได้รับเครื่องแบบกลาสีเรือ (พลทหาร) คนละ 2 ชุด ขนาดใหญ่-เล็ก ตามรูปร่างของแต่ละคน ส่วนมากไม่ได้ขนาด คนสูงใหญ่ใส่กางเกงสั้นจุดจู๋ และเสื้อคับปี๋ คนตัวเล็กและเตี้ย ใส่แล้วกางเกงใหญ่ ขายาวคร่อมเท้า เสื้อโตโคร่งคร่าง ต้องพับขากางเกงและแขนเสื้อ ดูแล้วทุเรศแท้ๆ แต่ก็ต้องทนใส่ไม่มีเวลาที่จะนำไปแก้ไข เพราะหลังจากได้รับแจกเล้ว ประมาณวันที่ 8 ต.ค. 62 ทางโรงเรียนก็นำนักเรียนทั้งหมดไปลงเรือหลงพาลีรั้งทวีปและเรือมรุธวสิตสวัสดิ์ วันที่ 11 ต.ค. 62 เรือทั้งสองก็ออกทะเล ไปฝึกภาคปฏิบัติที่สัตหีบ
การออกฝึกภาคในทะเลครั้งนั้น พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ขณะดำรงตำแหน่งเสนาธิการทหารเรือ เป็นผู้อำนวยการฝึก และประทับที่ ร.ล.พาลีฯ ด้วย เช้าวันหนึ่งมีการขัดหินทรายแล้วเช็ดล้างดาดฟ้าไม้ที่ท้ายเรือ พวกนักเรียนใหม่ๆ ทำงานกันไม่เป็น เงอะงะเก้งก้าง เป็นเวลาที่พระองค์ทรงยืนอยู่ ณ ที่นั้นด้วย
ทอดพระเนตรแล้วคงสงสาร จึงได้ดำรัสกับพวกนักเรียนว่า ‘อ้ายลูกชายมานี่ เตี่ยจะสอนให้’แล้วทรงทำงานให้ดูจนเสร็จ โดยมิได้ถือพระองค์เลย นักเรียนทั้งปวงจึงได้เคารพรักกันมาก และพากันเรียกพระองค์ว่า ‘เสด็จเตี่ย’ จนถึงทุกวันนี้”
ในเอกสารสโมสรศิลปวัฒนธรรมเสวนา 15 ตุลาคม 2558 ยังกล่าวถึงการเรียกพระองค์ว่า “เสด็จเตี่ย” ดังนี้
“นอกจาก ‘เสด็จเตี่ย’ แล้ว ในหมู่พระโอรส พระธิดา และทหารผู้ใกล้ชิด ก็ยังโปรดให้เรียกพระองค์ว่า ‘ติ๊ดเตี่ย’ นายพลเรือ พระยาหาญกลางสมุทร [บุญมี พันธุมนาวิน] ก็เคยเขียนชี้แจ้งว่า ตอนที่ทรงเป็น ‘หมอพร’ รักษาคนโดยไม่คิดสตังค์นั้น คนจีนก็เรียกพระองค์ว่า ‘เตี่ย’ และว่าคนไทยเรียก ‘ทิดเตี่ย’ (คำหลังนี่ผมเดาเอาเองว่าคงเพี้ยนมาจาก ‘ติ๊ดเตี่ย’)
ถ้าถามว่า ทำไมชอบเรียกพระองค์เองว่า ‘เตี่ย’ หรือให้ผู้อื่นเรียกเช่นนั้น ข้อนี้ไม่ทราบครับ นอกจากสันนิษฐานเอาว่าเป็นความนิยมส่วนพระองค์”
หมายเหตุ : จัดย่อหน้าและเน้นคำใหม่โดยกองบรรณาธิการออนไลน์
อ่านเพิ่มเติม :
- พระอุปนิสัย-พระจริยวัตรของ “กรมหลวงชุมพรฯ” ที่คนเคารพนับถือ และแง่ความศักดิ์สิทธิ์
- เหตุที่กรมหลวงชุมพรฯ ถูกปลดจากทหารเรือ จากพระราชบันทึกรัชกาลที่ 6
- กรมหลวงชุมพรฯ กับการเลี้ยงนักมวยในวัง สู่การปั้นชกไฟต์แห่งยุค กำปั้นไทยดวล “มวยจีน”
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
อ้างอิง :
พลเรือโท ศรี ดาวราย. “ชีวิตนักเรียนนายเรือสมัย พ.ศ. 2462” ใน, หนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ ณ ฌาปนสถานกองทัพเรือ วัดเครือวัลย์วรวิหาร วันที่ 18 มีนาคม 2536
ลุงเฉย ปะชาชิน. “รู้ไม่โม้ด” ใน, เอกสารสโมรสรศิลปวัฒนธรรมเสวนา 15 ตุลาคม 2558
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 7 กรกฎาคม 2563
pongpipat ในสมัย ร5 มีการส่ง พระโอรส และคนไทยไปศึกษาที่ยุโรป
เสด็จเตี่ย ทรงเป็นผู้ที่ได้ศึกษาและนำความรู้กลับมาถ่ายทอด ใช้ประโยชน์ให้ประเทศชาติ ได้อย่างเต็มที่
สมัยนั่นบางคนถูกส่งไปเรียน แต่กลับเอาแต่เที่ยวเล่น สนุกสนาน ขับรถ หมดเงินไปเยอะ ประเทศชาติไม่ได้ประโยชน์อะไร
07 ก.ค. 2563 เวลา 12.48 น.
BeeBee ไม่ธรรมดาครับสำหรับบุรุษท่านนี้!!
ลองศึกษาดูเอง!!!
07 ก.ค. 2563 เวลา 12.34 น.
เตี่ยก็แปลว่า(พ่อ)ในภาษาคนจีนที่เรียกพ่อว่าเตี่ย
07 ก.ค. 2563 เวลา 12.30 น.
🐦🐦🐥🐥 ครูบาอาจารย์ของท่านล้วนเป็นพระเกจิ ผู้ทรงคุณใหญ่ทั้งนั้น🙏🙏
07 ก.ค. 2563 เวลา 14.07 น.
TONG สาธุ🙏
07 ก.ค. 2563 เวลา 12.10 น.
ดูทั้งหมด