สมเสร็จ 1 ในสัตว์ป่าสงวนของไทย ที่ทาง รัฐบัญญัติสิ่งมีชีวิตใกล้สูญพันธุ์ หรือ Endangered Species Act of 1973 ของอเมริกา ซึ่งเห็นควรว่าอนุรักษ์ไว้ และยกให้ทุกวันที่ 27 เมษายนของทุกปีเป็น วันสมเสร็จโลก
สมเสร็จ จัดว่าเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม กินพืช มีลักษณะของสัตว์หลายชนิดผสมอยู่ในตัวเดียวกัน มีจมูกที่ยื่นยาวออกมาคล้ายงวงของช้าง ลำตัวคล้ายหมูที่มีขายาว หางสั้นคล้ายหมีและมีกีบเท้าคล้ายแรด อาศัยในป่าทึบในแถบอเมริกาใต้, อเมริกากลาง, และ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีทั้งหมดสี่ชนิด คือ สมเสร็จอเมริกาใต้, สมเสร็จมลายู, สมเสร็จอเมริกากลาง และสมเสร็จภูเขา ทั้งสี่ชนิดถูกจัดสถานะเป็นใกล้สูญพันธุ์หรือเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ สมเสร็จเป็นญาติใกล้ชิดกับสัตว์กีบคี่อื่น ได้แก่ ม้า และแรด
สำหรับลักษณะแล้ว โดยมากเมื่อโตเต็มวัยจะมีขนาดยาว 2 เมตร สูง 1 เมตร หนัก 150-300 กิโลกรัม ขนสั้นมีสีน้ำตาลถึงเทาเกือบดำ ยกเว้นสมเสร็จมลายู ที่มีสีขาวพาดกลางลำตัว และสมเสร็จภูเขา ที่มีขนยาว
สมเสร็จทุกชนิดมีหูรูปไข่ ปลายหูสีขาว มนกลม ก้นห้อย หางอวบ สั้น ขาหน้ามีกีบเท้า 4 กีบ ขาหลังมี 3 กีบ ช่วยให้สามารถเดินบนโคลนหรือพื้นที่อ่อนนุ่มได้ ลูกสมเสร็จมีขนลายทาง หรือลายจุดเพื่อพรางตัว เพศเมียมีเต้านมเต้าคู่เดียว
เป็นสัตว์ที่หากินตามลำพังหรือเป็นคู่ในป่าดิบชื้น ที่มีความชุ่มชื้นหรือใกล้แหล่งน้ำ โดยจะใช้จมูกที่ยาวเหมือนงวงในการช่วยดมกลิ่นและดึงกิ่งไม้ในพุ่มไม้กินเป็นอาหาร ซึ่งสมเสร็จสามารถที่จะกินไม้ที่มีพิษบางชนิดได้ด้วย เป็นสัตว์ที่ชอบแช่น้ำหรือโคลน
เป็นสัตว์ที่มีระบบสายตาที่ไม่ดี แต่แทนที่ด้วยระบบประสาทรับฟังทางหูและดมกลิ่นที่ดีเยี่ยม ปกติเป็นสัตว์ที่มีอุปนิสัยเรียบร้อย ไม่ก้าวร้าว
ในวัฒนธรรมและความเชื่อของญี่ปุ่น ได้มีการอ้างถึง สมเสร็จว่าเป็นปีศาจตนหนึ่งที่กินความฝัน หรือฝันร้ายของผู้คนนอนหลับเมื่อยามค่ำคืน เรียกว่า บาคุ
