เมื่อสุดยอดขันทีโฉดโลดแล่นบนแผ่นจอ นามของข้าคือ “วังจื๋อ” - เพจวันนี้ชั้นติ่งอะไร

สวัสดีค่ะผู้อ่านทุกท่าน ช่วงนี้เรากำลังคลั่งไคล้ตัวละครในนิยายจีนตัวหนึ่ง ซึ่งมีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ “ขันทีวังจื๋อ”

อันที่จริงวังจื๋อได้ชื่อว่าเป็น 1 ใน 4 สุดยอดขันทีโฉดแห่งราชวงศ์หมิง แถมยังมีบทสำคัญในรัชสมัยจักรพรรดิเฉิงฮว่า ยุคที่มีสีสันที่สุดยุคหนึ่งของจีน แต่น่าแปลก ที่วังจื๋อกลับไม่เป็นที่รู้จักแพร่หลายนัก

สำหรับคอนิยายคอหนังจีนชาวไทย น่าจะเคยผ่านตาวังจื๋อมาบ้างแบบห่าง ๆ นาน ๆ มาที ดังนั้นวันนี้ เราจะมารีวิวชีวิตของวังจื๋อ ทั้งฉบับจริงและไม่จริงมาให้ทุกท่านได้อ่านกันค่ะ

++++++++++++++++

วังจื๋อถือกำเนิดในรัชสมัยอันวุ่นวาย

ก่อนที่จักรพรรดิเฉิงฮว่าจะขึ้นครองราชย์ พระราชบิดาของพระองค์พลาดพลั้ง ออกรบแต่กลับโดนชนต่างเผ่าจับกุมไป เป็นเหตุให้พระอนุชา (เสด็จอาของจักรพรรดิเฉิงฮว่า) ขึ้นครองราชย์แทน

เมื่อราชสำนักต้าหมิงตีโต้ พลิกกลับเป็นกำชัย ข้าศึกต่างเผ่าจึงปล่อยจักรพรรดิผู้โชคร้ายคืนพระนคร การณ์ที่เหมือนดีกลับกลายเป็นร้าย จักรพรรดิสองพระองค์ไม่อาจอยู่ร่วมกันได้ ท้ายสุดพระอนุชาสิ้นใจ พระเชษฐากลับคืนบัลลังก์มังกร

สิ่งเหล่านี้ทิ้งคราบความเสียหายในจิตใจองค์ชายน้อย จักรพรรดิเฉิงฮว่าในวัยเยาว์ผ่านคืนวันอันโหดร้าย บิดาไม่รู้เป็นตาย เสด็จอาปองร้าย มารดาไม่กล้าเหลียวแล มีเพียงนางกำนัลเล็ก ๆ ประจำตำหนักอยู่เคียงข้างเสมอมา

นางกำนัลผู้นี้มีนามว่าวั่นเจินเอ๋อร์ ภายหลังเมื่อจักรพรรดิเฉิงฮว่าขึ้นครองราชย์ ความรักล้ำลึกของทั้งคู่ผลิบาน พระองค์อวยยศวั่นเจินเอ๋อร์ขึ้นเป็นพระสนมเอกวั่นกุ้ยเฟย

แล้ว “วังจื๋อ” ก็ก้าวเข้ามา

++++++++++++++++

Emperor’s harem (2011) ซีรีส์ชีวิตนางใน กล่าวถึงเรื่องราวช่วงต้นของรัชสมัยเฉิงฮว่าอย่างมีชีวิตชีวา

ตัวเนื้อเรื่องเกี่ยวพันกับนางกำนัลชุนฮวา ที่จับพลัดจับผลูเข้าวังเผชิญชะตากรรมเดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย เรื่องนี้เน้นความบาดหมางของเหล่านางใน ส่งให้ขันทีข้างกายกุ้ยเฟยเช่นวังจื๋อมีบทบาทสำคัญยิ่ง

ถูกแล้ว…วังจื๋อในวัยหนุ่มก่อนขึ้นสู่อำนาจ เคยเป็นขันทีข้างกายวั่นกุ้ยเฟยมาก่อน

ด้วยความเฉลียวฉลาดผสมประจบประแจง ไม่นานวังจื๋อก้าวมาอยู่แนวหน้า วังกงกงพูดสิ่งใดกุ้ยเฟยล้วนทำตาม วังกงกงทำสิ่งใดจักรพรรดิล้วนเห็นชอบ อยู่ใต้หนึ่งคน อยู่เหนือหมื่นคนโดยแท้

อันที่จริงถ้าใครได้ดูเรื่องนี้ จะรักบทบาทอันซับซ้อนของวังจื๋อพอควรเลยค่ะ เปิดตัวมาอย่างขันทีโฉดขี้ฉ้อ แต่กลับมีมุมที่เป็นมนุษย์มากกว่าใคร และความสัมพันธ์ของเขากับนางเอกก็พาให้หลายคนเผลอเชียร์อย่างไม่รู้ตัว

อย่างไรก็ตาม เรื่องราววัยเยาว์ของวังจื๋อในซีรีส์กลับแตกต่างจากที่บันทึกไว้ วังจื๋อในเรื่องเป็นเด็กข้างถนน ได้รับความช่วยเหลือจากชุนฮวา ขณะที่เรื่องจริงนั้น วังจื๋อเป็นเด็กชายเผ่าเย้าจากเสฉวนที่ถูกกวาดต้อนเข้าวังในฐานะกึ่งเชลย

วังจื๋อถูกตอนและเติบโตมาในวังแต่เล็กนั่นเอง

และในวังนี้ เขาได้รู้หนังสือ ได้ฝึกวิทยายุทธ์ ได้เรียนรู้เรื่องราวแห่งอำนาจ วังจื๋อในประวัติศาสตร์เมื่อมองอย่างเป็นกลาง คือขุนนางที่ปราดเปรื่องยิ่งคนหนึ่ง

รัชศกเฉิงฮว่าปีที่ 12 วังจื๋อได้รับมอบหมายให้จัดตั้งสำนักประจิม (Xichang/ western depot) มีหน้าที่สอดส่องเหล่าขุนนางต่างพระเนตรพระกรรณ รวมถึงคานอำนาจหน่วยองครักษ์เสื้อแพร (Jinyiwei) และสำนักบูรพา (Dongchang/ Eastern depot) ที่เป็นประหนึ่งกองกำลังส่วนพระองค์

ในยุครุ่งเรืองที่สุดนั้น กล่าวกันว่า วังจื๋อมีกำลังในมือมากถึงหลักแสน

++++++++++++++++

Flying swords of dragon gate (2011) หนังกำลังภายในที่โด่งดังที่สุดแห่งยุค นี่อาจเป็นวังจื๋อที่คล้ายวังจื๋อมากที่สุดก็เป็นได้

รัชศกเฉิงฮว่าปีที่ 12 ตามท้องเรื่อง วั่นกุ้ยเฟยปรารถนาจะสังหารนางในคนหนึ่งที่ตั้งครรภ์ อวี๋ฮว่าเถียน (ซึ่งก็คือวังจื๋อ*) ขันทีคนโปรดและประมุขสำนักประจิมรับบัญชาไล่ล่า แต่การฆ่านางในคนหนึ่งกลับไม่ง่ายดังที่คิด

ขณะนั้นราชสำนักลุกเป็นไฟ ด้วยขุนนางน้ำดีถูกใส่ร้าย จากทั้งสำนักประจิมและบูรพา บ่มเพาะความเกลียดชังในหมู่ผู้กล้า จึงเกิดกองกำลังกลุ่มหนึ่งคอยช่วยเหลือเหล่าผู้ถูกใส่ร้าย พร้อมลอบโจมตีเหล่าขันทีขี้ฉ้อ

ตามประวัติศาสตร์ สำนักประจิมถูกจัดตั้งเพื่อจับตาและไขปริศนาที่คาใจองค์จักรพรรดิ หนึ่งในเรื่องที่โด่งดัง คือคดีที่เกี่ยวข้องกับนักพรตเต๋าปลอมนามหลี่จื้อหลง และคดีทุจริตเกลือ วังจื๋อในฐานะหัวหน้าสำนักประจิม ทำงานรวดเร็วเฉียบขาดโดดเด่น เป็นที่ต้องพระทัยยิ่ง

แต่การทำงานของวังจื๋อ ในสายตาขุนนางราชสำนัก ยอมหักไม่ยอมงอ ดุดันไม่ไว้หน้า ขัดแข้งขัดขา โอหังอหังการ

ชั่วเวลาไม่กี่ปี วังจื๋อสร้างศัตรูรอบทิศ ประวัติศาสตร์บันทึกไว้ เขาจับนักโทษอย่างอุกอาจ ลงทัณฑ์ทรมานอย่างโหดร้าย ยิ่งมาพฤติการณ์ยิ่งเหลวไหล ใส่ร้ายป้ายสี ลุแก่อำนาจ

วังจื๋อในเรื่องนี้เป็นเช่นนั้น

ถ้าใครได้ดูเรื่องนี้ ทุกครั้งที่วังจื๋อเยื้องย่างเข้าฉาก บังเกิดบรรยากาศที่ราวกับจะทำให้ผู้ชมหยุดหายใจ เขาดุดันโหดร้าย แต่กลับรูปงาม เฉลียวฉลาด วรยุทธ์สูงล้ำ มีเสน่ห์อันเย้ายวนผู้ชมทั้งหญิงชายให้หลงใหล ถือเป็นสุดยอดตัวละครของยุคสมัย ที่ผู้ชมไม่อาจลืมเลือน (ถึงกับเชียร์ให้พระเอกแพ้เลยค่ะ)

แต่จุดจบของวังจื๋อในเรื่องไม่ตรงกับความจริง ตามประวัติศาสตร์ รัชศกเฉิงฮว่าปีที่ 16 วังจื๋อรับราชโองการนำทัพ ออกต้านทานอานารยชนต๋าร์ต๋าร์

(* อวี๋ฮว่าเถียนไม่มีอยู่จริงในประวัติศาสตร์ แต่จากบริบทและลักษณะตัวละคร เป็นที่ยอมรับกันว่าอวี๋ฮวาเถียนคือวังจื๋อ ที่ผู้สร้างตั้งใจเลี่ยงใช้ชื่ออื่นค่ะ)

++++++++++++++++

รัชศกเฉิงฮว่าปีที่สิบสี่ (2019) นิยายสืบสวนสอนสวนที่ถูกดัดแปลงเป็นซีรีส์ มีกำหนดลงจอช่วงปลายปีนี้ อาจเป็นเรื่องที่ทำให้คนรักวังจื๋อที่สุดก็เป็นได้

ในระยะหลัง นักประวัติศาสตร์เริ่มกังขากับความน่าเชื่อถือของประวัติศาสตร์ต้าหมิง เนื่องด้วยเอกสารส่วนหนึ่งถูกเขียนขึ้นในยุคต้าชิง ยุคของชนนอกด่านที่กลายมาเป็นเจ้าชีวิตชาวฮั่น

เราทราบว่าขันทียุคหมิงเรืองอำนาจยิ่ง เป็นเหตุให้ขุนนางน้ำดีตายตกตามกัน และกลายเป็นรากเหง้าแห่งการล่มสลายของต้าหมิงในเวลาต่อมา

แต่บันทึกต่าง ๆ เหล่านี้ถูกดัดแปลงในยุคต้าชิงส่วนหนึ่ง ราชวงศ์ชิงหรือมิใช่อ้างความชอบนี้สยบทั่วหล้า

อันที่จริงผู้สนใจประวัติศาสตร์ส่วนหนึ่งกังขา สี่ขันทีกังฉินชั่วช้าปานนั้นจริงหรือไม่

นิยายรัชศกเฉิงฮว่าปีที่สิบสี่วาดภาพวังจื๋อต่างไป ขันทีหนุ่มแม้หิวกระหายอำนาจ แต่ก็ปรารถนาจะเป็นคนเหนือคนอย่างแท้จริง แม้ตลบแตลงเก่งกว่าใคร แต่ก็ใคร่จะสร้างประโยชน์ให้ชาติอย่างจริงแท้

ตามท้องเรื่องเขาบังเอิญพบถังฟั่น ขุนนางหนุ่มผู้ปราดเปรื่อง เรื่องราวนำพาให้ได้คบหาเป็นสหาย ตัวเรื่องดำเนินไปตามจังหวะของนิยายสืบสวนสอบสวน พร้อมกับถักทอเรื่องราวหักเหลี่ยมเฉือนคมในราชสำนัก ทั้งคู่ยิ่งมายิ่งผูกพัน ครั้งหนึ่งวังจื๋อถามถังฟั่นว่า หากต้องการมีชื่อในประวัติศาสตร์เยี่ยงชายชาตรีควรทำเช่นไร ถังฟั่นให้คำแนะนำหนึ่งแก่เขา

รัชศกเฉิงฮว่าปีที่ 16 ตามท้องเรื่องซึ่งตรงกับประวัติศาสตร์ วังจื๋ออาสานำทัพออกรบกับเผ่าต๋าร์ต๋าร์ และได้รับชัยชนะอย่างงดงามในตอนท้าย

หลังยุคก่อตั้งราชวงศ์เป็นต้นมา ต้าหมิงแทบไม่กำชัยใหญ่ใดๆอีก จนถึงยุคของวังจื๋อผู้นี้ ผู้ที่ได้รับการขนามนามว่า เป็นขันทีที่รบเก่งที่สุดในประวัติศาสตร์

แม้วังจื๋อถูกจารจำในฐานะขันทีโฉดชั่ว แต่เมื่อมองย้อนไป สิ่งที่แจ่มชัดประจักษ์ตา คือผลงานปราบทุจริตซึ่งหน้า และการรบรักษาชายแดนนั้นเอง

แต่แน่นอนวังจื๋อจบไม่สวย และแตกต่างจากนิยาย

หลังออกจากวังหลวงอันสุขสบาย ไปกินนอนร่วมเป็นตายกับทหารที่ชายแดน จักรพรรดิและกุ้ยเฟยกลับลืมเลือนเขา ผ่านไปไม่กี่ปี เหล่าขุนนางและขันทีต่างขั้ว ทูลเกล้าถวายฏีกาเปิดโปงความชั่วช้าของวังจื๋อผู้อยู่ห่างไกล

สุดท้ายสำนักประจิมถูกยุบ วังจื๋อถูกปลดลดยศเป็นขันทีสามัญ แต่ดีชั่วเหตุใดไม่อาจทราบได้ เขาถูกละเว้นโทษตาย และได้ใช้ชีวิตที่เหลือ ในฐานะขันทีธรรมดา ๆ ที่ถูกลืมคนหนึ่ง โดยมิได้ก่อความวุ่นวายแต่อย่างใดจนตลอดชีวิต

ปิดฉากขันทียอดอัจฉริยะ ที่เก่งทั้งบุ๋นและบู๊ผู้นี้อย่างจืดชืดน่าเสียดาย

++++++++++++++++

เมื่อมองย้อนไป หลายคนอาจเริ่มสงสัย วังจื๋อมีความผิดอันใดจึงกลายเป็น 1 ใน 4 สุดยอดชั่วช้า

ตามบันทึก เขามีความผิดฐานปกปิดเบื้องสูง รับเงินใต้โต๊ะ ฉ้อราษฎร์บังหลวง ใส่ไคล้ขุนนางดี เหล่านี้เพียงพอจะถูกประหารนับครั้งไม่ถ้วน

ทว่า…ความชอบของวังจื๋อที่มีก็ยังคงจริงแท้ สำนักประจิมเคยทำผลงานใด ที่ชายแดนเคยเกิดเรื่องใด ไม่อาจลบล้างได้เช่นกัน

บางครั้งประวัติศาสตร์เป็นเรื่องของผู้ชนะ อนุชนรุ่นหลังทำได้เพียงวิเคราะห์ด้วยมุมมองที่ต่างออกไป เรียนรู้และนำมาปรับใช้ กับชีวิตและยุคสมัยของเราเท่านั้น

++++++++++++++++

วังจื๋อไม่ว่าแท้จริงจะเป็นคนเช่นไร ชั่วช้าหรือดีงามหรือเป็นสีเทา ก็มีชีวิตที่โลดแล่นน่าค้นหา เป็นตัวละครที่เป็นที่รักของผู้อ่านผู้ชม ทั้งในประวัติศาสตร์และในนิยายทุกเรื่องเลยค่ะ

และเราก็ชอบตัวละครตัวนี้มากจริง ๆ

ป.ล. มีข้อสังเกตหนึ่ง วังจื๋อถือเป็นขันทีที่มีวรยุทธ์สูงที่สุดในประวัติศาสตร์ขันที เพราะฉะนั้น…ขันทีลึกลับที่คิดค้นคัมภีร์ทานตะวัน (ที่ตงฟางปู้ป้ายฝึก) ก็อาจจะเป็นวังจื๋อนั่นเอง!! (ฟุ้งซ่านมาก 555)

อ้างอิง

Mote, Frederick W. Imperial China 900-1800. Harvard University Press, 2003.

Li, Shi. Political history of the Ming dynasty. DeepLogic.

เมิ่ง, ซีสือ. รัชศกเฉิงฮว่าปีที่สิบสี่. เอเวอร์วาย, 2017.

The emperor’s harem, 2011.

Flying sword of dragon gate, 2011.