บทเรียนจากค่ายลูกเสือ - ศุ บุญเลี้ยง

ถั่วเขียวต้มน้ำตาล ความพยายามที่ไม่สำเร็จ

ที่ค่ายลูกเสือสามัญ

บางวันผมรับหน้าที่หน่วยสวัสดิการ ไม่ต้องออกไปเข้าฐานผจญภัย ไม่ต้องออกไปตากแดด

แต่มีหน้าที่ก่อไฟหุงหาอาหาร เตรียมไว้ให้เหล่าลูกเสือซึ่งออกไปผจญภัยกลับมาเพลาค่ำ

การหุงข้าว จะว่ายากก็ไม่เชิง หากใครเคยพอมีประสบการณ์อยู่บ้างก็อาสา เอาข้าวซาวน้ำ ใช้นิ้วจุ่มวัดน้ำเกินข้าวมาสักหนึ่งองคุลี 

เติมฟืนใส่ไฟ แล้วคอยคนตอนหม้อข้าวเดือด 

เทน้ำข้าว ดงด้วยไฟอ่อนๆ

ดิบๆ สุกๆ เราก็สนุกกับการกินมื้อเย็น ด้วยกับข้าวง่ายๆ ไข่เจียว ปลากระป๋อง

แต่ของหวานนี่สิ ไม่ยักกะหวานสักเท่าไหร่

วันนั้นมีถั่วเขียวแจกมาด้วย 

ผมอาสาต้มถั่วเขียว เพราะคิดว่าเป็นงานไม่ยากนัก

หลังจากเติมไฟใส่ฟืนก็เอาถั่วเขียวใส่หม้อใส่น้ำต้ม

ระหว่างรอน้ำเดือด ก็เติมน้ำตาลทรายใส่หม้อลงไปด้วย หมายจะให้หวานฉ่ำใจ

ต้มเท่าไหร่ ถั่วเขียวก็ไม่นุ่มดังใจ

เติมไฟจนฟืนหมด เอากระดาษหนังสือพิมพ์สุมไฟเพิ่มก็แล้ว

ไปยืมฟืนจากกลุ่มอื่นๆ ก็แล้ว

ถั่วเขียวหม้อนั้นก็ไม่สามารถกลายเป็นขนมหวานให้เพื่อนได้กินได้ทาน 

ต้องเททิ้งทั้งหม้อก็เพียงเพราะว่าผมเทน้ำตาลทรายใส่ไปก่อนน้ำจะเดือด 

.

แทนที่จะรอให้ถั่วแตกตัวนุ่มนิ่มเสียก่อนแล้วค่อยเติมน้ำตาล

เพราะด้วยปฏิกิริยาทางเคมีของน้ำตาลได้กระจายไปเกาะกุมเมล็ดถั่ว

ทำให้ถั่วแข็งกระด้าง ต้มเท่าไหร่ก็ไม่นุ่มอีกแล้ว

บทเรียนจากค่ายลูกเสือทำให้ผมต้องนำติดตัวมาคิดตลอดเวลาเมื่อจะทำหลักสูตร 

หรือส่งเสริมการเรียนรู้อะไรก็ตาม

ไม่ว่าจะสอนให้คนเล่นละคร สอนเขียนหนังสือ สอนว่ายน้ำหรือสอนอะไร

ขั้นตอนของการเรียนรู้จึงสำคัญ ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่า ตัวความรู้

.

เวลาเห็นพ่อแม่จับลูกมาแต่งตัว เต้นกระเด้งหน้า กระเด้งหลัง

ผมเวทนาว่า เด็กๆเหล่านี้จะแก่แดดก่อนวัยอันควร 

เธอจะกลายเป็นเด็กที่กระด้างและกล่อมเกลายากในเวลาต่อมา

เวลาเห็นครูบาอาจารย์จับเด็กขึ้นเวที แล้วบอกกับเด็กๆว่า “เธอไม่ต้องตื่นเต้น”

ผมจะเห็นการเพาะความไม่มั่นใจ 

เพราะเราไม่สามารถจับคนไปขึ้นเวที แล้วบอกเขาว่า ไม่ต้องตื่นเต้น

เนื่องจากความตื่นเต้น เป็นเหตุอันธรรมดาของคนที่จะขึ้นเวที

แม้แต่ครูเอง จับให้ขึ้นเวที ก็ยังตื่นเต้น

เราต้องมีการจัดการกับการตื่นเต้น ด้วยวิธีที่พอเหมาะพอดี

ไม่ใช่เพียงแค่บอกกับใครๆว่า ไม่ต้องตื่นเต้น

.

เราต้องระวัง และไม่พยายามผลักดันให้ใครเรียนรู้ผิดขั้นตอน

เพราะคนจำนวนมาก จะไม่สามารถไปต่อได้ หากปราศจากพื้นฐานที่ถูกต้อง

หากคุณเข็นเขาผิดๆ ยิ่งเข็นจะยิ่งขืน 

ยิ่งฝืน จะยิ่งยากเย็น

ความพยายามไม่ได้นำมาซึ่งความสำเร็จเสมอไป

หากพยายามผิดขั้นตอน

เหมือนที่ลูกเสือน้อยคนนั้น พยายามต้มถั่วเขียว

ซึ่งถ้าทำถูกขั้นตอน มันย่อมจะไม่ยากเย็นเข็ญใจ…อะไรเลย