ทบทวนกันสักหน่อย! 15 พันธุ์สัตว์ป่าสงวนในประเทศไทย ที่คนไทยทุกคนควรรู้จัก

เนื่องในโอกาสวันสัตว์ป่าและพืชป่าโลก วันที่ 3 มีนาคมของทุกปี LINE TODAY ขอเฉลิมฉลองด้วยการนำเอาเรื่องของสัตว์ป่าที่เป็นสัตว์สงวนจากพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 ของบ้านเราทั้ง 15 รายการกลับมาทบทวนอีกครั้ง มาเข้าคลาสเล็ก ๆ นี้แล้วทดสอบดูสิว่าคุณเองรู้จักกับน้อง ๆ กี่ประเภทกันนะ

นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร

นกพันธุ์หายากในตระกูลนกนางแอ่นที่พบครั้งแรกในประเทศไทยในปีพ.ศ. 2511 ที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ลำตัวมีสีดำเหลือบเขียว จงอยปากสีเหลืองสด เป็นนกที่ไม่ได้พบเจอโดยทั่วไปในป่าเขาโดยในการบันทึกมีคนเห็นนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรอีกเพียงแค่ 1 ครั้งเท่านั้นในปี 2523 ที่บึงบอระเพ็ดที่เดิม

แรด

ถึงแรดจะเป็นสัตว์ป่าที่หลายคนมักนึกถึงถิ่นที่อยู่ของพวกมันว่าอยู่ในทวีปแอฟริกา แต่จากหลักฐาน WWF องค์การกองทุนสัตว์ป่าโลกสากลระบุเอาไว้ว่าในไทยก็เคยเป็นบ้านให้กับแรดถึง 2 สายพันธุ์ได้แก่ แรดชวา และแรดสุมาตรา โดยหลักฐานชิ้นสุดท้ายพบในปีพ.ศ. 2540 ที่จังหวัดยะลาและนราธิวาส คาดว่าแรดตัวสุดท้ายนี้ได้หลบหนีไปทางมาเลเซีย แต่สุดท้ายก็จนมุม ถูกฆ่าในที่สุด

กระซู่

สัตว์จำพวกแรดโดยถือเป็นแรดขนาดเล็กที่สุดในโลก และสามารถบอกความต่างได้เพราะกระซู่มีสองนอ มีหลักฐานการค้นพบในทุ่งป่านเรศวรและอุทยานแห่งชาติเขาสก แต่ด้วยความที่กระซู่เป็นหนึ่งในเป้าหมายยอดนิยมของนายพรานในสมัยก่อน ล่าเพื่อเอานอ ปัจจุบันจำนวนประชากรของกระซู่เลยลดลงอย่างน่าใจหาย บ้างคิดว่าสัตว์ประเภทนี้สูญพันธุ์ไปแล้วโดยที่กระซู่ตัวสุดท้ายของโลกถูกเชื่อกันว่าเป็นตัวที่สวนสัตว์ในมาเลเซียนำมาดูแล แต่บางความคิดเห็นยังมีความหวังว่ายังมีกระซู่เหลือรอดในป่าของเมียนมาร์อยู่

กูปรี

อีกชื่อเรียกหนึ่งของเขาคือ “โคไพร” มีรูปร่างหน้าตาคล้ายกระทิงแต่ลักษณะของเขาจะบิดโค้งมากกว่า และมีลำตัวสูงใหญ่กว่า พบล่าสุดในไทยโดยเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าของอุทยานแห่งชาติภูจองนายอย ระหว่างลาดตระเวนบริเวณเทือกเขาพนมดงรักในปีพ.ศ. 2549

ควายป่า

อีกชื่อหนึ่งที่ฟังดูฮึกเหิมกว่ามากคือ “มหิงสา” ถึงหน้าตาจะละม้ายคล้ายคลึงกับควายบ้าน แต่ขนาดตัวมีไซส์ที่ใหญ่กว่ามาก มีวงเขาตีวงกว้างและมีนิสัยที่ดุร้ายกว่ามาก เขาว่ากันว่าเวลาฝูงควายป่าวิ่งพร้อมกันแผ่นดินจะสะเทือน แต่ปัจจุบันอาจจะไม่ได้เกิดปรากฏการณ์เช่นนั้นสักเท่าไรด้วยจำนวนที่ลดลงจนเกือบสูญพันธุ์ พบล่าสุดที่ห้วยขาแข้ง

ละมั่ง

พี่น้องของตระกูลกวางที่มีอีกชื่อเรียกหนึ่งว่า “ละอง” ขนาดตัวโตกว่าเนื้อทรายแต่เล็กกว่ากวางป่า เคยพบในป่าตามภาคต่าง ๆ ของประเทศไทย แต่ด้วยการรุกรานพื้นที่ป่าของชาวไร่ชาวนาที่ก่อให้เกิดสภาพป่าโปร่ง ละมั่งเลยถูกไล่ที่และส่งผลต่อการลดลงของประชากรจนเกือบสูญพันธ์ุ ปัจจุบันมีความพยายามที่จะเพาะพันธุ์ละมั่งตามสวนสัตว์และศูนย์วิจัยต่าง ๆ เพื่อปล่อยกลับสู่ป่าไทย นับเป็นเคสความหวังของการปะยุกต์ใช้วิทยาศาสตร์ในการสงวนพันธุ์สัตว์ป่าที่สำเร็จหนึ่งโปรเจกต์

สมัน

กวางที่มีเขาสวยที่สุด เคยอาศัยอยู่บริเวณภาคกลาง พื้นที่ราบลุ่ม แต่ด้วยความที่เขาของมันเป็นที่หมายปองของนายพราน สมันเลยกลายเป็นเป้าในการล่าและจำนวนประชากรลดฮวบ พบตัวสุดท้ายในประเทศไทยในปีพ.ศ. 2481 และถึงแม้ว่าสมันจะสูญพันธุ์ในบ้านเราไปแล้ว ยังมีร่องรอยที่ทำให้นักวิจัยเชื่อว่ายังคงมีเนื้อสมันหลงเหลืออยู่ในป่าของประเทศลาวอยู่

เลียงผา และ กวางผา

สองพี่น้องที่มีความใกล้เคียงกันสูง เป็นสัตว์ในวงศ์แพะ อาศัยอยู่บนผาสูง มีกีบเท้าที่แข็งแรงสามารถกระโดดไปมาและว่ายน้ำเก่ง ล่าสุดในปีพ.ศ. 2546 มีโครงการโดยเขียงใหม่ไนท์ซาฟารีที่เพาะพันธุ์ทั้งเลียงผาและกวางผาได้สำเร็จ และสถานีเพาะพันธุ์สัตว์ป่าในอมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ก็สามารถขยายพันธุ์กวางผาเพื่อปล่อยคืนสู่ธรรมชาติได้สำเร็จเช่นกัน

นกแต้วแล้วท้องดำ

นกป่าหลากสีขนาดเล็กที่พบในพม่าและไทย ลำตัวเป็นสีเหลือง ส่วนท้องเป็นสีดำ และส่วนหัวมีแถบสีน้ำเงินนีออนคาดอยู่ พบครั้งล่าสุดในพื้นที่จังหวัดกระบี่เมื่อปีที่แล้ว และคาดว่าเหลือเพียง 1-2 ตัวในประเทศไทยเท่านั้น

นกกระเรียน

นกจับปลาที่มีขายาว หากโตเต็มวัยสามารถสูงได้ถึง 1.8 เมตร และมีน้ำหนักมากกว่า 10 กิโลกรัม ถึงประเทศไทยจะไม่มีนกกระเรียนที่อาศัยตามธรรมชาติแล้วแต่ก็มีความพยายามในการเพาะพันธุ์กระเรียนไทย โดยเฉพาะที่สวนสัตว์นครราชสีมาซึ่งสามารถขยายพันธุ์นกกระเรียนได้มากถึง 120 ตัว เป้าหมายคือการคืนกระเรียนเหล่านี้สู่ธรรมชาติ สู่บ้านหลังเดิมของพวกเขา

แมวลายหินอ่อน

แมวที่ถูกเชื่อว่าเป็นต้นตระกูลของเสือ พบในอินเดีย เทือกเขาหิมาลัย และยังมีอยู่ในป่าประเทศไทยอยู่บ้างแต่ค่อนข้างหายาก ด้วยความที่ลูกแมวตอนแรกเกิดมีความคล้ายกับแมวบ้าน แมวลายหินอ่อนเลยกลายเป็นสินค้าในตลาดมืดที่ขนย้ายได้ง่าย ดูไม่ผิดกฎหมาย ปัจจุบันถูกบรรจุเป็น 1 ใน 15 สัตว์สงวนที่ห้ามล่าหรือซื้อขายอย่างเด็ดขาด

สมเสร็จ

ลูกผสมระหว่างแรดกับช้างที่มีหน้าตาดูน่ารักน่าชัง ปัจจุบันยังมีประชากรสมเสร็จที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติบ้าง อย่างเช่นในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ในป่าอุ้มผาง และฮาลา-บาลาในภาคใต้ แต่ก็มีจำนวนไม่เยอะ บ้างถูกล่าเพื่อนำไปโชว์ในสวนสัตว์ และอีกบางส่วนก็ติดกับดักนายพรานตาย 

เก้งหม้อ

อีกสองชื่อเรียกของมันคือกวางจุดและเก้งดำ เป็นสัตว์ตระกูลกวางที่พบในผืนป่าตอนใต้ของประเทศไทย ปัจจุบันยังมีจำนวนประชากรของเก้งหม้ออาศัยอยู่ในจังหวัดสุราษฎร์ธานี และทางกองอนุรักษ์สัตว์ป่าก็ดำเนินการตั้งพื้นที่ดังกล่าวให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเพื่อปกป้องเหล่าเก้งจากการถูกล่า

พะยูน

สัตว์สงวนสายพันธุ์สุดท้ายที่เราเชื่อว่าทุกคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดีจากข่าวของน้องมาเรียมในปีที่แล้ว พะยูนกับสเตตัสของการเป็นนางเอกประจำท้องทะเลไทย จากช่วงที่นักวิจัยคิดว่าพะยูนน่าจะสูญพันธุ์ไปแล้ว แต่ก็ยังคงมีข่าวดีที่พบน้อง ๆ ตัวใหม่เพิ่ม และจากผลงานของศูนย์อนุรักษ์รวมถึงพลังของชาวบ้านในชุมชน ทิศทางการขยายพันธุ์ของพะยูนน่าจะเป็นไปในทางที่ดีขึ้น จากข้อมูลล่าสุดในปี 2561 พบพะยูนแม่ลูกในทะเลบริเวณจังหวัดตรังกว่า 42 คู่ และหากไม่ถูกไล่ล่า คาดว่าน่าจะมีประชากรน้องพะยูนที่เพิ่มขึ้นได้อีก 250 ตัวภายใน 2-3 ปีเลยทีเดียว

แหล่งที่มา

1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6