เมื่อพูดถึงเรื่องโลกร้อนหรือสภาพอากาศที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปที่ทำให้หลายอย่างในโลกปั่นป่วนตามไปด้วยแล้ว วิธีแก้ปัญหายอดนิยมคงหนีไม่พ้นการรณรงค์ให้ใช้ถุงผ้า ลดการใช้พลาสติก และการประหยัดพลังงาน ซึ่งหากพูดกันตามความจริง วิธีเหล่านี้ถูกต้องทุกประการแต่ต้องอาศัยการกระทำที่สม่ำเสมอและเข้มงวดในระดับผู้บริโภคและผู้ประกอบการ เราเห็นคนที่พยายามใช้หลอดแก้วเพื่อทดแทนหลอดพลาสติก แต่ก็ไม่สามารถปฏิเสธการซื้อผลิตภัณฑ์ในซูเปอร์มาร์เก็ตที่ถูกบรรจุมาในถุงพลาสติกได้ หรือในบางครั้งเราก็ต้องยอมรับเสียด้วยซ้ำว่าพลาสติกก็เป็นสิ่งอำนวยความสะดวกในชีวิตประจำวันที่ดี
การแก้ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมแบบยั่งยืนจึงไม่ใช่แค่การ 'ปรับเปลี่ยน' พฤติกรรมเพียงอย่างเดียวแต่เป็นการ 'ปลูกฝัง' จิตสำนึกของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มเยาวชน บทเรียนในห้องเรียนวิชาวิทยาศาสตร์จึงเป็นหนึ่งในตัวการสำคัญที่จะช่วยโลกได้ในระยะยาว ในบทความนี้ผู้เขียนจึงอยากพาทุกคนไปรู้จักกับโมเดลการศึกษาเรื่องสิ่งแวดล้อมในปฐมวัยจาก 2 ประเทศที่ได้ริเริ่มทำและเป็นตัวอย่างที่ดีเยี่ยมในเรื่องนี้
สอนสิ่งยาก ๆ ผ่านการร้องเพลงและกิจกรรมสนุก ๆ
โรงเรียน Fleet ในตอนบนของกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ คือหนึ่งในโรงเรียนชั้นประถมศึกษาที่นำเอาเรื่องการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมมาแทรกอยู่ในการเรียนการสอนรวมไปถึงกิจกรรมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นภายในโรงเรียน เว็บไซต์ The Guardian ได้เขียนอธิบายเกี่ยวกับหลักสูตรพิเศษของ Fleet เอาไว้ว่าที่นี่ใช้เพลงเป็นสื่อการสอนให้นักเรียนอายุตั้งแต่ 3-11 ปีเรียนรู้เกี่ยวกับเรื่อง Climate Change (การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ) เชื้อเพลิงฟอสซิล การปลูกผัก หรือแม้แต่เรื่องการจัดการขยะ
"เด็ก ๆ ที่นี่ชอบร้องเพลงมาก เราเลยสอดแทรกเรื่องยาก ๆ พวกนี้เข้าไปในบทเพลงให้พวกเขาจำได้ง่ายและเรียนรู้เรื่องพวกนี้ไปพร้อม ๆ กันด้วย" เบธ ไคลท์ หัวหน้าคุณครูฝ่ายศิลปะและวิทยาศาสตร์ประจำโรงเรียนบอกในบทสัมภาษณ์
นอกจากบทเพลงต่าง ๆ แล้ว ทางโรงเรียนยังมีกิจกรรมพิเศษในแต่ละช่วง อย่างเช่น "สัปดาห์การเดินไปโรงเรียน" ที่เชิญชวนให้นักเรียนเดินเท้ามาโรงเรียน หรือแม้กระทั่งการให้เด็ก ๆ มีส่วนร่วมในการดูแลสวน ก็เป็นอีกหนึ่งอย่างที่ Fleet พยายามปลูกฝังเรื่องสิ่งแวดล้อมให้กับนักเรียนตัวน้อย ๆ
บทเรียนเรื่องสิ่งแวดล้อมในหลักสูตรบังคับของอินเดีย
ขยับมาที่อีกหนึ่งประเทศในซีกโลกฝั่งตรงข้าม ประเทศอินเดียมีนโยบายให้โรงเรียนและมหาวิทยาลัยรวมมากกว่า 1 ล้านแห่งทั่วประเทศบรรจุเรื่องสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์เพื่อความยั่งยืนเข้าไปในหลักสูตรการเรียนการสอน
"เด็ก ๆ เหล่านี้ก็คือคนที่จะโตไปเป็นบุคลากรที่สำคัญของประเทศในอนาคต เป็นผู้บริหาร เป็นผู้นำ เราเชื่อว่าถ้าเราปลูกฝังเรื่องนี้ตั้งแต่เด็ก ๆ ให้กับพวกเขา มันจะอยู่ในตัวเขาตลอดไป" อนุมิตา รอยชาวดูรี ผู้อำนวยการศูนย์ Centre for Science and Environment ในกรุงนิว เดลีให้สัมภาษณ์กับเว็บไซต์ Smithsonian
ถึงแม้ว่านโยบายนี้จะถูกขัดขวางและไม่สามารถถูกนำไปปฏิบัติในสถานศึกษาบางแห่งเนื่องจากปัญหาเศรษฐกิจและงบประมาณ ก็ยังมีห้องเรียนทางเลือกที่เปิดสอนเรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติให้กับเยาวชนโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย ตัวอย่างที่ดีคือ Free School Under the Bridge โรงเรียนพิเศษโดยเงินบริจาคใต้รางรถไฟในกรุงเดลีที่ดำเนินการสอนให้กับเด็ก ๆ ผู้ด้อยโอกาส
แลกซ์มี จันทรา คุณครูประจำโรงเรียนนี้บอกว่าเขาคอยแทรกเรื่อง Climate Change ความรู้เกี่ยวกับชั้นบรรยากาศโลก และเรื่องอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติและการรักษามันไปในบทเรียนโดยเสมอ
"มันสำคัญมากนะที่เด็ก ๆ ควรได้เรียนรู้ว่าธรรมชาติคือส่วนประกอบที่สำคัญในชีวิต พวกเขาจะเรียนหนัก จะโตมาเป็นหมอ เป็นวิศวกรยังไงก็ได้ แต่สิ่งที่ห้ามขาดเลยคือการรู้ค่าของสิ่งแวดล้อมรอบตัว" จันทรากล่าว
แหล่งที่มา: https://www.theguardian.com/teacher-network/2018/jan/27/captures-children-imagination-sustainability-arts / https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/india-teaching-300-million-kids-sustainability-180956494/
Beerzawa ถ้าคนเขียนข่าวจะมาดูโรงเรียนในไทยเรื่องสิ่งแวดล้อมสักหน่อยจะดีกว่านี้ เพราะทุกวันนี้โรงเรียนก็หาวิธีหลากหลายในเรื่องนี้ตลอด แต่มันมาตั้งแต่ภาคครัวเรือนมั้ยคะ ในการสอนเรื่องจิตสำนึก
23 ส.ค. 2562 เวลา 12.43 น.
Tuk🍀 เห็นด้วยนะคะ เพราะเด็กในวันนี้คือผู้ใหญ่ในวันข้างหน้า คนยุคเก่าเราไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ เราก็เริ่มต้นด้วยคนยุคใหม่ แต่จะทำยังไงให้จิตสำนึกเริ่มตั้งแต่ที่บ้านได้ ต่อให้โรงเรียนพร่ำสอนแค่ไหน แต่ถ้าคนรอบตัวเด็กๆ ในสังคมครอบครัวไม่ตระหนักรู้และขาดจิตสำนึกที่ดี เป็นตัวอย่างให้เด็กไม่ได้ ก็ทำยากเหมือนกันนะคะ🤔
23 ส.ค. 2562 เวลา 13.04 น.
WCJ เริ่มต้นที่บ้านและโรงเรียนด้วยการคัดแยกขยะซึ่งขยะแทบจะรีไซเคิลได้หมด100%ที่ขยะจริงๆก็คือเศษอาหารนั่นแหละแต่ก็เอามาหมักทำปุ๋ยได้ซึ่งเมื่อก่อนจะเป็นอาหารหมู
23 ส.ค. 2562 เวลา 13.32 น.
ทุกอย่างควรเริ่มที่โรงเรียน
23 ส.ค. 2562 เวลา 13.30 น.
Teerawat มันก็แหงล่ะ มีใครโง่คิดไปว่า แค่ใช้ถุงผ้า มันจะไปช่วยอะไรมากมายนัก แต่มันต้องทะหลายๆอย่างแล้วตอนนี้ และต้องให้ความรู้ และสำนึกของคน
ดูแค่บางคนมาพูดว่าอย่าใช้ถุงพลาสติก!!!! เลอะเทอะมาก โลกใบนี้มันเสพติดถุงพลาสติกกันแล้ว ก็ให้ใช้ให้น้อยที่สุด ที่สำคัญ ต้องเพิ่มการนำกลับมาใช้ การทิ้งให้ถูก
และก็คำถามง่ายๆ ที่บ้านคุณน่ะ แยกขยะ แยกถุง/พลาสติก ขวดพลาสติกกันมั่งเปล่า ?
23 ส.ค. 2562 เวลา 13.18 น.
ดูทั้งหมด