มรณานุสติ ความตายไม่ไกลตัว

สิ่งเดียวในชีวิตคนเราที่แน่นอนก็คือความตาย ไม่ว่าใครก็หลีกหนีไม่พ้น ซึ่งก็แปลว่าความตายไม่ใช่เรื่องไกลตัวเลย เพราะคนส่วนใหญ่มักจะรับรู้แค่อะไรที่อยู่ใกล้ตัวหรือกำลังเจออยู่ตรงหน้า และมักเห็นสิ่งเหล่านั้นเป็นเรื่องใหญ่เสมอ แต่อะไรก็ตามที่ยังมาไม่ถึง เรามักจะมองว่าเป็นเรื่องเล็กและไกลตัวเสมอ

จริง ๆ แล้วสิ่งที่แน่นอนอย่างความตายไม่ใช่อะไรที่ไกลตัวเลย ยิ่งถ้าตระหนักรับรู้ไว้ตลอดเวลาว่าไม่มีใครหนีความตายพ้นและทุกคนต้องตาย ความตายก็จะอยู่ใกล้ตัว ทำให้เราไม่กลัวตาย และเตรียมตัวที่จะตายอย่างมีสติ

การระลึกนึกถึงความตายหรือที่เรียกในทางพระพุทธศาสนาว่า “เจริญมรณานุสติ” เป็นการทำสมาธิกัมมัฏฐานขั้นสูงอย่างหนึ่ง เพื่อให้ปลงสังเวชว่าคนเราเกิดมาต้องตาย และเตรียมพร้อมที่จะรับมือกับความตายที่กำลังจะเกิดขึ้นอย่างมีสติ

เราจะเตรียมตัวเพื่อตายได้อย่างไร..

ในทางพระพุทธศาสนา เราสามารถเตรียมตัวเพื่อตายได้ด้วยการเจริญมรณานุสติ เพื่อให้คุ้นชินกับความตายที่จะเกิดขึ้นทั้งกับตัวเราเองและคนใกล้ชิด การระลึกถึงความตายบ่อย ๆ ทำให้ความตายกลายเป็นมิตรที่อยู่ใกล้ตัว กลายเป็นครูที่สอนให้เราใช้เวลาอย่างมีคุณค่า

การเจริญมรณานุสติสามารถปฏิบัติได้ด้วยการเจริญสติ ทำสมาธิให้รู้ถึงความเป็นจริงของมนุษย์ว่าคนเราหนีไม่พ้นการเกิด แก่ เจ็บ และตาย แม้จริง ๆ แล้วจะรู้อยู่เต็มอกว่าวันหนึ่งเราก็ต้องตาย แต่ก็น่าแปลกใจที่คนส่วนใหญ่มักกลัวที่จะตาย กลัวที่จะพลัดดพรากจากสิ่งที่รัก แม้ในใจลึก ๆ จะรู้แต่ก็ยังทำใจไม่ได้ ทำให้หลายคนไม่อยากคิดถึงความตาย ถ้ามีใครมาพูดเรื่องความตายก็จะปฏิเสธ ไม่อยากคุยด้วย เห็นว่าเป็นเรื่องอัปมงคลบ้างหรือการแช่งกันบ้าง

นอกจากจะระลึกถึงความตายอยู่เสมอแล้ว วิธีการที่จะทำให้เราไม่กลัวตายก็คือการเตรียมตัว เตรียมพร้อมที่จะต้องตาย เพราะการเตรียมนี่ก็สำคัญ พร้อมในที่นี้คือพร้อมที่จะจากโลกนี้ไปอย่างหมดห่วง เพราะฉะนั้นถ้ามีใครหรืออะไรให้ต้องห่วงก็ควรจะเตรียมการไว้ และหากหมดเวลาของเราเมื่อไหร่ จะได้ไม่ต้องห่วงหรือพะวงถึงคนที่อยู่ข้างหลัง

เพราะอย่างไรในที่สุดคนเราก็หนีความจริงไปไม่พ้น จะแช่งหรือจะอัปมงคลยังไงคนเราก็ต้องตาย ถ้าได้เตรียมใจไว้ก็รับความตายได้อย่างสบายและสงบ แต่ถ้าไม่ได้เตรียมตัวมาก่อนเมื่อความตายมาอยู่ตรงหน้าก็จะตื่นตระหนก ทุรนทุราย ทำให้ชีวิตช่วงสุดท้ายเต็มไปด้วยความทุกข์ทรมาน

และตราบใดที่ยังไม่อยากต้อนรับความตาย เราก็มักจะยังใช้ชีวิตไม่คุ้มค่าเสมอ