ด่าคนอื่นได้ คนอื่นด่าตัวเองไม่ได้?

ด่าคนอื่นได้คนอื่นด่าตัวเองไม่ได้?

เชื่อว่าทุกคนต้องมีเพื่อน เพื่อนร่วมงาน คนในครอบครัว คนใกล้ตัว หรือคนแปลกหน้า ในโลกออนไลน์คนที่ด่าคนอื่นแรงๆ ด่าคนได้แบบไม่กลัว แล้วไงใครแคร์ ปากจัดเก่ง เอะอะเก็บมาเป็นอารมณ์ความคิดตัวเอง หาคำพูดมาทำร้ายคนอื่นให้เจ็บจี๊ดหัวใจ หลายครั้งที่เห็นคนพวกนี้แล้วก็เห็นด้วย เพราะสิ่งที่เขาพูดมันคือเรื่องจริง สะใจดีจริงๆ มีคนพูดแทนเรา แต่ทำไมนะ ทำไมเขาถึงเป็นคนที่กล้าด่า กล้าพูด แล้วถ้าวันนึงที่เขาโดนด่ากลับบ้าง เขากลับไม่มีวิธีรับมือกับสิ่งเหล่านั้น

เพราะการด่ามีสาเหตุมาจากการเกลียดชัง แล้วในสังคมปัจจุบันของคนเรา อะไรคือรากฐานของความเกลียดชังของเราที่มีต่อคนอื่น? 

ความเชื่อทั่วไปของคนเราคือ “คนเราต้องมีเหตุผลที่ฟังดูเมนเซนส์ก่อนที่จะสามารถไปเกลียดใครสักคนได้” แต่จริงๆแล้ว“อารมณ์” ต่างหากที่เป็นรากฐานของการตัดสินว่าอะไรผิดอะไรถูกของมนุษย์ อาจฟังดูงี่เง่าและไร้สาระ แต่มีงานวิจัยที่สรุปผลออกมาแล้วว่าเป็นเรื่องจริง เพราะขั้นตอนการตัดสินถูกผิดที่กระบวนการความคิดของมนุษย์นั้น คนเรามักจะใช้อารมณ์ที่มาจากจิตใต้สำนึกของเราเป็นตัวชี้นำในการตัดสินก่อนที่จะหาเหตุผลมาเพื่อมาสนับสนุนว่าทำไมเราถึงรู้สึกอย่างนั้น โจนาธาน เฮดต์ (Jonathan Haidt) นักจิตวิทยาเเห่งมหาวิทยาลัยนิวยอร์ก ได้สรุปไว้ในงานวิจัยหัวข้อ“เหตุผล (reasons) หรือ อารมณ์ (emotions) ที่เป็นต้นเหตุที่มาของการเเยกเเยะผิดถูกชั่วดีของมนุษย์เรา”

ทำไมบางคนถึงรับไม่ได้ ที่โดนคนอื่นด่า ทั้งๆ ที่ตัวเองก็ด่าคนอื่น

ทฤษฎี“ไม่อยากเป็นที่โหล่” หรือ “Last-Place Aversion” คือการเกลียดชังการเป็นที่โหล่ เป็นคนสุดท้าย หรือเป็นคนที่อยู่ต่ำกว่าคนอื่นๆ ในสังคม การจัดอันดับเป็นเรื่องที่อยู่ในจิตใจสมองมนุษย์ และไม่มีใครอยากเป็นคนรั้งท้าย การที่ได้ด่าคนอื่นๆ สำหรับบางคน นับเป็นการยกระดับตัวเองให้สูงกว่าคนๆ นั้น เพราะการกดให้คนอื่นต่ำลงด้วยคำพูดมันง่ายกว่าการพัฒนาตัวเอง และเมื่อไหร่ก็ตามที่เขาโดนด่ากลับ นั่นทำให้เขารู้สึกว่ากำลังถูกกดให้ต่ำลง ต่ำลง จนถูกลดระดับไปเรื่อยๆ  จึงนำมาสู่การตอบโต้กลับเมื่อถูกด่า เพราะไม่อยากเป็นคนที่ “รั้งท้าย” หรือ “ต่ำกว่า” คนอื่นๆนั่นเอง

แม้การจัดลำดับเป็นธรรมชาติของมนุษย์เป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่เราสามารถควบคุมความคิดตัวเองไม่ให้คิดร้าย พูดร้าย กับคนอื่นๆ และใช้เวลาในการสนใจเรื่องคนอื่นมาพัฒนาตัวเอง แค่นี้ก็จะไม่ต้องเป็น “Last-Place Aversion” โดยไม่ต้องด่าคนอื่นๆ จ้า