7 ความจริงที่ทำให้คนเราไม่มีความสุข – คู่มือความสุข

“ผู้คนมากมาย พลาดโอกาสที่จะได้มีความสุขในชีวิต ไม่ใช่เพราะพวกเขาไม่เคยค้นพบมัน แต่เป็นเพราะพวกเขาไม่เคยหยุด เพื่อที่จะใช้เวลากับมันเลยต่างหาก”
วิลเลียม ฟีเธอร์ - นักเขียนชาวอเมริกัน

ณ วันนี้ความสุขยังคงเป็นสิ่งที่หลายคนตามหา คาดหวัง และอยากมีให้มากที่สุด จะทำอย่างไรให้ชีวิตมีความสุข ต้องเป็นอะไรชีวิตถึงจะมีความสุข เป็นคำถามแรก ๆ ที่คนเราจะคิด เวลาอยากมีความสุข

ทั้งที่ความจริงแล้ว ความสุขอาจไม่ได้ขึ้นอยู่กับอะไรเหล่านี้เลย ความสุขอาจเป็นแค่ความรู้สึกเล็ก ๆ ลึก ๆ ในใจ ที่ไม่ต้องมีอะไร และไม่ต้องเป็นอะไรก็มีความสุขได้ ส่วนใหญ่ที่เป็นแบบนี้ก็เพราะคนเรายึดเอาความสุขตามรูปแบบของคนอื่นไว้ตลอดเวลา ซึ่งรูปแบบที่ว่านี้ก็มักไม่ได้นำไปสู่การมีความสุขเสียด้วย

ทีนี้พอไม่มีความสุข คนเราก็ตามหาเหตุผล ตามหาความจริงว่าทำไมถึงไม่มีความสุข และนี่คือคำตอบ คือความจริงที่ทำให้ยังไงก็ไม่มีวันมีความสุขได้สักที

1. นิยามความสุขแบบผิด ๆ

หนึ่งในสาเหตุที่ทำให้คนเราไม่มีความสุขมากที่สุด ก็คือการนิยามคำว่า ‘ความสุข’ แบบผิด ๆ

ถ้าจะบอกว่าคนทั้งโลกกำลังเดินมาผิดทางในเรื่องของการมีความสุขก็คงไม่ผิดนัก เพราะคนส่วนใหญ่ให้ค่า ให้นิยามของความสุขเป็นสิ่งของ เงินทอง ชื่อเสียง อำนาจ หรือแม้แต่ความสะดวกสบาย ทั้ง ๆ ที่ความจริงแล้ว ความสุขไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับสิ่งเหล่านี้เลย

ความสุขเป็นแค่ความรู้สึกเล็ก ๆ ที่ทำให้คนเราสงบขึ้น ซึ่งเป็นคนละเรื่องกับการได้อะไรมาสักอย่างลิบลับเลย การได้ของเป็นเพียงแค่การสนองกิเลสที่เกิดขึ้นในตอนนั้น เมื่อสนองได้แล้ว กิเลสก็เกิดอีก เป็นแบบนี้ไปไม่รู้จบ แต่ความสุขนั้นแตกต่าง ความสุขที่แท้จริงไม่ใช่กิเลส แต่เป็นความสงบที่เกิดจากจิตใจ ไม่ได้เกิดจากสิ่งเร้าภายนอก เพราะฉะนั้นการนิยามความสุขแบบผิด ๆ แบบนี้นี่แหละ ก็เลยทำให้คนเราเอาความสุขไปผูกกับอะไรบางอย่าง จนไม่มีความสุขนั่นเอง

2. ไม่รู้จักตัวเอง

คนเราชอบทรมานตัวเองด้วยการบอกว่าต้องมีสิ่งนั้นก่อน ถึงจะมีความสุข ทั้งที่ยังไม่รู้เลยว่า ‘สิ่งนั้น’ ที่ว่า ใช่ความต้องการที่แท้จริงของตัวเองหรือไม่

ส่วนใหญ่คนเราจะตั้งเงื่อนไขการมีความสุขไว้กับอะไรสักอย่างตามภาพจำหรือค่านิยมของสังคม โดยไม่ได้ถามตัวเองจริง ๆ จัง ๆ เลยว่าเรามีความสุขกับอะไรแบบนั้นจริงใช่ไหม ทำให้พอเอาเข้าจริงก็ไม่ได้รู้สึกรู้สาอะไรกับสิ่งที่เรียกว่าเป็นความสุขตามค่านิยมของสังคม

ดังนั้นตราบใดที่ยังไม่รู้จักตัวเอง ไม่รู้จักความต้องการที่แท้จริงของตัวเอง ยังไงก็ไม่มีวันหาความสุขได้

3. ไม่รักตัวเอง

ความรักตัวเองสัมพันธ์กับการมีความสุขอย่างไม่เชื่อ เพราะถ้ารักตัวเองไม่เป็น ยังไงก็ไม่มีวันทำให้ตัวเองมีความสุขได้

อย่างที่บอกไปว่าความสุขไม่ได้เกิดจากสิ่งภายนอก แต่มาจากข้างในตัวเราเอง การจะทำให้ตัวเองมีความสุขจึงต้องอาศัยความรักและความเคารพตัวเองเป็นอันดับแรก

คนไม่รักตัวเองจะต้องวิ่งตามให้ทันคนอื่น มองว่าคนอื่นคือเหตุและผลของการมีความสุข แต่อย่าลืมว่าตราบใดที่มาตรวัดความสุขของเรายังขึ้นอยู่กับคนอื่น หรือสิ่งภายนอก เราจะไม่มีวันหาความสุขได้เลย เพราะฉะนั้นเริ่มต้นจากการรักตัวเองก่อนเป็นอันดับแรก รัก เคารพ และเห็นคุณค่าในตัวเอง เป็นที่มาง่าย ๆ ของการมีความสุข

4. มองโลกในแง่ร้าย

การมองทุกอย่างในแง่ร้าย ไม่เคยทำให้อะไรดีขึ้นมาได้ เพราะฉะนั้นจึงไม่แปลกที่คนชอบมองโลกในแง่ร้ายส่วนใหญ่ไม่มีความสุข เพราะคนเหล่านี้มักจะมีนิสัยขี้กังวล เจ้ากี้เจ้าการ เอาตัวเองเป็นใหญ่ ขี้บ่น คิดร้ายเป็นทุนอยู่แล้ว ทำให้ตรงกันข้ามโดยสิ้นเชิงกับการมีความสุข

ดังนั้นถ้ายังอยากมีความสุขก็ต้องค่อย ๆ ปรับวิธีคิด วิธีมองโลกเสียใหม่ การมองทุกอย่างในแง่ร้ายเสียหมด สุดท้ายก็เป็นพิษกับตัวเองจนหาความสุขไม่ได้

5. ยึดติดมากเกินไป

ไม่ว่าเราจะยึดติดกับอะไรก็มักทำร้ายตัวเราเองได้ทั้งนั้น ยึดติดกับความคาดหวัง พอผิดหวังก็เป็นทุกข์ ยึดติดกับคนที่รัก พอไม่รักก็ย่อมเป็นทุกข์ ยึดติดกับอำนาจ พอไม่มีอำนาจก็อยู่ไม่ได้ การยึดติดมักทำให้คนเราไม่ไปไหน ได้แต่วนเวียนอยู่แบบเดิม ซ้ำแล้วซ้ำเล่า ทั้ง ๆ ที่ทางออกอยู่ตรงหน้า แต่ไม่คิดจะเดินออกมาแล้วเลิกยึดสิ่งเหล่านั้นไว้

การยึดติดเป็นพิษเสมอ ไม่เว้นแม้กระทั่งยึดติดกับความสุข

เมื่อไหร่ก็ตามที่คนเรายึดติดกับความสุข ยิ่งแสวงหา ต้องการมากแค่ไหน เราจะยิ่งห่างไกลจากความสุขมากแค่นั้น เพราะความยึดติดทำให้ยังไงก็ไม่มีความสุขอยู่ดี พูดง่าย ๆ ก็คือคนเรายิ่งยึดติด ยิ่งกังวล ยิ่งไม่อิสระ หัวใจของเราก็จะมีแต่ความทุกข์ แล้วแบบนี้จะหาความสุขได้อย่างไร ดังนั้นการไม่ยึดติดจึงเป็นทางออกเดียวที่ทำให้คนเราพบความสุขได้ง่ายขึ้น เพราะเมื่อไม่ยึดติด ก็เป็นอิสระจากความทุกข์และความกังวลทั้งปวง

6. ทำเรื่องง่ายให้เป็นเรื่องยาก

บางครั้งคนเราก็ชอบทำเรื่องง่ายให้เป็นเรื่องยาก โดยเฉพาะการทำให้ตัวเองมีความสุข

จริง ๆ แล้วการทำให้ตัวเองมีความสุขเป็นเรื่องง่ายมาก ไม่ต้องมีอุปกรณ์ ไม่ต้องใช้เงินหรืออะไรเลย แค่ปล่อยให้จิตสงบจากข้างใน ไม่ฟุ้งซ่าน ไม่กังวล ไม่ยึดติด แค่นี้ก็เป็นความสุขที่ใคร ๆ ก็ทำได้แล้ว

แต่เพราะคนเราชอบทำเรื่องง่ายให้เป็นเรื่องยากก็เลยมองภาพความสุขเอาไว้ใหญ่โตกว่าที่มันควรจะเป็น ต้องเป็นเรื่องนี้เท่านั้นถึงจะมีความสุข ต้องถูกรางวัลที่ 1 ต้องเป็นผู้บริหาร ต้องโน่น ต้องนี่ ทั้ง ๆ ที่โจทย์ความสุขมันยากตั้งแต่แรก แล้วจะมีความสุขได้อย่างไร

7. ชอบเปรียบเทียบ

นิสัยแก้ไม่หายของคนเราที่ทำให้ไม่มีความสุขสักทีก็คือการชอบเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น และคนอื่นที่ว่านี้ก็มักจะเป็นคนอื่นที่รวยกว่า สวยกว่า หุ่นดีกว่า เก่งกว่า ฯลฯ เสมอ และไม่ใช่เปรียบเทียบอย่างเดียว แต่ยังคิดไปเองด้วยว่าความสุขของพวกเค้าคือการมีทุกอย่างที่ดีกว่า ซึ่งความจริงแล้วอาจไม่ใช่เลยก็ได้

คนเรามักชอบเอาความสุขของคนอื่นมาเป็นบรรทัดฐานความสุขของตัวเอง กลายเป็นการเปรียบเทียบตัวเองที่ทำร้ายตัวเองไปเรื่อย ๆ ซึ่งมันไม่มีความจำเป็นเลย การที่ใครดีกว่าก็ไม่ได้หมายความว่าเค้าจะมีความสุขมากกว่า อย่าลืมว่าความสุขไม่ได้ผันแปรตามมาตรวัดพวกนี้เลย

มาถึงตรงนี้แปลว่าทุกคนรู้แล้วว่าเหตุผลที่ทำให้ตัวเองไม่มีความสุขเพราะอะไร ฉะนั้นอย่าปล่อยให้ความจริงเหล่านี้กัดกร่อนความสุขของเราไปเรื่อย ๆ มามีความสุขในแบบที่เป็นความสงบจากข้างใน แล้วจะรู้เลยว่ามันดีและมีความสุขมากกว่าจริง ๆ