ถอดบทเรียน 4 โรงพยาบาลผ่านรับรองคุณภาพขั้นก้าวหน้า

ในการประชุมวิชาการประจำปี (HA National Forum) ครั้งที่ 20 ภายใต้แนวคิด "Change and Collaboration of Sustainability" จัดโดยสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) หรือ สรพ. ระหว่างวันที่ 13-15 มีนาคม ที่อิมแพ็ค ฟอรั่ม เมืองทองธานี มีการเสวนาเรื่อง "การเปลี่ยนโครงสร้างองค์กรสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน" โดยเป็นการถ่ายทอดองค์กรความรู้จากผู้อำนวยการโรงพยาบาล 4 แห่งที่ผ่านการรับรองคุณภาพสถานพยาบาลในระดับก้าวหน้าซึ่งทั่วประเทศมีเพียง 6 แห่งเท่านั้น

นพ.สุรวุฒิ ลีฬหะกร ผู้อำนวยการโรงพยาบาลวชิรพยาบาล เล่าว่า วชิรพยาบาลเป็นโรงพยาบาลพระราชทานรัชกาลที่ 6 มีอายุ 107 ปี โดยผ่านการรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (เอชเอ) ครั้งแรกเมื่อปี 2547 และในปี 2558 ผ่านการต่ออายุการรับรองกระบวนการคุณภาพครั้งที่ 4 และประกาศให้ รพ.วชิรพยาบาล ผ่านการรับรองสถานพยาบาลขั้นก้าวหน้า (Advance HA) ซึ่งใน 2561 เป็นแห่งที่ 6 ของประเทศที่ผ่านการรับรองในขั้นนี้ โดยการทำให้การรับรองคุณภาพมาตรฐานที่ได้รับส่งผลต่อผู้รับบริการ

รพ.วชิรพยาบาล เป็นผู้นำด้านเวชศาสตร์เขตเมือง มีการพัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานรับเอาการประเมินเอชเอ มาใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาโรงพยาบาลพร้อมที่จะเรียนรู้จากองค์กรอื่นๆ เพื่อนำมาปรับใช้ในองค์กร ทีมนำทุกระดับมุ่งมั่น เข้มแข็งและประสานงานกันได้อย่างดีและการให้ความร่วมมือของบุคลากรทุกระดับ วิสัยทัศน์ กลยุทธ์ที่ใช้และสอดคล้องกับบริบทองค์กร มีความร่วมมือของคนในองค์กรนำพาให้ รพ.วชิรพยาบาลมาสู่จุดการผ่านรับรองขั้นก้าวหน้า

สำหรับ รพ.ชลบุรี ซึ่งเป็นโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) แห่งแรกที่ผ่านการรับรองคุณภาพในขั้นก้าวหน้า ผศ.(พิเศษ) นพ.สวรรค์ ขวัญใจพานิช ผู้อำนวยการโรงพยาบาลชลบุรี บอกว่ามี 3 เรื่องที่นำสู่การรับรองคุณภาพขั้นก้าวหน้า ประกอบด้วย 1.เป้าหมายโรงพยาบาลต้องมีความชัดเจนและเป็นไปได้ 2.บรรยากาศการทำงาน ซึ่งทีมเวิร์กเป็นสิ่งสำคัญ ในขณะที่โรงพยาบาลมีผู้ป่วยนอกเข้ามารับบริการวันละ 4,000 คน เพราะฉะนั้นการทำงานเป็นทีมจึงสำคัญ ไม่สามารถขับเคลื่อนเรื่องหนึ่งเรื่องใดเพียงคนเดียวได้ และ 3.การเลือกเครื่องมือมาปรับใช้ โดยที่โรงพยาบาลมีการกำหนดและติดตามนโยบายอย่างต่อเนื่อง
ส่วนกุญแจที่จะทำให้การผ่านการรับรองคุณภาพมีความยั่งยืน คือ ระบบคุณภาพ ระบบทรัพยากรมนุษย์ในโรงพยาบาล สิ่งแวดล้อม บรรยากาศ ต้องมีการกำหนดรายละเอียดงานต่างๆอย่างพอเหมาะ เพราะหากกำหนดละเอียดเกินไปจะไม่เกิดความคิดสร้างสรรค์ในงาน รวมถึงต้องมีความเรียบง่ายในระบบที่ซับซ้อน มีการเปลี่ยนแปลงด้วยการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ดำเนินงาน ในองค์กรมีวัฒนธรรมเรื่องของคุณภาพและต้องมีการผสมผสานงานร่วมกัน

ขณะที่ พล.อ.ต.อภิชาต พลอยสังวาล ผู้อำนวยการโรงพยาบาลภูมิพล กล่าวว่า ในการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงโรงพยาบาลนั้นจะต้องมีเป้าหมายหรือวิสัยทัศน์ที่ชัดเจน บุคลากรจะต้องมีทักษะที่เพียงพอ หากยังไม่พอจะต้องติดอาวุธหรือเสริมทักษะ ต้องมีแรงจูงใจด้วยการชี้ให้เห็นประโยชน์ของการเปลี่ยนแปลง มีการสนับสนุนทรัพยากรและมีแผนปฏิบัติการ หากทำได้ทั้ง 5 ปัจจัยนี้จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในโรงพยาบาลเกิดขึ้นได้

"เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นในโรงพยาบาลแล้วการจะทำให้เกิดความยั่งยืนจะต้องอาศัยปัจจัย เรื่องของ RESPECT model คือจะต้องมีการยอมรับ การเพิ่มขีดความสามารถ ต้องมีการสนับสนุน มีพันธมิตร มีความคาดหวัง มีการพิจารณา และมีความไว้วางใจ ก้าวต่อไปสู่การเป็นโรงพยาบาลมีคุณภาพชั้นนำ เป็นที่ไว้วางใจได้" พล.อ.ต.อภิชาต กล่าว

ส่วนโรงพยายาลศิริราชซึ่งเป็นโรงพยาบาลแห่งแรกของประเทศที่ผ่านการรับรองขั้นนี้ รศ.นพ.วิศิษฐ์ วามวาณิชย์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลศิริราช กล่าวว่า โดยสรุปกุญแจในการขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงสู่ความสำเร็จ เรื่องแรกที่สำคัญคือทีมสปิริตเป็นการทำงานเคียงบ่าเคียงไหล่ หากเห็นทีมไหนไม่ดีก็บอกแต่ทำงานร่วมกันได้ ไม่ขัดแย้งไม่โต้แย้ง อันที่ 2 คือประสบการณ์ที่เนิ่นนานมา เครื่องมือต่างๆ ที่ใช้ในการรับรองคุณภาพ แต่ไม่มีเครื่องมือไหนดีที่สุดในทุกปัญหา เพราะฉะนั้นต้องเรียนรู้ทุกอย่างและเลือกใช้ให้เหมาะสม ต่อมาต้องมีการคิดเรื่องใหม่ๆ และมีองค์ความรู้ที่เผยแพร่สู่สังคม สร้างความภาคภูมิใจ และสุดท้ายทุกคนเป็นผู้นำในบทบาทหน้าที่ของตนเองและต้องบริหารจัดการ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงขององค์กรที่ประสบความสำเร็จไม่ได้ต้องการผู้นำอย่างเดียว ต้องมีผู้จัดการด้วย

ด้านนพ.กิตตินันท์ อนรรฆมณี ผู้อำนวยการสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) กล่าวว่า การประชุมวิชาการครั้งนี้อยากเห็นเจ้าหน้าที่และคนที่เกี่ยวข้องกับระบบสาธารณสุขและโรงพยาบาลได้เข้าใจถึงความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น โดยการมีส่วนร่วมของเครือข่ายเพื่อนำไปต่อยอดสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน เพื่อให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ที่คาดหวังว่าจะเห็นประเทศไทยมีความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน

"โรงพยาบาลหรือสถานบริการสุขภาพจะต้องมีการปรับตัวและเปลี่ยนแปลงระบบงาน กระบวนการรองรับที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เช่น ระบบการดูแลรักษาผู้ป่วยที่จะมีเทคโนโลยีเข้ามามากขึ้น ในโรงพยาบาลเล็กๆ จะมีเทคโนโลยีช่วยในการรักษา หรือแม้แต่ผู้ป่วยอาจไม่จำเป็นต้องเดินทางมาโรงพยาบาล ในส่วนของสถานบริการจะมีการเปลี่ยนแปลงในมิติของการเชื่อมต่อกับหน่วยงานภายนอก เช่น การส่งยา เวชภัณฑ์ เพื่อให้ตอบโจทย์ที่ประเทศไทยจะก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มรูปแบบในอีก 3-5 ปีข้างหน้า ซึ่งการมีเอไอ หรือเทคโนโลยีและหุ่นยนต์จะเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันมากขึ้น" นพ.กิตตินันท์ กล่าว