'เอเปก' ร้าว ที่ประชุมไร้แถลงการณ์ร่วม เหตุจีนแตกคอสหรัฐ

เอเปกจบไม่สวย บรรดาผู้นำประเทศภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกไม่สามารถเชื่อมความแตกแยกระหว่างสองชาติมหาอำนาจสหรัฐกับจีนด้านการค้าได้ ส่งผลให้ที่ประชุมที่ปาปัวนิวกินีปิดฉากลงเมื่อวันอาทิตย์โดยไม่มีการออกแถลงการณ์ร่วมของที่ประชุมเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของเอเปก

ผู้นำเอเปกถ่ายภาพหมู่ ระหว่างการประชุมที่กรุงพอร์ตมอร์สบีเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2561 / AFP

    สำนักข่าวเอเอฟพีรายงานเมื่อวันอาทิตย์ที่ 18 พฤศจิกายน 2561 ว่าการประชุมสุดยอดผู้นำกลุ่มความร่วมมือทางเศรษฐกิจแห่งภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปก) ที่กรุงพอร์ตมอร์สบีของปาปัวนิวกินีปิดฉากลงแล้วในวันเดียวกัน แต่เป็นครั้งแรกที่ที่ประชุมแห่งนี้ไม่สามารถออกแถลงการณ์ร่วมอย่างเป็นทางการได้ เนื่องจากความเห็นที่แตกต่างกันคนละขั้วระหว่างสหรัฐและจีน สองประเทศมหาอำนาจที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่อันดับ 1 และ 2 ของโลกเกี่ยวกับกฎระเบียบทางการค้าโลก

    นายกฯ ปีเตอร์ โอนีล ของปากัวนิวกินี แถลงแบบรับสภาพว่า สองยักษ์ใหญ่ในห้องนี้ไม่สามารถตกลงกันได้

    ด้านนายกฯ จัสติน ทรูโด ของแคนาดา ยอมรับว่า ความล้มเหลวนี้เกิดจากทัศนะที่แตกต่างกันด้านการค้าที่ทำให้ไม่สามารถหามติเอกฉันท์ได้

จากซ้าย นายกฯ ลีเซียนลุง ของสิงคโปร์, นายกฯ ชินโซ อาเบะ ของญี่ปุ่น, ประธานาธิบดีมุน แจอิน ของเกาหลีใต้, รองประธานาธิบดีไมค์ เพนซ์ และพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ขณะถ่ายภาพหมู่ / AFP

    แหล่งข่าวหลายรายกล่าวกันว่า สหรัฐกดดันผู้นำประเทศอื่นๆ เกี่ยวกับประเด็นที่เปรียบได้กับการประณามองค์การการค้าโลก (ดับเบิลยูทีโอ) และเรียกร้องให้ปฏิรูปองค์การนี้แบบยกเข่ง แต่รัฐบาลจีนเห็นว่าข้อเรียกร้องของสหรัฐนั้นมากเกินไป การเปลี่ยนแปลงใดๆ อาจทำให้ความได้เปรียบของจีนลดลง

    นายกฯ โอนีลก็บ่งชี้เช่นกันว่า เอเปกไม่สามารถออกแถลงการณ์ร่วมด้วยเพราะประเด็นเกี่ยวกับองค์การการค้าโลก

    ความขัดแย้งระหว่างสหรัฐและจีนด้านการค้าในครั้งนี้ยิ่งเพิ่มเดิมพันสำหรับการประชุมสุดยอดระหว่างประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ และประธานาธิบดีสีจิ้นผิง ในที่ประชุมสุดยอดผู้นำกลุ่มประเทศ จี 20 ที่อาร์เจนตินา สิ้นเดือนพฤศจิกายนนี้

    แม้จะเป็นครั้งแรกที่เอเปกไม่สามารถออกแถลงการณ์ร่วมของที่ประชุมวันสุดท้ายได้ แต่นายกฯ โอนีลยืนกรานว่า เหตุการณ์นี้ไม่ได้สร้างความอับอายขายหน้าแก่ประเทศที่ยากจนของเขาที่ได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมเอเปกที่มี 21 ชาติสมาชิกเป็นครั้งแรก

    เอเอฟพีรายงานโดยอ้างแหล่งข่าว 3 คนที่ใกล้ชิดกับเหตุการณ์ว่า ช่วงที่สถานการณ์ตึงเครียดขึ้นนั้น ตำรวจถูกเรียกให้เข้ามาดูแลเมื่อเจ้าหน้าที่ของจีนหลายคนพยายามจะบุกฝ่าเข้าไปภายในห้องทำงานของรัฐมนตรีต่างประเทศปาปัวนิวกินีในช่วงนาทีสุดท้าย เพื่อกดดันการร่างแถลงการณ์ร่วมฉบับนี้  แต่จางเซียวหลง เจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศของจีนปฏิเสธกับผู้สื่อข่าวว่าไม่มีเหตุการณ์เช่นนั้น

ประธานาธิบดีสีจิ้นผิง (ขวา) เดินสนทนากับนายกฯ ดมิตรี เมดเวเดฟ (ซ้าย) ระหว่างทางไปถ่ายภาพหมู่ผู้นำ / AFP

    ความตึงเครียดระหว่างสหรัฐและจีนเกิดขึ้นตั้งแต่ก่อนเปิดฉากการประชุมนี้แล้ว เมื่อประธานาธิบดีสี และรองประธานาธิบดีไมค์ เพนซ์ ของสหรัฐที่มาร่วมประชุมแทนทรัมป์ ประคารมกันผ่านการกล่าวสุนทรพจน์สำคัญ

    เพนซ์กล่าวเตือนประเทศขนาดเล็กว่า อย่าได้ถูกเย้ายวนโดยโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางของจีน ที่เป็นช่องทางที่จีนเสนอเงินแก่ประเทศยากจนสำหรับโครงการก่อสร้างพื้นฐานและการพัฒนา เพนซ์กล่าวหาว่า เงินกู้ที่ "คลุมเครือ" ของจีนนั้นมาพร้อมกับเงื่อนไขผูกมัดและการสร้างหนี้สินมโหฬาร ทั้งยังล้อชื่อโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางของจีนว่าเป็นโครงการ แถบตีบและเส้นทางวันเวย์

    ส่วนการกล่าวสุนทรพจน์ของสีต่อที่ประชุมผู้นำธุรกิจก่อนหน้าเพนซ์ สียืนกรานว่า โครงการความริเริ่มของจีนนี้ไม่ใช่ "กับดัก" และไม่มี "วาระซ่อนเร้น" ผู้นำจีนยังได้วิจารณ์นโยบายปกป้องทางการค้า  "อเมริกามาก่อน" ของสหรัฐด้วย โดยกล่าวว่าเป็นวิธีการปฏิบัติแบบคิดตื้นๆ ที่จุดจบคือความล้มเหลว.