นึกถึง ‘ย่านเมืองเก่า’ สถาปนึกพาไปซึมซับเสน่ห์ ‘ตลาดหัวตะเข้’ ชุมชนเก่าแก่ที่มีศิลปะคืนชีวิตชีวา – สถาปนึก

‘ย่านเมืองเก่า’เห็นจะเป็นสถานที่แห่งความทรงจำในอดีตของคนเฒ่า คนแก่ บ้านไม้แบบเก่าติดแม่น้ำ การโดยสารผ่านเรือ มีโชห่วยเล็ก ๆ ให้ได้จับจ่ายซื้อขนม ของใช้ เป็นระบบนิเวศน์เล็ก ๆ ที่ใช้ชีวิตพึ่งพาอาศัยกัน

‘ชุมชนหัวตะเข้’ ชุมชนริมคลองที่คนไม่พลุกพล่าน แต่เต็มไปด้วยเสน่ห์ มองจากอีกฝั่ง คงความเป็นบ้านไม้เก่า ไม่ร้อนเพราะร่มเงาของต้นไม้ และ ลมโชยจากริมน้ำ

เดินข้ามสะพานไป จะเห็นวิถีชีวิตแบบชาวบ้าน เปิดร้านข้าวตามสั่งของคุณป้า ร้านก๋วยเตี๋ยวริมคลองของคุณลุง ขนมเบื้องคุณยาย ที่ขายกันในราคาสบายกระเป๋า

สถาปนึก* นึกอะไร?

หลังจากเกิดเหตุไฟไหม้ใหญ่ที่ตลาดเมื่อปี พ.ศ. 2541 ผู้คนก็อพยบออกจากชุมชน จนตลาดแห่งนี้เกือบรกร้าง จนกระทั่งเริ่มมีถนนสู่ลาดกระบังและความเจริญก็ได้ก่อตัวขึ้นคุณอำภา บุณนเกต ผู้ประสานงานกลุ่มชุมชนคนรักหัวตะเข้ ได้ให้สัมภาษณ์ไว้กับ Thaipost ว่า‘เมื่อเริ่มต้นฟื้นฟูตลาดไม่มีต้นทุนทางศิลปะที่จะทำ โดนท้วงติงแบบนี้ แต่ป้าก็ยืนยัน คนหัวตะเข้คุ้นเคยกับภาพนักศึกษามาทำกิจกรรมในชุมชน มานั่งวาดภาพที่ตลาดริมคลอง มีกิจกรรมศิลปะชาวชุมชนก็ร่วมมือเป็นแบบวาดภาพ หรือคนเฒ่าคนแก่มาเล่าเรื่องเก่าๆ ให้ฟัง คนหัวตะเข้เก็บภาพวาดที่นักศึกษาทิ้งไว้ ชาวบ้านเห็นความงาม รับรู้เป็นงานศิลปะ นี่เป็นบรรยากาศ กลิ่นอายที่แวดล้อมมาแต่ไหนแต่ไร จึงใช้ศิลปะฟื้นฟูชุมชน’

จากแนวคิดนี้ มีการเริ่มผนวกนิทรรศการศิลปะที่เบื้องหลังคือฉากวิถีชีวิตเก่าของคนในชุมชน ก็คืองาน ‘RakDok Floral Week(s)’ การตีความตลาดเก่านี้ด้วยดอกไม้นานาชนิด ที่เป็นเสียงฮือฮามากในโซเชียล ดึงนักท่องเที่ยวมาสร้างความคึกคักให้ชุมชนอีกครั้ง แม้จะจบไปแล้วแต่ยังมีนิทรรศการอื่น ๆ หมุนเวียนมาทุกเดือนรอให้ทุกคนไปเยี่ยมเยือน ซึ่งในวันที่เราไปก็เป็นวันแรกของ นิทรรศการใหม่ ที่นำของเหลือใช้จากชุมชนมารีไซเคิลเป็นงานศิลปะต่าง ๆ เช่น เฟอร์นิเจอร์ ภาพวาด ชิ้นงานที่ประดับอยู่ทั่วตลาด ให้ได้แปลกตาอยู่ทีเดียว

*สถาปนึก ในที่นี้คือผู้นึกไม่ได้ประกอบอาชีพ สถาปนิก แต่มีหัวคิดอยากสร้างสรรค์ให้เกิดสิ่งใหม่ให้ดีขึ้น*

คุณอำภา ยังให้สัมภาษณ์ไว้อีกว่า 'บ้านต้นมะขามด้านหลังตลาดหัวตะเข้ ซึ่งเป็นพื้นที่อเนกประสงค์ส่วนกลาง ใช้เสนอวิถีและภูมิปัญญาดั้งเดิมของชุมชนหัวตะเข้ ให้ลูกหลานเห็นคุณค่าของตนเอง แล้วยังขับเคลื่อนด้านสิ่งแวดล้อม อดีตมีน้ำเน่าเสีย ขยะทิ้งเรี่ยราดในชุมชน ก็จัดกิจกรรมเก็บขยะ ทั้งพายเรือเก็บขยะ เดินเท้าเก็บขยะ ในที่สุดก็นำถุงก๊อบแก๊บที่ไร้ค่ามีรีไซเคิลเป็นถุงใบใหม่ ขายให้นักท่องเที่ยวที่มาชมตลาด มีฝรั่งสนใจมาเรียนทำถุงกับชุมชน สินค้านี้มาแรงมาก' เราเห็นจุดแยกขยะกระจายอยู่ตามจุดต่าง ๆ ความเรียบร้อยที่เรียบง่ายในการรักษาทัศนียภาพให้คงความสะอาดไว้ คลองที่ไม่มีกลิ่นเหม็น และยังใสน่ามอง ทำให้‘ตลาดหัวตะเข้’ คงไว้ซึ่งเสน่ห์ที่ทุกคนในชุมชนร่วมกันสร้างไว้

ใครแวะเวียนผ่านไปแถวลาดกระบัง 17 ก็แวะเข้าไปพักผ่อนหย่อนใจ นั่งกินข้าว เอาเท้าหย่อนลงไป ให้ลมพัดโชยสักหน่อย ก็ดีไม่น้อยเลย ชาว ‘ตลาดหัวตะเข้’ รอทุกคนไปเยี่ยมเยียนอยู่ค่ะ : )

.

ครั้งหน้าสถาปนึก จะพาไปพักผ่อนหย่อนใจที่ไหน ติดตามกันได้ทุกวันเสาร์ ทาง LINE TODAY ที่เดียวค่ะ

-Ruby The Journey

.

อ้างอิง

-ชุมชนคนรักหัวตะเข้

-Thai Post

-Thai Local Wisdom

-Sarakadee Lite