เมื่อท่านประธานถามว่า เราควรจะยกอาหารไทยอะไรให้เป็น National Dish ได้ไหม ทำให้ผู้เขียนนึกถึงเวลาเพื่อนต่างชาติถามถึงอาหารไทยขึ้นมา
ท่านคงเคยมีประสบการณ์เช่นเดียวกัน เมื่อเพื่อนต่างชาติหรือนักท่องเที่ยวถามถึง อาหารประจำชาติของไทย คืออะไร และเมื่อถูกถามแบบนี้
ท่านคงเกิดคำถามในใจและเกิดความไม่เข้าใจระหว่างคำว่า “อาหารไทย” กับ “อาหารประจำชาติ” ต่างหรือคล้ายกันอย่างไร
เมื่อพูดถึงอาหารประจำชาติ หรือเรียกกันว่าเป็น National Dish เป็นอาหารที่ถือว่ามีหนึ่งเดียวและมีอัตลักษณ์บ่งถึงความเป็นตัวแทนของประเทศนั้นก็ว่าได้
คำตอบส่วนใหญ่ของคนไทยคงตอบว่า อาหารประจำชาติต้องเป็นแกงเขียวหวาน ผัดไทย ต้มยำกุ้ง ข้าวเหนียวส้มตำ หรือจะเป็นผัดกระเพรา ซึ่งเป็นอาหารที่คนไทยคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี
แต่ถามว่าทุกบ้าน ทุกภูมิภาค รับประทานต้มยำกุ้ง แกงเขียวหวาน หรือแม้แต่ข้าวเหนียวส้มตำทุกวันหรือไม่ คำตอบคงเดาได้ไม่ยาก คนไทยส่วนใหญ่ที่จะรับประทานกันจริง ๆ คงจะสั่งหรือซื้อสำเร็จมาแล้ว
ถ้าจะให้ผัดแกงทอดในครัวที่บ้าน เห็นจะเป็นเรื่องใหญ่เอาการ ยิ่งต้องทำอาหารเอง คนทำไม่เป็นก็ยิ่งไม่ต้องพูดถึงรสชาติว่าจะออกมาเป็นอย่างไร
เมื่อตอนที่ผู้เขียนเรียนในต่างประเทศ เพื่อนต่างชาติมักจะให้ทำ National Dish โชว์เสมอ ซึ่งผู้เขียนก็ไม่รู้จริง ๆ ว่า อะไรคือ National Dish ของไทย
ได้เพียงแต่คิดถึงอาหารที่ทำง่าย ๆ และเวลาทานจะรับรู้ถึงความรู้สึกผูกพันของรสชาติอาหารในครอบครัว เป็นเมนูที่สามารถอวดและลดความคิดถึงอาหารไทยได้เป็นอย่างดี เมนูนั้น คือ "ข้าวไข่เจียว”
เชื่อว่าทุกท่านคงแปลกใจ เมนูนี้จะยกมาเป็นอาหารประจำชาติและเพิ่ม Soft Power ให้ไทยได้อย่างไร
เหตุผล คือ ไข่เจียวเป็นอาหารที่เรียบง่ายและไม่ซับซ้อน ทุกครอบครัวหรือแม้แต่ท่านผู้อ่านต้องเคยรับประทานข้าวไข่เจียว โดยเฉพาะข้าวไข่เจียฝีมือคุณแม่ที่ทำให้รับประทานสมัยเด็ก ๆ
ในมุมมองของผู้เขียน Soft Power คือ อำนาจทางวัฒนธรรมที่ประกอบด้วยอารมณ์ (Emotional) และจิตใจ (Spiritual) ที่ส่งอิทธิพลต่อการซึมซับเข้าเป็นส่วนหนึ่งของตนเอง
สามารถเปลี่ยนแปลงขึ้นลงได้ตามช่วงเวลา และไม่ตายตัว (Elastic)
ไข่เจียวจะมีต้นกำเนิดจากไหน ยากที่จะรู้ แต่ตอบได้อย่างเดียวว่าข้าวไข่เจียวที่ไหนอร่อยที่สุด ต้องบอกว่าข้าวไข่เจียวที่ประเทศไทย อัตลักษณ์ของข้าวไข่เจียวความความรู้สึกของผู้เขียน ที่ชวนให้ประทับใจและควรยกให้เป็นเมนูประจำชาติ คือ
1. ต้องกรอบฟูแต่นิ่ม จากส่วนผสมของแป้งมันสัดส่วนพอเหมะ
2. ทอดในกระทะก้นลึกน้ำมันท่วมร้อน ๆ ไม่อมน้ำมัน
3. ทอดให้จนเป็นสีเหลืองทอง แซมด้วยความกรอบของส่วนที่ฟูเป็นสีน้ำตาล
4. เสริฟบนข้าวหอมมะลิร่วน ๆ กลิ่นหอมของข้าวสวยคุกรุ่นพร้อมกับกลิ่นไข่เจียวทอดเสร็จใหม่ ๆ
5. สามารถผสมหรือใส่ผัก ปรุงรสด้วยน้ำปลา ซีอิ้ว ใส่หมูสับ เพิ่มเติมความอร่อยแล้วแต่ชอบก็ได้ ไม่จำกัดและแต่ความชอบ ซึ่งแสดงถึงความเป็น “อิสระ” ของการทำข้าวไข่เจียว
ถ้าจะว่าไปถึงเรื่องของมาตรฐานสากล ท่านคงไม่อยากเชื่อว่า ไข่เจียวมีการสอบเพื่อรับรองคุณวุฒิวิชาชีพได้ด้วย ยิ่งแสดงให้เห็นว่าการเจียวไข่ไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ เหมือนการตอกไข่ให้แตก จึงต้องมีอัตลักษณ์และต้องได้มาตรฐาน
ซึ่งผู้เขียนจะได้เขียนในโอกาสต่อไปว่ามาตรฐานไข่เจียวนั้นเป็นอย่างไร
ข้อเสนอแนะของผู้เขียน คือ ถ้าจะให้ไข่เจียวเกิดอัตลักษณ์เป็น National Dish และต่างต่างจาก Omelette จะต้องให้เริ่มที่เมนูไข่เจียวต้องใช้ทับศัพท์ “ไข่เจียว” เป็น “Kai Jiao” ไม่ต้องใช้ Omelette อีกแล้ว
เพราะเราต้องสร้างและแสดงให้เห็นว่ามันไม่เหมือนกันเลย เราต้องทำให้ชื่อ Kai Jiao ติดปากและเป็นที่จดจำ (Awareness) ไม่ต้องมาจำเป็น Omelette หรือ Thai style omelette อีกต่อไป
สำคัญกว่านั้น มูลค่า (Value) ของคำว่า Kai Jiao ย่อมเพิ่มสูงขึ้นด้วย กลายเป็น National Dish ที่เน้นการทำเองได้ง่าย ไม่ซับซ้อน และสร้างการมีความร่วมได้
นอกจากนี้ “ข้าว” จะเป็นพระรองที่จะโดดเด่นตามมาให้กับ “ไข่เจียว” ที่สวมบทเป็นประเอก ข้าวต้องขาว ร่วน ไม่แฉะ และเวลารับประทานกับไข่เจียวต้องคงความร้อนระอุ เป็นไอลอยขึ้นมาก กลิ่นข้าวหอมชวนเตะจมูก
ไม่ควรเสริฟบนข้าวอุ่น ๆ หรือเย็นชืด ข้าวไข่เจียวจึงจะครบองค์ประกอบความอร่อย ทั้งหอมกลิ่นข้าวผสมกลิ่นไข่เจียวที่กรอบฟูและร้อนระอุ
ข้าวไข่เจียวจะกลายเป็น Soft Power แทนความเป็นอาหารประจำชาติได้ เราจะต้องให้ข้าวไข่เจียวปรากฎในสื่อละคร ต้องทำให้ข้าวไข่เจียวฉายความเป็นธรรมดาปกติของอาหารไทยในโต๊ะอาหารของบ้านผู้มีอันจะกิน
ข้าวไข่เจียวต้องเป็นอาหารที่คนทุกฐานะรับประทานและทำได้ง่าย ๆ แต่หากจะผสมอะไรเพิ่มเติมก็สุดแล้วแต่ชอบ ถ้าไข่เจียวสามารถปรากฎอยู่ในทุกชนชั้นผ่านสื่อ (Tie-in) ทำให้ไข่เจียวเป็นเมนูแนะนำในห้องอาหารหรู ๆ หรือโรงแรมระดับ 5 stars
ก็จะส่งเสริมให้อาหารที่ดูจะไม่แสนแพงจะยกระดับเป็น National Dish ได้ไม่ยากเย็นเลย
ถ้าเราปักหลักและทำเรื่องง่าย ๆ ก่อน อุสาหกรรมหรือวัตถุดิบที่จะตามมา เราจะสามารถส่งเสริมการเลี้ยงไก่ด้วยวิธีการใหม่ ๆ ด้วยอาหารเลี้ยงไก่ไข่สูตรต่าง ๆ เพื่อให้ได้ไข่ไก่ที่มีสารอาหารและเป็นไข่ไก่ที่อาจได้รับสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ได้อีกด้วย
ซึ่งสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์นี้คงได้มีโอกาสเล่าให้ฟังอีกเช่นกันในโอกาสต่อไป สรุปได้ว่า ถ้าเมนูข่าวไข่เจียวดังเป็นอาหารไทยระดับโลก จะส่งผลเชิงเศรษฐกิจในอุตสาหกรรมการผลิตและนวัตกรรมที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ การผลิตอาหารเพื่อไก่ไข่ การเลี้ยงไก่ไข่
ข้าวหอมมะลิ น้ำมันทอดไข่ และอุปกรณ์ทอดไข่ หรือสิ่งอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ข้าวไข่เจียวจึงเหมาะที่จะส่งออกเป็นอาหารไทยที่มีอัตลักษณ์ แสดงถึงความผูกพันของคนในครอบครัว เป็นอาหารจ่านด่วนมีคุณค่าทางอาหาร และที่สำคัญสามารถทำง่าย ๆ ไม่ยุ่งยากซับซ้อน
