#saveวันเฉลิม : อีกครั้งที่คนหายโดยไร้คำตอบ

หลายคนมองว่า ข่าวการลักพาตัว วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ จากหน้าคอนโดมิเนียมที่พักในกรุงพนมเปญของกัมพูชา คือการ ‘เชือดไก่ให้ลิงดู’ รวมทั้งเป็นการส่งสัญญาณให้ผู้ลี้ภัยทางการเมืองต้องระวังตัวกันมากขึ้น

บีบีซีไทยรายงานว่า ปัจจุบันมีคนไทยที่ลี้ภัยทางการเมืองในต่างประเทศไม่ต่ำกว่า 100 คน โดยมีอย่างน้อย 6 คน ที่หายตัวไปอย่างลึกลับ และมี 2 คน ที่พบว่าเสียชีวิตด้วยวิธีการอันโหดเหี้ยม และพบว่า แท็ก #saveวันเฉลิม ขึ้นเทรนด์ในทวิตเตอร์ด้วย

การลักพาตัวและฆ่านั้น เรียกว่า Lynching ซึ่งก็คือการกระทำแบบอยู่เหนือกฎหมาย มาจากคำว่า Lynch Law ที่หมายถึงการลงโทษเลยโดยไม่ต้องมีการไต่สวน มันจึงเป็นวิธีที่ไร้กระบวนการยุติธรรม 

คำว่า Lynch มีที่มาจากคนอเมริกันสองคนในยุคปฏิวัติอเมริกัน คือ ชาลส์ ลินช์ (Charles Lynch) ซึ่งอาศัยอยู่ในรัฐเวอร์จิเนียในทศวรรษ 1780s 

ชาลส์ ลินช์ เป็นชาวเควกเกอร์ที่เคร่งครัดในศาสนา และเป็นคนหนึ่งที่อยู่ในขบวนการปฏิวัติอเมริกันเพื่อปลดแอกจากอังกฤษ เมื่อเป็นหัวหน้าศาลในเวอร์จิเนีย เขาสั่งจำคุกคนที่สนับสนุนอังกฤษโดยไม่ได้มีกระบวนการไต่สวนที่ถูกต้อง ดังนั้น สิ่งที่เขาทำก็คือการ ‘สร้างกฎหมายใหม่’ ขึ้นมาเสียเอง ด้วยการชวนให้เพื่อนในสภาที่ตอนนั้นเรียกว่า Congress of the Confederation ผ่านกฎหมายเพื่อ ‘นิรโทษ’ ให้ตัวเขาและเพื่อนไม่ต้องรับโทษใดๆ จากการกระทำที่ผิด 

การกระทำนี้ของสภาฯ ทำให้ผู้คนถกเถียงกันมากมาย และตอนหลังก็ก่อเกิดเป็นคำว่า Lynch Law ขึ้นมา คล้ายๆ กับเป็นกฎหมายที่ทำตามอำเภอใจตัวเองโดยไร้ความยุติธรรม ต่อมา Lynch Law หมายถึงการลงโทษรุนแรงถึงระดับที่ลักพาตัวไปฆ่า อันเป็นวิธีการที่มีไว้เพื่อจัดการกับ ‘พวกนิโกร’ ซึ่งเป็นทาสในสมัยนั้น และมีกรณีโหดเหี้ยมรุนแรงเกิดขึ้นมากมาย ประมาณว่าคนผิวสีถูกทั้งลักพาตัวไปฆ่าและฆ่าอย่างเปิดเผยมากกว่า 4,000 ราย ใน 12 รัฐ ในช่วงปี 1877-1950

ทั้งการลักพาตัว (Kidnapping) และการอุ้มฆ่า (Lynching) เป็นเรื่องโหดเหี้ยมที่ผิดหลักการในกระบวนการยุติธรรมทั้งปวง โดยคนที่ลุกขึ้นมาต่อสู้กับเรื่องนี้อย่างจริงจัง คือทนายความชาวอเมริกันอย่าง ไบรอัน สตีเวนสัน (Bryan Stevenson) 

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับ วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ หรือที่เคยเกิดขึ้นก่อนหน้านี้ทั้งหลาย คือเหตุการณ์ที่ไม่ควรเกิดขึ้นกับใครเลย เพราะคือเหตุการณ์ที่ปราศจากกระบวนการยุติธรรมอย่างสิ้นเชิง

อ่านเพิ่มเติม

https://www.bbc.com/thai/52930728?fbclid=IwAR1cgRoWhHqkyDAjUdMk2X-mCiyOE0a7cPNql5bbJIMIZLSvq82wDuZKKas

https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2018/10/the-cruelty-is-the-point/572104/

https://en.wikipedia.org/wiki/Lynching

https://en.wikipedia.org/wiki/Bryan_Stevenson

ภาพ: เฟซบุ๊ก Wanchalearm Satsaksit