เชื่อว่าพุทธศาสนิกชนทุกคนรู้จักและเข้าใจศีล 5 กันดีอยู่แล้ว..
ศีล 5 คือศีลขั้นพื้นฐานที่มนุษย์เราทุกคนควรจะรักษาไว้ให้ได้ เพราะการไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักขโมย ไม่ประพฤติผิดในกาม ไม่พูดปด และไม่เสพสุรายาเมานั้น เป็นข้อปฏิบัติสำหรับการควบคุมกาย วาจา และใจ ไม่ให้ออกนอกลู่นอกทาง ให้ตั้งมั่นอยู่ในความเป็นคนที่มีมนุษยธรรม
นอกจากนี้ ศีลยังมีความสำคัญต่อการอยู่ร่วมกันของคนในสังคมด้วย เพราะหากทุกคนไม่มีศีลก็จะอยู่ร่วมกันแบบไร้มนุษยธรรม ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาตามมามากมาย ดังนั้นการมีศีล การรักษาศีลจึงเป็นเหมือนระบบควบคุมและขัดเกลาพฤติกรรมในการดำเนินชีวิตและการกระทำของผู้คนในสังคม เป็นแนวทางปฏิบัติที่สำคัญของชาวพุทธตามหลักคำสอนขององค์สัมมาสัมพุทธเจ้าที่เริ่มจากศีล สมาธิ และปัญญา ซึ่งถ้าหากไม่มีศีลก็ยากจะมีสมาธิจนทำให้เกิดปัญญาได้
ดังนั้น การรักษาศีลให้ครบทั้ง 5 ข้อจึงเป็นเรื่องสำคัญ แต่หากถามว่าผิดข้อไหนอันตรายที่สุด หลายคนนึกไม่ถึงว่าหากผิดศีลข้อ 5 ซึ่งก็คือห้ามดื่มสุรา เสพยาเสพติด และของมึนเมาทุกประเภท ซึ่งการผิดศีลข้อนี้เป็นข้อที่อันตรายที่สุดและบาปหนักที่สุดด้วย เพราะสุราทำให้ขาดสติจนเกิดความประมาทและนำพาไปสู่ความเสื่อมจนสามารถทำให้ศีลข้ออื่น ๆ ก็ขาดไปด้วย
แต่อย่าลืมว่าศีลคือเจตนา ดังนั้นสิ่งสำคัญจึงอยู่ที่เจตนาไม่ได้ขึ้นอยู่กับปริมาณการดื่ม การอ้างว่า “นิดเดียวไม่เป็นไร” หรือ “ไม่เมาก็ไม่บาป” จึงเป็นความคิดที่ผิดมหันต์
การจะผิดศีลข้อนี้ ต้องประกอบด้วยสิ่งที่ดื่มเป็นสุรา ของมึนเมา ยาเสพติด โดยเรามีจิตคิดจะดื่ม พยายามที่จะดื่ม และสิ่งนั้นได้ล่วงพ้นลำคอไปแล้ว จึงจะถือว่าเป็นการล่วงศีล แสดงว่าจิตของเราเป็นอกุศลแล้ว ซึ่งพอจิตเป็นอกุศล เราก็จะขาดสติ ไม่ว่าดื่มมากหรือน้อยก็ตาม
แน่นอนว่าการผิดศีลย่อมต้องเกิดผลกรรม และกรรมที่เกิดจากการผิดศีลข้อ 5 บางคนอาจเห็นผลกรรมกันในชาตินี้ แต่บางคนก็อาจได้รับผลกรรมในชาติหน้า ขึ้นอยู่กับบุญทำกรรมแต่งของแต่ละคนเป็นสำคัญ
พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า ผลแห่งการดื่มน้ำเมาอย่างเบาที่สุด ยังทำให้เป็นบ้าใบ้ได้ ย่อมไม่แปลกที่จะเกิดผลกรรมอื่น ๆ ตามมา โดยผู้ที่ผิดศีลข้อ 5 มักจะสติปัญญาไม่ดี ขี้หลงขี้ลืม เรียนไม่เก่ง อ่านหนังสือไม่จำ อ่านยังไงก็ไม่เข้าใจ ตอนเกิดมาก็มักเกิดในตระกูลที่โง่เขลา เต็มไปด้วยอบายมุข ถ้าหากมีกรรมหนักก็อาจถึงขั้นปัญญาอ่อนหรือเป็นโรคทางปัญญา และหากมีลูกหลานก็มักจะเป็นคนสำมะเลเทเมาหรือติดยาเสพติด
ที่สำคัญที่สุดก็คือการดื่มสุรา ของมึนเมา หรือยาเสพติด มักเป็นต้นเหตุของการผิดศีลข้ออื่น ๆ และนำไปสู่การขาดสติอย่างรุนแรง ซึ่งนอกจากจะผิดศีลแล้วยังอาจเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันตามมาด้วย ดังนั้นถ้าเรารักษาศีล 5 อย่างเคร่งครัด ประพฤติตนอยู่ในศีล ในธรรม มีสติกับทุกการกระทำ..ความหายนะต่าง ๆ ก็จะไม่เกิดขึ้นอย่างแน่นอน
