เมื่อผ่านพ้นเทศกาลเฉลิมฉลองในช่วงปีใหม่ ก็ถึงวาระสำคัญอีกวันหนึ่งของประเทศเทศไทย นั่นคือวันเด็กแห่งชาติ ที่ถูกกำหนดให้ตรงกับวันเสาร์ที่ 2 ของเดือนมกราคมของทุกปี และกลายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่สืบต่อกันมาทุกยุคทุกสมัย ที่นายกรัฐมนตรีจะต้องมอบคำขวัญประจำประจำปี (และเปลี่ยนไปทุกปี) ให้กับเด็กๆ ได้นำไปยึดถือเป็นข้อคิดและข้อปฏิบัติในปีนั้นๆ (และนำไปใช้ตอบข้อสอบด้วย)
ฉะนั้นก็คงไม่แปลก ถ้าจะมีใครสักคนจำคำขวัญเหล่านั้นไม่ได้ เพราะหากนับตั้งแต่จนถึงปัจจุบัน ประเทศก็มีคำขวัญวันเด็กมาแล้วถึง 60 คำขวัญด้วยกัน ว่าแล้วเราก็ลองมาทวนคำจำดันสักหน่อยดีกว่า ว่ามีนากรัฐมนตรีคนไหนให้คำขวัญวันเด็กในแต่ละปีแบบไหนก็บ้าง
จอมพล ป.พิบูลสงคราม
พ.ศ.2499 “จงบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ต่อผู้อื่นและส่วนรวม”
จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์
พ.ศ.2502 “ขอให้เด็กสมัยปฏิวัติของข้าพเจ้า จงเป็นเด็กที่รักความก้าวหน้า”
พ.ศ.2503 “ขอให้เด็กสมัยปฏิวัติของข้าพเจ้า จงเป็นเด็กที่รักความสะอาด”
พ.ศ.2504 “ขอให้เด็กสมัยปฏิวัติของข้าพเจ้า จงเป็นเด็กที่อยู่ในระเบียบวินัย”
พ.ศ.2505 “ขอให้เด็กสมัยปฏิวัติของข้าพเจ้า จงเป็นเด็กที่ประหยัด”
พ.ศ.2506 “ขอให้เด็กสมัยปฏิวัติของข้าพเจ้า จงเป็นเด็กที่มีความขยันหมั่นเพียรมากที่สุด”
จอมพลถนอม กิตติขจร
พ.ศ.2507 ไม่มีคำขวัญ เนื่องจากงดการจัดงานวันเด็กแห่งชาติ
พ.ศ.2508 “เด็กจะเจริญต้องรักเรียนเพียรทำดี”
พ.ศ.2509 “เด็กที่ดีต้องมีสัมมาคารวะ มานะบากบั่น และสมานสามัคคี”
พ.ศ.2510 “อนาคตของชาติจะสุกใส หากเด็กไทยแข็งแรงดีมีความประพฤติเรียบร้อย”
พ.ศ.2511 “ความเจริญและความมั่นคงของชาติไทยในอนาคต ขึ้นอยู่กับเด็กที่มีวินัย เฉลียวฉลาดและรักชาติยิ่ง”
พ.ศ.2512 “รู้เรียน รู้เล่น รู้สามัคคี เป็นความดีที่เด็กพึงจำ”
พ.ศ.2513 “เด็กประพฤติดีและศึกษาดี ทำให้มีอนาคตแจ่มใส”
พ.ศ.2514 “ยามเด็กจงหมั่นเรียน เพียรกระทำดี เติบใหญ่จะได้มีความสุขความเจริญ”
พ.ศ.2515 “เยาวชนฝึกตนดี มีความสามารถ”
พ.ศ.2516 “เด็กดีเป็นศรีแก่ชาติ เด็กฉลาดชาติเจริญ”
นายสัญญา ธรรมศักดิ์
พ.ศ.2517 “สามัคคีคือพลัง”
พ.ศ.2518 “เด็กดีคือทายาทของชาติไทย ต้องร่วมใจร่วมพลังสร้างความสามัคคี”
หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช
พ.ศ.2519 “เด็กที่ต้องการเห็นอนาคตของชาติรุ่งเรือง จะต้องทำตัวให้ดี มีวินัย เสียแต่บัดนี้”
นายธานินทร์ กรัยวิเชียร
พ.ศ.2520 “รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เป็นคุณสมบัติของเยาวชนไทย”
พลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์
พ.ศ.2521 “เด็กดีเป็นศรีแก่ชาติ เด็กฉลาดชาติมั่นคง”
พ.ศ.2522 “เด็กไทยคือหัวใจของชาติ”
พ.ศ.2523 “อดทน ขยัน ประหยัด เป็นคุณสมบัติของเด็กไทย”
พลเอกเปรม ติณสูลานนท์
พ.ศ.2524 “เด็กไทยมีวินัย ใจสัตย์ซื่อ รู้ประหยัด เคร่งครัดคุณธรรม”
พ.ศ.2525 “ขยันศึกษา ใฝ่หาความรู้ เชิดชูชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เป็นคุณสมบัติของเด็กไทย”
พ.ศ.2526 “รู้หน้าที่ ขยัน ซื่อสัตย์ ประหยัดมีวินัยและคุณธรรม”
พ.ศ.2527 “รักวัฒนธรรมไทย ใฝ่ดีมีความคิดสุจริตใจมั่น หมั่นศึกษา”
พ.ศ.2528 “สามัคคี นิยมไทย มีวินัย ใฝ่คุณธรรม”
พ.ศ.2529 “นิยมไทย มีวินัย ใช้ประหยัดใจสัตย์ซื่อ ถือคุณธรรม”
พ.ศ.2530 “นิยมไทย มีวินัย ใช้ประหยัดใจสัตย์ซื่อ ถือคุณธรรม”
พ.ศ.2531 “นิยมไทย มีวินัย ใช้ประหยัดใจสัตย์ซื่อ ถือคุณธรรม”
พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ
พ.ศ.2532 “รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ใจสัตย์ซื่อ ถือคุณธรรม”
พ.ศ.2533 “รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ใจสัตย์ซื่อ ถือคุณธรรม”
พ.ศ.2534 “รู้หน้าที่ มีวินัย ใฝ่คุณธรรม นำชาติพัฒนา”
นายอานันท์ ปันยารชุน
พ.ศ.2535 “สามัคคี มีวินัย ใฝ่ศึกษา จรรยางาม”
นายชวน หลีกภัย
พ.ศ.2536 “ยึดมั่นประชาธิปไตย ร่วมใจพัฒนา รักษาสิ่งแวดล้อม”
พ.ศ.2537 “ยึดมั่นประชาธิปไตย ร่วมใจพัฒนา รักษาสิ่งแวดล้อม”
พ.ศ.2538 “สืบสานวัฒนธรรมไทย ร่วมใจพัฒนา รักษาสิ่งแวดล้อม”
นายบรรหาร ศิลปอาชา
พ.ศ.2539 “มุ่งหาความรู้ เชิดชูความเป็นไทย หลีกไกลยาเสพติด”
พลเอกชวลิต ยงใจยุทธ
พ.ศ.2540 “รู้คุณค่าวัฒนธรรมไทย ตั้งใจใฝ่ศึกษา ไม่พึ่งพายาเสพติด”
นายชวน หลีกภัย
พ.ศ.2541 “ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ มีวินัย”
พ.ศ.2542 “ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ มีวินัย”
พ.ศ.2543 “มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ คู่คุณธรรม นำประชาธิปไตย”
พ.ศ.2544 “มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ คู่คุณธรรม นำประชาธิปไตย”
พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร
พ.ศ.2545 “เรียนให้สนุก เล่นให้มีความรู้ สู่อนาคตที่สดใส”
พ.ศ.2546 “เรียนรู้ตลอดชีวิต คิดอย่างสร้างสรรค์ ก้าวทันเทคโนโลยี”
พ.ศ.2547 “รักชาติ รักพ่อแม่ รักเรียนรักสิ่งดี ๆ อนาคตดีแน่นอน”
พ.ศ.2548 “เด็กรุ่นใหม่ ต้องขยันอ่านขยันเรียน กล้าคิด กล้าพูด”
พ.ศ.2549 “อยากฉลาด ต้องขยันอ่านขยันคิด”
พลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์
พ.ศ.2550 “มีคุณธรรมนำใจ ใช้ชีวิตพอเพียง หลีกเลี่ยงอบายมุข”
พ.ศ.2551 “สามัคคี มีวินัย ใฝ่เรียนรู้เชิดชูคุณธรรม”
นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
พ.ศ.2552 “ฉลาดคิด จิตบริสุทธิ์ จุดประกายฝัน ผูกพันรักสามัคคี”
พ.ศ.2553 “คิดสร้างสรรค์ ขยันใฝ่รู้ เชิดชูคุณธรรม”
พ.ศ.2554 “รอบคอบ รู้คิด มีจิตสาธารณะ”
น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร
พ.ศ.2555 “สามัคคี มีความรู้คู่ปัญญา คงรักษาความเป็นไทย ใส่ใจเทคโนโลยี”
พ.ศ.2556 “รักษาวินัย ใฝ่เรียนรู้ เพิ่มพูนปัญญา นำพาไทยสู่อาเซียน”คำขวัญวันเด็ก
พ.ศ.2557 “กตัญญู รู้หน้าที่ เป็นเด็กดี มีวินัย สร้างไทย ให้มั่นคง”
พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา
พ.ศ. 2558 “ความรู้ คู่คุณธรรม นำสู่อนาคต”
พ.ศ. 2559 “เด็กดี หมั่นเพียร เรียนรู้ สู่อนาคต”
พ.ศ. 2560 “เด็กไทย ใส่ใจศึกษา พาชาติมั่นคง”
พ.ศ. 2561 “รู้คิด รู้เท่าทัน สร้างสรรค์เทคโนโลยี”
แน่นอนว่าเป้าหมายของคำขวัญเหล่านี้ ล้วนแต่มีวัตถุประสงค์ที่ดีทั้งสิ้น แต่บางครั้งก็น่าเสียดายที่คำสวยๆ เหล่านี้ถูกประดิษฐ์ซ้ำขั้นมาเป็นใหม่เป็นประจำทุกปี และถูกลืมเลือนไปในเวลาไม่นานนัก โดยที่ไม่ได้สร้างความเปลี่ยนแปลงใดๆ ไว้เบื้องหลัง
ฉะนั้นมันคงเป็นโอกาสดีสำหรับเยาวชนหลายๆ คน หรือผู้ใหญ่อีกหลายๆ ที่ ที่อยากเริ่มต้นปีใหม่ด้วยการให้ความสำคัญกับอะไรสักอย่าง อาทิเช่นคำพูดที่เราเอ่ยออกมา หรือตั้งใจจะรับมาเพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตต่อไป