20 มกราคม ถือเป็นอีกหนึ่งวันสำคัญของเมืองไทย
เพราะเมื่อย้อนอดีตไปเมื่อ 150 ปีที่แล้ว ในวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2413 นี่เป็นวันถือกำเนิดของ “หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต” พระเกจิชื่อดังหนึ่งในปูชนียบุคคลของบ้านเรา ซึ่งได้รับการยกย่องจากองค์การยูเนสโก ให้เป็น “บุคคลสำคัญของโลก สาขาสันติภาพ” ในช่วงปลายปี 2562 ที่ผ่านมา
“หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต” เป็นพระเกจิอาจารย์ทางวิปัสสนาชื่อดัง ได้รับยกย่องสรรเสริญอย่างยิ่งจากบรรดาศิษย์ผู้อยู่ใกล้ชิดท่าน ว่าเป็นอาจารย์วิปัสสนาชั้นเยี่ยมแห่งยุคสมัย ท่านมีศิษยานุศิษย์และคนเคารพนับถือมากมายทั่วประเทศไทย รวมไปถึงในต่างประเทศ
หลวงปู่มั่นนอกจากจะมีหลักธรรมคำสอนชั้นสูงแล้ว ท่านมียังประวัติอันงดงามน่ายกย่อง นับเป็นอีกหนึ่งปูชนียบุคคลอันทรงคุณค่ายิ่งของสยามประเทศ สมกับการได้รับยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก
*ประวัติหลวงปู่มั่นโดยสังเขป
หลวงปู่มั่น ถือกำเนิดในวันพฤหัสบดี เดือนยี่ ปีมะแม วันที่ 20 มกราคม 2413 ที่บ้านคำบง ต.โขงเจียม อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานี (ปัจจุบันคือ บ้านคำบง ต.สงยาง อ.ศรีเมืองใหม่ จ.อุบลราชธานี) ท่านเป็นบุตรชายในสกุลแก่นแก้ว มีบิดาคือนายคำด้วง มารดาคือนางจันทร์
หลวงปู่มั่นเป็นคนร่างเล็ก ผิวขาวแดง มีสติปัญญาเฉลียวฉลาดมาตั้งแต่เด็ก เมื่ออายุได้ 15 ปี ท่านบรรพชาอยู่ที่วัดบ้านคำบง ถิ่นกำเนิดของท่าน
เมื่อบวชได้ 2 ปี ท่านจำเป็นต้องสึกออกไปตามคำขอร้องของบิดา แต่ด้วยจิตใจที่มุ่งมั่นในพระพุทธศาสนาอยู่ไม่เสื่อมคลาย ครั้นเมื่อพออายุได้ 22 ปี ท่านได้มาศึกษาพระธรรมคำสอน ในสำนักพระอาจารย์เสาร์ ( หลวงปู่เสาร์ ) กนฺตสีโล ที่ “วัดเลียบ” ในตัวเมืองอุบลฯ
จากนั้นท่านได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2436 ที่ “วัดศรีทอง” หรือ “วัดศรีอุบลรัตนาราม” อ.เมือง จ.อุบลราชธานี พระอริยกวี (อ่อน) โดยพระอุปัชฌายะให้นามฉายาว่า “ภูริทัตโต” ที่แปลว่า “ผู้ให้ปัญญา ผู้แจกจ่ายความฉลาด”
หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต มีความแน่วแน่มุ่งมั่นกับการศึกษาพระธรรมวินัย การปฏิบัติธรรม รวมถึงการออกเดินธุดงค์เป็นประจำนับแต่เริ่มต้นอุปสมบทจนถึงบั้นปลายของชีวิต
โดยตลอด 57 ปีของการบรรพชา ท่านได้ธุดงค์อาศัยอยู่ตามป่าตามเขา ก่อนในช่วงระยะ 5 ปีของบั้นปลายชีวิตที่ย่างเข้าวัยชรา จึงได้พำนักเป็นหลักแหล่ง ณ วัดป่าภูริทัตตถิราวาท หรือ วัดป่าหนองผือ ต.นาใน อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร
ในช่วง 5 ปีนี้ ท่านได้สั่งสอนอบรมศิษยานุศิษย์เป็นจำนวนมาก ชื่อเสียงล่ำลือไปทั่วมีประชาชนนับถือทั่วประเทศ จนกระทั่งท่านอาพาธหนักเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2492
จากนั้นหลวงปู่มั่นได้มรณภาพลงอย่างสงบ เมื่อวันที่ 11 เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2492 โดยคณะศิษย์ได้ร่วมจัดงานประชุมเพลิงท่าน ณ วัดป่าสุทธาวาส อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร เมื่อวันที 30 เดือนมกราคม พ.ศ. 2493 สิริรวมอายุได้ 80 ปี
เที่ยวชุมชน ตามรอยองค์หลวงปู่มั่น
จากวันที่หลวงปู่มั่นถือกำเนิด 20 มกราคม 2413 มาจนถึงวันที่ 20 มกราคม 2563 ปีนี้จึงถือเป็นการ “ครบรอบ 150 ปี ชาตกาลหลวงปู่มั่น” และเนื่องในวาระพิเศษนี้ ทาง บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) ได้ร่วมกับ กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย และมูลนิธิสิริวัฒนภักดี จัด “โครงการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตามรอยองค์หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต” ขึ้น เพื่อเป็นการยกย่องเชิดชูเกียรติหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต ควบคู่ไปกับการกระจายรายได้สู่ท้องถิ่น ชุมชนต่าง ๆ ในโครงการ
นายฐาปน สิริวัฒนภักดี กรรมการผู้อำนวยการใหญ่ บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน)ในนามมูลนิธิสิริวัฒนภักดี และในนามประธานกรรมการโครงการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตามรอยองค์หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต เปิดเผยว่า โครงการนี้ นอกจากจะเป็นการช่วยส่งเสริม และสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจในด้านการท่องเที่ยวโดยชุมชนแล้ว ยังเป็นการเล่าขานเรื่องราวซึ่งถือเป็นข้อมูลเฉพาะในท้องถิ่น เป็นเกร็ดความรู้ ที่ผู้รู้ในชุมชนจะถ่ายทอดให้กับผู้มาเยือน หรือนักท่องเที่ยวให้ได้รับทราบ โดยตามประวัติขององค์หลวงปู่มั่น
“หลวงปู่มั่นท่านได้เดินทางจาริกเพื่อบำเพ็ญเพียร และธุดงค์หาความสงบในการปฏิบัติธรรม และเจริญสติ ในสถานที่ที่ต่าง ๆ มากมาย ทั้งที่เป็นวัดในเมือง ชนบท ป่าเขา และถ้ำสูง หลายจังหวัดในประเทศไทย และประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งสถานที่เหล่านี้ล้วนเป็นหลักฐานสำคัญ ที่บอกเล่าเรื่องราว และนิมิตอันน่าอัศจรรย์ต่าง ๆ เกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมขององค์หลวงปู่มั่น ที่มีคุณค่ายิ่งแก่ผู้ที่เลื่อมใสศรัทธา”
นายฐาปน กล่าวต่อว่า หวังเป็นอย่างยิ่งว่าโครงการนี้จะช่วยสร้างการรับรู้ และแรงบันดาลใจให้เกิดกุศลจิต อันเป็นมงคลแก่ชีวิตให้กับทุกท่าน ที่ได้เดินทางเยี่ยมเยือนสถานที่สำคัญในเส้นทางเจริญธรรมขององค์หลวงปู่มั่น เพื่อให้ทุกคนได้ยึดถือในคุณความดี และเพื่อเป็นอาจาริยบูชาเชิดชูเกียรติคุณขององค์หลวงปู่มั่น ที่ได้รับการยกย่องเชิดชูให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก และได้ร่วมกันน้อมระลึกถึงพระคุณขององค์หลวงปู่มั่น ที่ได้บำเพ็ญคุณประโยชน์อย่างมากมายไว้แก่พระศาสนา และสังคมไทย พร้อมน้อมนำหลักคำสอนมาปฏิบัติสืบต่อไป
ด้าน นายอดิศักดิ์ เทพอาสน์ ที่ปรึกษากรรมการผู้อำนวยการใหญ่ บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) ในนามประธานคณะทำงานโครงการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตามรอยองค์หลวงปู่มั่น โครงการนี้ จัดขึ้นเพื่อเชิญชวนประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนได้เดินทางเข้าไปเรียนรู้ประวัติ วัตรปฏิบัติอันงดงาม รวมทั้งปฏิปทาคำสอนขององค์หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต เพื่อให้เป็นไปตามแนวทางพระปฐมบรมราชโองการในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในการ “สืบสาน รักษา และต่อยอด” พร้อมนำเอาหลักคำสอน และวัตรปฏิบัติขององค์ หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต เพื่อให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาและนำไปปฏิบัติสืบไป
นายอดิศักดิ์ ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า โครงการดังกล่าว ยังเป็นการส่งเสริมให้เกิดการทำงานร่วมกันระหว่าง บ้าน วัด โรงเรียน ภายใต้หลักการ “บวร” และพัฒนาเป็น บริษัท วิสาหกิจชุมชน ราชการ ที่ประสานสอดคล้องกับผู้มีจิตศรัทธาต่อการทำดีได้บูรณาการความร่วมมือ เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจสร้างรายได้ของชุมชนจากโครงการท่องเที่ยวโดยชุมชนที่เป็นการกระจายรายได้เข้าสู่วิสาหกิจ ผู้ประกอบการร้านค้าชุมชน ร้านอาหารโฮมสเตย์ ผู้ผลิตสินค้าชุมชน ของที่ระลึก และพัฒนาจนมีวิสาหกิจเพื่อสังคมเกิดใหม่ขึ้นมาได้ โดยโครงการจะให้ข้อมูลสำคัญ 34 แห่ง ทั่วประเทศที่หลวงปู่มั่นได้จาริกไปในพื้นที่ต่าง ๆ ผ่านการประชาสัมพันธ์ทาง www.luangpumun-cbt.org เพื่อให้ประชาชนและผู้ที่ศรัทธาได้ศึกษา พร้อมทั้งข้อมูลสถานที่และ แหล่งท่องเที่ยวโดยชุมชนโดยรอบสถานที่เหล่านี้ เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก
เปิดเส้นทางตามรอยธรรมหลวงปู่มั่น
สำหรับโครงการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตามรอยองค์หลวงปู่มั่น ในระยะที่ 1 ได้กำหนดเส้นทางกระจายไปในแต่ละภูมิภาค ได้แก่
-ภาคกลาง : จ.ลพบุรี - วัดสิริจันทรนิมิตรวรวิหาร และวัดทุ่งสิงห์โต, กรุงเทพมหานคร - วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร และวัดบรมนิวาสราชวรวิหาร
-ภาคเหนือ : จ.เชียงใหม่ - วัดถ้ำเชียงดาว วัดป่าดาราภิรมย์ และวัดเจดีย์หลวง
-ภาคอีสานตอนล่าง : จ.อุบลราชธานี (อนุสรณ์สถานหลวงปู่มั่น บ้านคำบง และถ้ำภูหล่น สถานที่ปฐมสมถวิปัสนากัมมัฏฐาน
-ภาคอีสานตอนบน : จ.สกลนคร - วัดป่าภูริทัตตถิราวาส อ.พรรณานิคม วัดป่าสุทธาวาส อ.เมือง และวัดป่านาคนิมิตต์ อ.โคกศรีสุพรรณ, จ.นครพนม - วัดโพธิ์ชัย อ.ศรีสงคราม วัดพระธาตุพนม และวัดเกาะแก้ว อ.ธาตุพนม
ทั้งนี้ในแต่ละพื้นที่เต็มเปี่ยมไปด้วยเรื่องราวของหลวงปู่มั่น คำสอน และแรงศรัทธาของชาวบ้านในพื้นที่ที่ยังคงยึดถือปฏิบัติต่อมา
เที่ยวลพบุรี ตามรอยหลวงปู่มั่น
โครงการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตามรอยองค์หลวงปู่มั่น ได้เลือกเปิดตัวโครงการกันที่ ชุมชนเขาพระงาม ต.เขาพระงาม อ.เมือง จ.ลพบุรี ซึ่งที่นี่มีสถานที่สำคัญที่เกี่ยวเนื่องกับหลวงปู่มั่นอยู่ 2 แห่ง ได้แก่
-“วัดสิริจันทรนิมิตรวรวิหาร” หรือ “วัดเขาพระงาม” เป็นสถานที่ที่หลวงปู่มั่นได้มาสนทนาธรรมกับพระครูอุบาลีที่บริเวณถ้ำภัทราวุธโท เมื่อปี พ.ศ. 2455 หลังจากพระครูอุบาลีได้สมโภชพระประธานที่ศาลาการเปรียญที่วัดบรมนิวาสแล้วได้ไปพักที่ถ้ำภัทราวุธโท เห็นเป็นสถานที่สำราญดีจึงเลือกมาปฏิบัติธรรม ณ ถ้ำแห่งนี้
-“วัดทุ่งสิงโต” เป็นสถานที่ซึ่งหลวงปู่มั่นเร่งทำความเพียรทำให้หลวงปู่มั่น รู้เห็นชาติภพในกาลก่อน ที่เรียกว่า ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ เป็นตัววิปัสสนาญาณขึ้นมา นอกจากนี้ยังได้ความว่า ฐิติภูตัง คือ ดวงจิตเดิมของสรรพสัตว์ทั้งมวล ที่ยังมิได้อบรมศีล สมาธิ ปัญญา ตามแนวทางแห่งพระสัพพัญญุตญาณนั้น ก่อให้เกิดอวิชชา
เดิมที่นี่เรียกว่าถ้ำไผ่ขวาง แต่เมื่อครั้งที่หลวงปู่มั่นจาริกธุดงค์มาเจริญสมณธรรม ที่วัดสิริจันทรนิมิตรวรวิหารนั้น ท่านได้นิมิตว่า มีสิงโต 2 ตัว กำลังหยอกล้อกันอยู่หน้าถ้ำแห่งหนึ่งในเขาลูกนี้ ท่านจึงออกเดินธุดงค์มาจนพบถ้ำไผ่ขวาง ตั้งแต่นั้นมาจึงมีอีกชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ถ้ำสิงโตตามนิมิตของท่าน
นอกจาก 2 วัดสำคัญดังกล่าวแล้ว ในเส้นทางท่องเที่ยวยังมีการเชื่อมโยง สถานที่และสิ่งน่าสนใจต่าง ๆ ในชุมชน เพื่อช่วยกระจายรายได้สู่ชุมชน และช่วยเสริมให้การท่องเที่ยวมีสีสันมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น
-ศูนย์ผลิตภัณฑ์ชุมชนตำบลเขาพระงาม หน้าสำนักงานเทศบาลเขาพระงาม เป็นการรวมตัวกันของชาวบ้านผลิตสินค้าของชุมชน วิสาหกิจชุมชน ประกอบด้วย กระเป๋าผ้าด้นมือ เสื้อมัดย้อม ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุแบบครบวงจร มีกิจกรรมสอนอาชีพให้กับผู้สูงอายุ อาทิ การประดิษฐ์กระเป๋าจากเศษผ้า ประดิษฐ์ดอกไม้ ผลิตภัณฑ์พระมองตาม
-วัลลภาฟาร์มเป็นที่พักฟาร์มสเตย์ OTOP นวัตวิถี สถานที่ท่องเที่ยวและแหล่งเรียนรู้ของจังหวัดลพบุรี มีกิจกรรมมากมายให้ท่านสามารถเลือกตามความสนใจ เช่น เรียนจูงม้า ขี่ม้า กิจกรรมอาชาบำบัด บริการรถม้า รถอีแต๋นชมทุ่ง ทำไข่เค็มดินสอพอง ทดลองดำนาในแปลงนาสาธิต และเรียนรู้เกี่ยวกับบ้านดินเผา เป็นต้น
นายสุปกิต โพธิ์ปภาพันธ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดลพบุรี เปิดเผยว่า โครงการนี้ นอกจากจัดขึ้นเพื่อถวายเป็นอาจาริยบูชา แด่องค์หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต แล้ว ยังถือเป็นการช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก สร้างโอกาส และรายได้ให้กับชุมชนตามนโยบายของภาครัฐ ในเรื่องการผลักดันการท่องเที่ยวโดยชุมชน ให้ขับเคลื่อนไปตามเป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติด้านการท่องเที่ยว ที่ต้องการยกระดับให้ประเทศไทยเป็นจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวระดับโลก โดยที่จุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวอาจจะเริ่มต้นจากชุมชน
ทั้งนี้ผู้สนใจสามารถติดตามรายละเอียด “โครงการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตามรอยองค์หลวงปู่มั่น” ได้ที่ www.luangpumun-cbt.org
