“ แปรรูปเสาวรส " เพิ่มมูลค่า สร้างรายได้

วิทยาลัยเทคโนโลยีและการจัดการโนนดินแดง เริ่มก่อตั้งเมื่อปี 2526 เดิมเป็นศูนย์สาธิตและขยายพันธุ์ไม้ผล โครงการพัฒนาโนนดินแดง ตามแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่อแก้ไขปัญหาความมั่นคงในพื้นที่ จากนั้นก็มีการปรับปรุง ตามยุค ตามสมัย เมื่อปี 2548 จัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการเทคโนโลยีการเกษตรโนนดินแดง โดยความร่วมมือระหว่างวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีบุรีรัมย์ มหาวิทยาลัยพระจอมเกล้าธนบุรี และสำนักงานพัฒนาวิทยาลัยและเทคโนโลยีแห่งชาติ เน้นในเรื่องการเกษตร

หนึ่งในนั้น มีโครงการ “ โนนดินแดงโมเดล ” เป็นโครงการสร้างและพัฒนาเกษตรกรมืออาชีพรุ่นใหม่ ที่หลายหน่วยงานเข้าช่วยเหลือและสนับสนุน ทั้ง ส.ป.ก. สกว. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เข้าไปอบรมให้ความรู้เกษตรกรในพื้นที่

วิทยาลัยเทคโนฯ ออกแบบการบริหารจัดการพื้นที่เป็นแบบอย่าง ในพื้นที่ขนาด 3 ไร่ สามารถดำเนินกิจกรรมทางการเกษตร มีเป้าหมายให้เกษตรกรมีรายได้ไม่น้อยกว่า 7,000 บาท ต่อเดือนเช่น กิจกรรมที่ให้ผลผลิตตามฤดูกาล กิจกรรมที่ให้ผลผลิตเป็นรายเดือนและรายสัปดาห์ กิจกรรมที่ลดค่าใช้จ่ายในครอบครัว กิจกรรมสนับสนุนการผลิตและผลิตภัณฑ์ที่ได้จากฟาร์มต้นแบบ

กิจกรรมเกษตรที่สร้างรายได้ เช่น ปลูกพืชล้มลุก  โดยปลูกผักกินใบ คะน้า กวางตุ้ง ต้นหอม ชะอม หรือปลูกผักกินผล มะเขือ พริก ถั่ว แตงกวา ส่วนปลูกผักกินดอก ได้แก่ ดอกแค ดอกสะเดา กะหล่ำดอก ฯลฯ

กิจกรรมเลี้ยงกบ ใช้เวลาประมาณ 2-3 เดือน ก็สามารถจำหน่ายหรือบริโภคได้ ควบคู่กับเลี้ยงปลาดุก ก็เลี้ยงเพียง 3-4 เดือน เหมือนกัน เพื่อจำหน่าย พร้อมเลี้ยงไก่ และถ่ายทอดการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพจากหมูหลุม ลดการซื้อปุ๋ยคอก การผลิตสารสกัดชีวภาพจากจุลินทรีย์ อีเอ็ม.สามารถนำไปใช้ขจัดสิ่งสกปรก บำบัดน้ำเสีย ใช้ผสมน้ำรดพืชผัก กำจัดกลิ่นเหม็นของมูลสัตว์ การผลิตปุ๋ยใช้เอง ช่วยลดค่าซื้อปุ๋ยเคมีแล้ว ปุ๋ยที่ผลิตเองมีคุณภาพสูง ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม ต่อยอดผลิตสารชีวภาพไล่แมลงศัตรูพืช

นอกจากนี้ ยังได้จัดกิจกรรมแปรรูปเสาวรสเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม เพราะเกษตรกรในพื้นที่โนนดินแดงถือว่าปลูกเสาวรสกันมากที่สุด รองจากทำนาและไร่ข้าวโพด เนื่องจากเกษตรกรปลูกเสาวรสกันมากพอผลผลิตออกมาพร้อมกัน ราคาตก บางทีก็ปล่อยให้เน่าเสีย พอราคาไม่ค่อยดีก็ไม่ค่อยสนใจบำรุงรักษา

โครงการโนนดินแดงโมเดลจึงได้ทดลองแปรรูปเสาวรส เช่น น้ำเสาวรสเข้มข้น คุกกี้เมล็ดเสาวรส น้ำเสาวรสพร้อมดื่ม เมื่อทดลองได้ผลดีแล้ว ก็ออกเผยแพร่ให้กับเกษตรกรในพื้นที่ เริ่มตั้งแต่ ปี 2552 เป็นต้นมา กลุ่มแม่บ้านเกษตกรในพื้นที่รวมตัวกันผลิตน้ำเสาวรสออกจำหน่ายเพิ่มมูลค่า หากใครไปโนนดินแดง จะพบน้ำเสาวรสวางจำหน่าย แวะชิมแล้วรับรองไม่ผิดหวัง

วิธีทำน้ำเสาวรสเข้มข้น (สควอช)
ส่วนผสม

1. น้ำเสาวรสคั้นสด 1 กิโลกรัม
   
2. น้ำตาลทราย 1.7-2 กิโลกรัม
   
3. กรดมะนาว 5-7 กรัม
   
4. เกลือ
   
5. น้ำ 1.4-4.5 กิโลกรัม
   
6. สีเหลืองผสมอาหาร 1-2 หยด
   
7. ผงเพคติน 20 กรัม
   
8. โซเดียมเมตาไลซัลไฟต์ 1.4 กรัม
   ขั้นตอนการทำ
   
9. นำน้ำเสาวรสคั้นที่เตรียมไว้ไปผสมกับเพคติน เติมในน้ำเชื่อมที่เตรียมไว้ ใช้พายไม้กวนให้เข้ากัน อุณหภูมิ 70 องศาเซลเซียส เติมสีอาหารคนให้เข้ากัน
   
10. ต้มที่อุณหภูมิ 80-90 องศาเซลเซียส เวลา 1-2 นาที ใช้พายกวนแรงๆ ตลอดเวลา
    
11. นำขวดแก้ว ขนาด 500 ซีซี หรือ 250 ซีซี ล้างให้สะอาด แล้วอบไอน้ำ 10-15 นาที ปิดฝา 2-3 นาที
    
12. บรรจุน้ำเสาวรสใส่ขวด ให้เหลือที่ว่างประมาณ 0.5 นิ้ว
    
13. ปิดฝาทันที ล้างขวดให้สะอาดแล้วทำให้เย็น แล้วนำมาปิดฉลาก

ส่วนการทำน้ำเสาวรสพร้อมดื่มในครัวเรือน นำเสาวรสผลสุก 2-3 ผล ล้างให้สะอาด ผ่าครึ่งผลตามขวาง ใช้ช้อนตักเมล็ด เนื้อ และน้ำ ออกให้หมด ใส่ลงในโถปั่น เติมน้ำสุก 1 ถ้วย ปั่นเข้าด้วยกันจนละเอียด กรองด้วยกระชอนหรือผ้าขาวบาง เพื่อแยกเมล็ดเติมน้ำเชื่อม และเกลือป่น ตามความต้องการ แช่ให้เย็นหรือดื่มได้ทันที