“แมนนิ่ง” ตลาดใหญ่สุดในศรีลังกา สุดแออัด พ่อค้า-แม่ขาย จำใจย้ายทำเล

“แมนนิ่ง” ตลาดใหญ่สุดในศรีลังกา สุดแออัด พ่อค้า-แม่ขาย จำใจย้ายทำเล

เคยพาไปเดินตลาดแมนนิ่ง ที่โคลัมโบ เมืองหลวงทางเศรษฐกิจของศรีลังกามาแล้ว จำได้ว่าเคยบอกว่าตลาดนี้กำลังจะต้องย้ายไปที่ใหม่ เพราะสถานที่เดิมพื้นที่ราว 7 ไร่กลางกรุงโคลัมโบนั้น ไม่เหมาะอีกต่อไป เพราะแออัด มีปัญหาการจราจรและการรักษาความสะอาด ที่จอดรถก็ไม่มี คนเลยไม่ค่อยมาจับจ่ายซื้อหาทั้งที่เป็นตลาดใหญ่สุดของประเทศ

เรื่องย้ายตลาดสดใหญ่ออกจากเมืองหลวงนี่ มีในหลายประเทศ ญี่ปุ่นก็ย้ายตลาดปลาซึกิจิ ออกไปจากที่ตั้งเดิมซึ่งอยู่ไม่ไกลย่านชินจูกุ ย้ายออกไปเมืองชิบะนู่นเลยทีเดียว ด้วยเหตุผลเดียวกัน

วันที่เขารื้อตลาดซึกิจินั่น ข่าวว่าหนูนับร้อยนับพันตัววิ่งกันพล่าน ขนาดว่าเมืองสะอาดอย่างญี่ปุ่นนะ

ตลาดแมนนิ่ง ของศรีลังกามีปัญหาเดียวกัน เสียแต่ว่าแผนการย้ายตลาดแมนนิ่งนั้นเลื่อนแล้วเลื่อนอีก รัฐบาลศรีลังกาหลายรัฐบาลสัญญาว่าจะย้ายตลาดนี้ออกไป ที่ดินแปลงใหม่ใหญ่กว่าเดิมหลายเท่าใกล้ตลาดปลาที่ย่าน Peliyagoda ก็เตรียมไว้แล้ว แต่ก็เลื่อนเพราะไม่มีงบประมาณบ้าง หรือไม่ก็เพราะรัฐบาลมีเรื่องอื่นต้องทำอีกมาก

อันว่า “เรื่องอื่นต้องทำอีกมาก” นี่ ก็นับว่ามากอักโขอยู่สำหรับเมืองที่ยากจน กำลังพัฒนา เคยตกเป็นอาณานิคมมาหลายร้อยปี และตกอยู่ท่ามกลางสงครามกลางเมืองอีกกว่า 30 ปีอย่างศรีลังกา

วันนี้พามาดูตลาดนี้อีกครั้ง เพราะกำหนดย้ายชัดเจนแล้ว รัฐบาลไม่อาจโยกโย้อีกต่อไป เพราะปัญหาความแออัดของเมืองหลวงก็รุกไล่ ที่ดินใจกลางเมืองแปลงนี้จะถูกนำไปทำอย่างอื่นที่จะมีประโยชน์มากกว่าตลาดสด

กำหนดย้ายตลาดแมนนิ่ง คือ ปี 2563 รัฐบาลศรีลังกาบอกว่าคราวนี้แน่นอน ส่วนจะแน่นอนจริงไหม ก็มาลุ้นกันต่อไป

แผนการจะทำอะไรต่อมิอะไรกับตลาดแมนนิ่งนี่มีมาตลอดนะที่จริง แต่ไม่เคยเป็นจริงได้สักที ก่อนนี้เคยมีแผนจะปรับปรุงตลาดในที่ตั้งเดิม ถึงขนาดย้ายพ่อค้าแม่ค้าร้านรวงต่างๆ ออกไปหมดแล้ว แต่พอไม่มีการปรับปรุงอะไรสักที พ่อค้าแม่ค้าก็ย้ายและบรรดาร้านทั้งหมดก็กลับมาใหม่

ตลาดแมนนิ่งมีอายุเกิน 150 ปี ชื่อก็มาจากผู้ปกครองชาวอังกฤษในสมัยนั้น คือ William Manning ที่เป็นผู้ว่าการโคลัมโบอยู่ในช่วง พ.ศ. 2461-2467 ตลาดตั้งอยู่ในย่าน Pettah เลยมีอีกชื่อหนึ่งว่าตลาด Pettah ตั้งแต่ก่อตั้งมาจนบัดนี้ ไม่เคยมีการทำนุบำรุงใดๆ พื้นยังปูหินสมัยเก่าแต่ก็หลุดล่อนไปเสียมาก ส่วนใหญ่จึงเป็นพื้นดินชื้นแฉะ หลังคารั่ว ไม้ผุพัง ผนังปูนที่มีอยู่ไม่กี่จุดก็สร้างมาแต่ครั้งอาณานิคมนั่นแล้ว

แต่ไม่ว่าจะอยู่ในสภาพไหนก็เป็นศูนย์กลางการค้าของโคลัมโบมาทุกยุคสมัย

ระยะ 10 ปีมานี้ ตลาดแมนนิ่งไม่ได้อึกทึกคึกคักเหมือนแต่ก่อนเก่า ผู้คนหันไปจับจ่ายในซุปเปอร์มาร์เก็ต ตลาดติดแอร์ ใช้บัตรเครดิตได้ แทนที่จะมาเดินเปียกแฉะเหม็นขยะ หลบรถตุ๊กๆ ที่ฉวัดเฉวียนในตลาดอย่างที่เป็นกันทุกวันนี้

ตลาดแมนนิ่ง เป็นทั้งตลาดสด ศูนย์กลางการค้าและธุรกิจนานา แต่ก็เป็นธุรกิจที่พ้นสมัยเสียส่วนใหญ่ อย่างธุรกิจรับจองโรงแรมของนายนิฮันห์ ชัยวีระ ที่ได้คุยด้วย เขาเปิดร้านเล็กๆ ในตลาดนี้มาตั้งแต่ปี 2526 มีรายได้เลี้ยงครอบครัวได้อย่างดี แต่ทุกวันนี้ไม่มีใครมาขอให้รับจองโรงแรมให้อีกต่อไป นายนิฮันห์บ่นในร้านเล็กๆ ที่มีโต๊ะเก่าคร่ำคร่าอยู่ตัวเดียวว่าเพราะคนเข้ามาที่ตลาดนี้ยากขึ้น ที่จอดรถก็ไม่มี ข้าวของก็วางระเกะระกะ เหม็นก็เหม็น

นายนิฮันห์ ไม่รู้ว่าที่จริงแล้ว ธุรกิจจองโรงแรมมันขึ้นไปอยู่ในอินเตอร์เน็ตหมดสิ้นแล้ว ธุรกิจของเขาไม่เป็นที่ต้องการอีกต่อไป

พอกำหนดการย้ายชัดเจน ผู้คนก็ยิ่งมาจับจ่ายที่ตลาดนี้น้อยลง เงียบเหงาลงตามลำดับ หลายคนเรียกให้เศร้าใจไปหนักว่า dying market หรือตลาดที่กำลังจะตาย

ที่สำคัญ ถ้าย้ายไปที่ใหม่ เขาจะไม่เรียกตลาดแมนนิ่งอีกต่อไป แต่จะเรียกว่าตลาด Peliyagoda ตามชื่อย่านที่จะย้ายไป

ซึ่งก็ดีนะฉันว่า จะได้โอกาสละวางพวกชื่อเก่าของอดีตเจ้าอาณานิคมเสียที