“หม่อมป้อม” เผย “สำรับไทย” จริง ๆ แล้วคืออะไร?

“หม่อมป้อม” เผย “สำรับไทย” จริง ๆ แล้วคืออะไร?

“สำรับ” แปลว่า ภาชนะ ที่เราเอาไว้ใส่อาหารนั่นแหละ หลากหลายภาชนะอยู่รวมกันก็เป็นชุดเพื่อใส่อาหาร โดยเฉพาะสำรับอาหารไทย 

ในอาหารไทยนั้น เรานิยมรับประทานอาหารเป็นสำรับ คือใช้ภาชนะหลากหลายเพื่อบรรจุอาหารในแต่ละมื้อ ทั้งนี้สืบเนื่องมาจากวัฒนธรรมการกินอาหารเป็นครอบครัวใหญ่ของคนไทย 

คนไทยอยู่รวมกันเป็นครอบครัวใหญ่ คือ อยู่ร่วมกันมากกว่า 1 รุ่นอายุใน 1 หลังคาเรือน ยกตัวอย่างเช่น รุ่นอายุที่หนึ่งคือ รุ่นปู่ ย่า ตา ยาย รุ่นอายุที่สองคือ รุ่นพ่อแม่ และรุ่นอายุที่สามคือรุ่นลูก บางบ้านก็ยังมีรุ่นทวดอยู่รวมกันด้วยซ้ำ เมื่อสมาชิกในครอบครัวมีหลายรุ่นอายุ การรับประทานอาหารร่วมกันโดยเฉพาะมื้อเย็นถือเป็นเวลาคุณภาพที่สมาชิกทั้งหมดที่อาศัยอยู่ภายใต้หลังคาเรือนเดียวกันจะได้รับประทานอาหารร่วมกัน พูดคุยสอบถามสารทุกข์สุกดิบกัน ดังนั้นสำรับอาหารบนโต๊ะจึงต้องต่างรสชาติเพื่อให้ทุกคนในครอบครัวรับประทานได้ แต่ความต่างในรสชาติเพื่อเอาใจสมาชิกวัยต่างๆ ก็ควรจะจัดให้ทุกๆจานรับประทานด้วยกันได้

ลองยกตัวอย่างจากอาหารไทยยอดนิยม คือ ชุดน้ำพริก-ปลาทู น้ำพริกกะปิรสจัด เปรี้ยว เค็ม เผ็ด รับประทานคู่กับผักสด ผักลวก ผักทอด เหมาะกับรุ่นอายุพ่อ แม่ที่สุด เพราะยังหนุ่มยังสาว รับประทานอาหารรสจัดได้ แต่ถ้ามีแต่น้ำพริกกะปิรสจัด รุ่นลูกที่ยังเล็กกินเผ็ดไม่ได้ จะกินอะไรกันล่ะ ก็จะสรุปออกมาเป็นของที่ไม่เผ็ด ของทอด ต้มเค็ม ต้มหวาน เช่น ปลาทูทอด หมูทอด ปลาต้มเค็ม หมูหวาน ไก่ทอด ปลาย่าง เป็นต้น พอถึงรุ่นปู่ ย่า ตา ยาย ก็ฟันฟางและระบบร่างกายเริ่มเสื่อมสภาพ ก็ต้องตั้งอาหารที่นุ่มนิ่ม คล่องคอ อาหารจำพวกต้มตุ๋นต่างๆ ดังนั้นอาหารในมื้อนี้ ก็จะประกอบด้วย น้ำพริกกะปิ ผักสด/ผักทอด/ผักลวก ปลาทูนึ่ง/ทอด แกงจืดฟัก แค่นี้ก็เป็นสำรับอาหารไทยง่ายๆแล้ว

บางคนอาจจะคิดว่า สมัยนี้ชีวิตเร่งรีบกันทั้งนั้น ใครจะมีเวลามานั่งจัดสำรับโน่นนี่ได้ จริงๆแล้วไม่ยากเลย ต่อให้เรากินข้าวแกงข้างทางเราก็สามารถจัดสำรับให้ตัวเองได้ เช่น ข้าวราดแกงเขียวหวาน กินคู่กับไข่ต้ม และผัดผักอีกสักอย่าง เพียงแค่นี้เราก็ได้กินอาหารเป็นสำรับแล้ว ร้านขายข้าวแกงเขาถึงมีราคาข้าวพร้อมกับหนึ่งอย่าง สองอย่าง สามอย่างนั่นเอง ซึ่งเห็นได้ว่าคนไทยมีการจัดสำรับให้ตัวเองโดยไม่รู้ตัว 

ตั้งแต่นี้ไม่ว่าเราจะไปกินข้าวที่ไหนลองจัดสำรับให้ตัวเองเล่นๆดูในทุกมื้อ แล้วจะรู้ว่าเราทุกคนมีความเป็นไทย มีรากเหง้า มีวัฒนธรรมการกินอยู่ในตัวเอง สิ่งที่ตามมาก็คือ เราได้เรียนรู้ว่าอาหารไทยแต่ละจาน มีความต่างในรสชาติและเนื้อสัมผัสที่หลากหลาย 

จงภูมิใจที่จะกินอย่างไทยและอยู่อย่างไทย