คดีทุจริตข้ามชาติ 1MDB กลับมาเป็นกระแสในสังคมไทยอีกครั้ง หลังจากการอภิปรายไม่ไว้วางใจนอกสภา ของอดีต ส.ส.อนาคตใหม่ พรรณิการ์ วานิช ทำเอา #1MDB พุ่งติดเทรนด์ทวิตเตอร์ และเรียกความสนใจจากผู้คนได้เป็นอย่างมาก
ความยิ่งใหญ่ของคดีทุจริต 1MDB นี้ เกี่ยวพันโยงใยไปถึง 10 ประเทศ นอกจากมาเลเซีย ได้แก่ ออสเตรเลีย ฮ่องกง อินโดนีเซีย ลักเซมเบิร์ก เซเชลล์ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ สวิตเซอร์แลนด์ สิงคโปร์ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์
The MATTER จึงอยากพาทุกคน มาสำรวจแผนผังความเกี่ยวโยง ของเหล่าตัวละครเด่นในเส้นทางการฟอกเงินของคดีทุจริตระดับโลกกัน
[อ่าน อภิปรายไม่ไว้วางใจนอกสภา]
นาจิบ ราซัค (Najib Razak)
อดีตนายกรัฐมนตรีมาเลเซีย และประธานคณะกรรมการที่ปรึกษา 1MDB (1Malaysia Development Berhad) กองทุนความมั่งคั่งแห่งชาติ (Sovereign Wealth Fund) ของประเทศมาเลเซีย แต่หลังจากกองทุนนี้เปิดตัวได้ 6 ปี ก็ขาดทุนไป 3.7 แสนล้านบาท นำไปสู่การสืบค้นคดีทุจริต 1MDB ซึ่งตอนนี้ ราซัคก็อยู่ในระหว่างการพิจารณาคดีทั้งสิ้น 42 ข้อหา รวมถึงการใช้อำนาจในทางมิชอบ และฟอกเงินด้วย
โรสมาห์ มานซอร์ (Rosmah Mansor)
ภรรยาราซัค หลังจากที่ราซัคลงจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เธอก็ถูกตั้งข้อหา 20 ข้อหา รวมถึงหลบเลี่ยงภาษี การฟอกเงินที่เกี่ยวข้องกับ 1MDB ด้วย ซึ่งมานซอร์ก็ออกมาปฏิเสธทุกข้อกล่าวหา ตอนนี้เธอกำลังอยู่ในระหว่างการพิจารณาคดี
โจ โลว์ หรือ โล แท็ก โจ (Low Taek Jho)
นักธุรกิจจากปีนัง มาเลเซีย เมื่อปีที่แล้ว ทนายความของ ราซัค ออกมาเปิดเผยว่า เขาเป็นผู้วางแผนยักยอกเงินผ่าน เปโตร ซาอุดี บริษัทร่วมทุนของ 1MDB เอาเงินเข้าบัญชีตัวเอง แล้วค่อยถ่ายไปให้ นาจิบ ราซัค
โจ โลว์ เป็นเพื่อสนิทกับลูกชายบุญธรรมของ ราซัค พวกเขานำเงินไปใช้สร้างภาพยนตร์ฮอลลีวูดเรื่อง The Wolf of Wall Street ซึ่งนำแสดงโดย ลีโอนาร์โด ดิคาปริโอ (Leonardo DiCaprio) แล้วดิคาปริโอ ก็เคยได้ของขวัญมากมายจาก โจโลว์ แต่ตอนหลัง ดิคาปริโอก็คืนของเหล่านั้นด้วยความสมัครใจ ให้แก่รัฐบาลสหรัฐฯ ไปแล้ว
นอกจากนี้ The Guardian ยังรายงานว่า เขาชอบไปงานปาร์ตี้กับ ลินด์ซีย์ โลเอิน (Lindsay Lohan) และปารีส ฮิลตัน (Paris Hilton) ทั้งยังเคยให้สร้อยเพชรรูปหัวใจ 1.8 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และของขวัญอื่นๆ อีกมากมายกับ มิรานดา เคอร์ (Miranda Kerr) นางแบบชื่อดังอีกด้วย
โจ โลว์ มีเส้นสายเครือข่ายอีกมากมาย เช่น ตังเคงฉี และ ลู ไอ ซวอน ที่พรรณิการ์กล่าวถึงในการอภิปรายไม่ไว้วางใจนอกสภา
ริซา ชาห์ริซ (Riza Aziz)
ลูกชายแท้ๆ ของ มานซอร์ จึงถือเป็นลูกบุญธรรมของราซัค ซาห์ริซเป็นเพื่อนสนิทกับ โจ โลว์ และเป็นโปรดิวเซอร์ของภาพยนตร์เรื่อง The Wolf of Wall Street ตอนนี้ เขาถูกสอบสวน และตั้งข้อหา ซึ่งรวมถึงคดีทุจริต 1MDB ด้วย
มหาเธร์ โมฮัมหมัด (Mahathir Mohamad)
แม้ตอนแรกจะมีข่าวว่า เขาเป็นหนึ่งในเสียงที่สนับสนุนให้ราซัคขึ้นเป็นนายกฯ แต่หลังจากการเปิดโปงเรื่องคดีทุจริต มหาเธร์ก็เปลี่ยนมาอยู่ขั้วตรงข้าม และหาเสียงด้วยนโยบายว่าจะเอาเงินภาษีของชาวมาเลเซียคืนมา ทำให้เขาคว้าชัยชนะในการเลือกตั้งเมื่อปี ค.ศ.2018 พลิกประวัติศาสตร์เอาชนะพรรคการเมืองที่ครองเก้าอี้มายาวนานลงได้ และในช่วงแรกที่เข้ารับตำแหน่ง เขาก็เป็นเดินทางทวงเงินภาษี ตามที่ให้สัญญาเอาไว้
อย่างไรก็ดี เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา มหาเธร์เพิ่งจะยื่นเรื่องลาออกไปหมาดๆ และตอนนี้ เขาก็ดำรงตำแหน่งรักษาการนายกรัฐมนตรีของมาเลเซียอยู่
อันวาร์ อิบราฮิม (Anwar Ibrahim)
ผู้นำฝ่ายค้านและสมาชิกรัฐสภาที่ร่วมกันตั้งข้อสังเกตเรื่องการขาดทุนของ 1MDB และเป็นแนวหน้าในการเดินเรื่องควบคู่ไปกับมหาเธร์
อารุล กานดา กานดาซามี (Arul Kanda Kandasamy)
อดีตประธานบริหารกองทุน 1MDB เขามีส่วนเกี่ยวพันพับคดีทุจริตระดับโลก และเป็นหนึ่งในคนที่อยู่ในระหว่างการพิจารณาคดี
ชาเวียร์ อังเดร ฆุสโต (Xavier Andre Justo)
นายธนาคารชาวสวิส (แต่เชื้อสายสเปน) เขาได้รับการชักชวนจากทาเรก โอเบด (Tarek Obaid) ให้เข้าไปทำงานตำแหน่งผู้จัดการฝ่าย IT ที่บริษัท เปโตร ซาอุดี โดยตามที่ตกลงกันนั้น ฆุสโตจะต้องได้เงินเดือนประมาณ 16 ล้านบาท
แต่หลังจากเริ่มงานจริง เงินเดือนที่ได้กลับไปเป็นไปตามที่ตกลงกันไว้ ความสัมพันธ์ระหว่างฆุสโตและโอเบดเริ่มเลวร้ายลงเรื่อยๆ จนสุดท้าย ฆุสโตก็ลาออก พร้อมกับนำข้อมูลและอีเมลกว่า 230,000 ฉบับ ขนาด 90 GB ออกมาจากบริษัทฯ และส่งต่อให้นักข่าวเปิดเผยเรื่องดังกล่าว
ฆุสโตถูกจับที่ประเทศไทย ด้วยข้อหาพยายามกรรโชกทรัพย์ และติดคุกอยู่ 3 ปี (โทษเต็ม 6 ปี แต่รับสารภาพ จึงเหลือโทษกึ่งหนึ่ง) หลังพ้นโทษ เขาโดนเนรเทศออกจากไทย 100 ปี
ลอรา ฆุสโต (Laura Justo)
ภรรยาของฆุสโต ในช่วงที่ฆุสโตโดนจับกุมตัวอยู่ในไทย เธอใช้ชีวิตอยู่ที่สวิตเซอร์แลนด์ พลางพยายามหาทางช่วยเหลือฆุสโต หลังจากรู้ว่าเขาตกเป็นแพะรับบาปในคดี 1MDB ลอราได้พูดคุย และประสานงานกับหน่วยงานต่างๆ เช่น บุคคลที่อ้างตัวว่าเป็นตำรวจสกอตแลนด์ยาร์ด และให้สัมภาษณ์กับสื่อต่างๆ
แคลร์ ริวคาสเซิล-บราวน์ (Clare Rewcastle Brown)
นักข่าวสายสิ่งแวดล้อมจาก ซาราวัก รีพอร์ต (Sarawak Report) ที่มักเปิดโปงเรื่องอื้อฉาวหรือการทุจริตของเหล่าผู้มีอิทธิพลอยู่เสมอ เธอรับข้อมูลอีเมลจากฆุสโต มาเปิดโปงออกสู่สาธารณะเป็นครั้งแรก บราวน์เป็นน้องสะใภ้ของ กอร์ดอน บราวน์ อดีตนายกรัฐมนตรีอังกฤษ หลังจากเปิดเผยเรื่องดังกล่าว เธอย้ายไปอยู่ที่สหราชอาณาจักร แต่ก็ยังถูกคุกคามอยู่ดี
แพทริก มาฮอนี (Patrick Mahony)
อดีตผู้จัดการของบริษัท บริษัท เปโตร ซาอุดี ที่ก่อตั้งโดย ทาเรก โอเบด (Tarek Obaid) และหนึ่งในสมาชิกราชวงศ์ซาอุดิอาระเบีย เขาเป็นผู้ยื่นฟ้องฆุสโตในข้อหาพยายามกรรโชกทรัพย์ ซึ่งตอนนี้ทั้งโอเบด และแพทริก ถูกตั้งข้อกล่าวหาในคดี 1MDB และถูกแจ้งหมายแดงจากตำรวจสากลแล้ว
ทิม ไลส์เนอร์ (Tim Leissner)
อดีตผู้บริหาร สถาบันการเงินยักษ์ใหญ่ โกลด์แมน แซกส์ (Goldman Sachs) ซึ่งตอนนี้ มาเลเซียยื่นฟ้องผู้บริหารบริษัท 17 คน แต่เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ มี 3 หน่วยงานที่ออกมาปฏิเสธว่า ไม่มีความผิดในคดีทุจริตดังกล่าว
ไลส์เนอร์ถูกดำเนินคดีฐานสมรู้ร่วมคิดในการฟอกเงินคดี 1MDB และละเมิดกฎหมายต่อต้านการทุจริต ด้วยการติดสินบนเจ้าหน้าที่ต่างชาติ
แบรดลีย์ โฮป (Bradley Hope) และ ทอม ไรท์ (Tom Wright)
ข่าวเรื่องการทุจริต 1MDB โด่งดังไปทั่วโลก ส่วนหนึ่งก็เป็นเพราะผู้สื่อข่าวทั้งสองคนนี้ เผยแพร่เรื่องราวลงในหนังสือพิมพ์ The Wall Street Journal และทั้งคู่ยังเป็นผู้เขียนหนังสือขายดี เรื่อง Billion Dollar Whale ที่เล่าเรื่องราวรายละเอียดในคดี 1MDB อีกด้วย
ล่าสุด ไรท์ ทวีตข้อความเป็นภาษาไทยว่า “ใครสามารถแปล ‘Billion Dollar Whale’ เป็นภาษาไทยได้?”
อ้างอิงจาก
Illustration by Waragorn Keeranan
