ในตำนาน สามก๊ก ปลายปี พ.ศ. 794 สุมาอี้วัยเจ็ดสิบสามเสียชีวิตด้วยโรคชรา เมื่อสิ้นบุญสุมาอี้ พระเจ้าโจฮองแต่งตั้งสุมาสูเป็นเสนาบดีผู้ใหญ่ ให้สุมาเจียวเป็นแม่ทัพใหญ่คุมกองทัพวุยก๊ก
ต่อมาเมื่อสิ้นสุมาสู ฮ่องเต้ก็แต่งตั้งสุมาเจียวเป็นมหาอุปราช
แม่ทัพเกียงอุยแห่งจ๊กก๊กเมื่อรู้ข่าวสุมาสูตาย ก็เข้าเฝ้าพระเจ้าเล่าเสี้ยน ขอพระบรมราชานุญาตไปตีวุยก๊ก
ฝ่ายกองทัพไม่เห็นด้วย เพราะเกียงอุยเคยยกทัพไปตีวุยก๊ก ไม่สำเร็จมาแล้วสองครั้ง ขุนพลเตียวเอ๊กออกความเห็นว่า มันเป็นสงครามที่ไม่ก่อประโยชน์อันใด เสียทั้งทรัพยากรและชีวิตชาวเสฉวน
เกียงอุยไม่สนใจความเห็นนั้น ให้เหตุผลว่า จ๊กก๊กต้องมองการณ์ไกล ถ้าต้องการอยู่รอดในระยะยาว ขงเบ้งต้องมีเหตุผล จึงยกไปตีหลายหน ก่อนตายได้สั่งเสียให้ทำการนี้ต่อไป พวกเขาควรสานต่อปณิธานของขงเบ้ง แล้วนำทัพหกสิบหมื่นไปทำสงคราม ถึงเมืองยงจิ๋ว
สองทัพรบพุ่งกัน ฝ่ายเกียงอุยชนะ บดขยี้ทัพวุยก๊กแตกยับเยินหนีไปยังเมืองเต๊กโตเสีย เกียงอุยยกทัพตามไปประชิดเมือง พยายามตีหลายหน ก็ไม่สำเร็จ เนื่องจากฝ่ายตรงข้ามมีแม่ทัพเตงงายผู้มีกลศึกสูง ในที่สุดเกียงอุยก็จำต้องยกทัพกลับไปตั้งหลักใหม่ แล้วยกไปตีวุยก๊กอีกครั้ง
นายทหารชื่อฮวนเกี้ยนแย้งเกียงอุยว่า ยากจะเอาชัย เพราะข้าศึกเข้มแข็งและอ่านกลศึกเราออก แต่เกียงอุยยืนยันว่าทหารจ๊กก๊กมีมากกว่า ฝึกมาดีกว่า เสบียงพร้อมกว่า ฯลฯ
นายทหารอีกคนคือแฮหัวป๋าซึ่งแปรพักตร์มาจากวุยก๊กบอกว่าแม่ทัพเตงงายมีสติปัญญาสูง เกียงอุยบอกว่า ไม่กลัวเตงงาย เขาจะบดขยี้ข้าศึกให้ราบ
แม้มีหลายเสียงคัดค้านให้ทบทวนแผนการรบ เกียงอุยก็ไม่ฟัง ยกทัพไปตีวุยก๊กอีก แต่เตงงายวางหมากค่ายกลศึกรัดกุม ป้องกันไว้ดีเยี่ยม ไม่มีหนทางเข้าตี
เกียงอุยยกทัพเข้าตีหลายหน ก็ไม่สำเร็จ มิหนำซ้ำยังถูกทัพเตงงายบดขยี้ แทบจะเสียชีวิตในสนามรบ โชคดีที่มีทหารแหกวงล้อมไปช่วยเขาออกมาได้
เกียงอุยแตกทัพกลับบ้าน พ่ายแพ้หมดรูป ขอให้ฮ่องเต้ทรงลงโทษ สำนึกได้ว่าตนเองไม่ได้ฟังเสียงคนอื่นเลย เพราะเชื่อมั่นในตนเองสูงเกินไป ต้องการบรรลุเป้าหมายที่ตนตั้งใจให้ได้
เกียงอุยแตกต่างจากผู้นำบางคนในยุคสามก๊ก เช่น ซุนกวนและพระเจ้าสุมาเอี๋ยนแห่งไต้จิ้นที่ทำงานเป็นทีม ซุนกวนใช้ทีมที่ปรึกษา มีสภาขุนนาง พระเจ้าสุมาเอี๋ยนแห่งไต้จิ้นก็ทรงปรึกษาราชการสำคัญเสมอ
เกียงอุยเป็นคนฉลาด มีสติปัญญา และกล้าหาญ แต่ความฉลาดก็ทำให้ทระนงตน เชื่อมั่นในตัวเองสูงจนเสียการ พลาดเพราะไม่ฟังเสียงใคร
…………..
ในโลกการเมืองและธุรกิจ มีผู้นำประเภทไม่ฟังใครเสมอ เมื่อกำหนดจุดหมายแล้ว ก็จะไปให้ถึงจนได้แม้สถานการณ์ไม่เหมาะสม ผู้นำเหล่านี้อาจเก่ง มีประสบการณ์สูง แต่คนเก่งและมีประสบการณ์สูงก็ผิดพลาดได้และผิดพลาดเสมอ
อันตรายของผู้นำที่มีอีโก้สูงเท่าตึกร้อยชั้นคือมีความมั่นใจในตัวเองสูงเกินความสามารถ คิดว่าตนเองถูกเสมอ
การปกครองแบบ “ฉันจะเอาแบบนี้แหละ” มักโยงกับวิธีคิดวิธีทำงานเหล่านี้
- ไม่สามารถวิเคราะห์ได้ว่าตัวเองผิด
- ไร้วิสัยทัศน์ มองไม่เห็นภาพไกลๆ
- ไม่สามารถสื่อสารได้ทั้งคนในและนอกองค์กร
- ปกครองตามกรอบคิดที่เคยชิน มองโลกด้วยสายตาแบบเดิม กรอบคิดเดิม
- ไม่ฟังความเห็นครบด้าน
- ไม่รับฟังคำวิพากษ์วิจารณ์
- ไม่ยอมออกจาก Comfort Zone
- ไม่เอาใจคนอื่นมาใส่ใจตน
- เมื่อเกิดปัญหา แก้ปัญหาโดยมองหาคนทำผิด
- ไม่เสมอต้นเสมอปลาย
- ไม่รู้ว่าองค์กรกำลังอยู่ตรงจุดไหนในแผนที่โลกและยุคสมัยใด และปรับตัวช้าเกินไป
- ให้ราคาประสบการณ์มากกว่าศักยภาพของคน ทำให้พลาดโอกาสได้ลูกน้องที่ดี แต่ยังไม่เก่ง
- เห็นแต่ไอเดียตัวเองว่าดี
- ไม่ให้เครดิตลูกน้อง
- ไม่ทำงานหนักเท่าหรือหนักกว่าลูกน้อง
- ไม่พัฒนาลูกน้อง
…………..
ในปี พ.ศ. 2561 บ้านเราเกิดเหตุการณ์ทีมนักฟุตบอลเยาวชน ‘13 หมูป่า’ ติดในถ้ำลึกของขุนน้ำนางนอน จังหวัดเชียงราย
การกู้ภัยช่วยชีวิตคนต้องทำแข่งกับเวลา เนื่องจากผู้ติดอยู่ภายในขาดอาหาร และระดับออกซิเจนกำลังลดลง ทว่าการเดินทางฝ่าถ้ำมืดมิด คับแคบ น้ำลึกที่ขุ่น เป็นอุปสรรคใหญ่หลวงระดับ ‘เป็นไปไม่ได้’
ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงรายทำหน้าที่เป็นผู้นำทีมการกู้ภัย ต้องคุมคนนับหมื่นคน ทั้งคนไทยและต่างชาติ ผู้เชี่ยวชาญแต่ละด้าน ทหาร ตำรวจ หน่วยราชการต่างๆ นักดำน้ำชาติต่างๆ
เป็นงานใหญ่ประหนึ่งยกทัพบุกวุยก๊ก เพราะการทำงานมีทั้งวางแผน กำหนดยุทธศาสตร์ จัดกำลังทัพ บทบาทหน้าที่ของแต่ละฝ่าย และประเมินสถานการณ์รับนาทีต่อนาที ไม่ต่างจากการทำสงคราม แต่เป็นสงครามกับความไม่แน่นอนของธรรมชาติ
13 หมูป่าออกมาจากถ้ำสำเร็จ พิสูจน์ว่าภารกิจยากเย็นแสนเข็ญก็สำเร็จได้ หากแม่ทัพนำทัพถูกทาง
งานบางงานไม่อาจแก้ด้วย “ฉันจะเอาแบบนี้แหละ” ไม่ว่าจะยกทัพใหญ่เพียงไร
…………..
วินทร์ เลียววาริณ
เฟซบุ๊ก https://www.facebook.com/winlyovarin/
มกราคม 2562