สารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายของเรามีหลากหลายประเภทมาก วันนี้เราจะมาแนะนำ สารอาหารสำคัญ ที่ร่างกายขาดไม่ได้ อย่างสารอาหารรอง (Micronutrients) แม้สารอาหารหลัก (Macronutrients) จะเป็นตัวให้พลังงานก็จริง แต่จะให้พลังงานได้ก็ต่อเมื่อมีสารอาหารรอง (Micronutrients) ในปริมาณที่เพียงพอที่จะทำให้มันทำงานได้
สารอาหารรอง Micronutrients
คือ สารอาหารรองเป็นสารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน และร่างกายต้องการในปริมาณที่น้อยแต่ก็ขาดไม่ได้เลย สารอาหารกลุ่มนี้ถึงไม่ให้พลังงานโดยตรงแต่มีบทบาทที่สำคัญในกระบวนการทำงานต่างๆ ของร่างกาย เช่น ช่วยสนับสนุนการเผาผลาญ เป็นส่วนประกอบของฮอร์โมน และมีส่วนช่วยในการทำงานของเอนไซม์ต่างๆ ในร่างกาย ประกอบไปด้วย
1. แร่ธาตุ (minerals) ได้แก่ แคลเซียม โพแทสเซียม แมกนีเซียม โซเดียม
2. Trace element ได้แก่ ซีลีเนียม โครเมีนม ไอโอดีน คอปเปอร์ สังกะสี เหล็ก
3. วิตามิน (Vitamin) แบ่งเป็น 2 พวก ได้แก่
- วิตามินที่ละลายในน้ำ (Water soluble) ได้แก่ วิตามินบีและวิตามินซี เนื่องจากเป็นวิตามินที่ละลายน้ำได้จะไม่สะสมในร่างกาย ปริมาณที่เหลือใช้จะถูกขับออกทางปัสสาวะ
- วิตามินที่ละลายในไขมัน (Fat soluble) ได้แก่ วิตามินอี วิตามินดี วิตามินเอ วิตามินเค สะสมที่ตับและเนื้อเยื้อไขมันทั่วร่างกาย ดังนั้นถ้ากินเข้าไปมากๆ ติดต่อกัน เป็นเวลานาน อาจเกิดอันตรายได้
สารอาหารหลัก (Macronutrients) เป็นตัวให้พลังงานก็จริง แต่จะให้พลังงานได้ก็ต่อเมื่อมีสารอาหารรอง (Micronutrients) ในปริมาณที่เพียงพอที่จะทำให้มันทำงานได้
สรุปได้ว่าวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ มีส่วนสำคัญมากในขบวนการทำงานต่างๆ ของร่างกาย
วิตามินคืออะไร
วิตามิน คือ สารอินทรีย์ที่ร่างกายต้องการในปริมาณเพียงเล็กน้อยมากในแต่ละวันเพื่อการเจริญเติบโต และการสร้างพลังงานของทุกเซลล์ในร่างกาย และขาดไม่ได้เพราะมีบทบาทในการควบคุมการทำงานของเซลล์ต่างๆในร่างกายให้เป็นปกติ ร่างกายเราไม่สามารถสังเคราะห์สารเหล่านี้ได้เอง และต้องได้รับจากอาหาร
วิตามินที่พบว่าขาดบ่อยๆ
1. ขาดธาตุเหล็ก
เป็นธาตุอาหารที่ร่างกายสร้างเองไม่ได้ จึงจำเป็นต้องได้จากอาหารอย่างเพียงพอ
มีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่ายมักเป็นในตอนบ่าย หรือเหนื่อยง่ายขณะออกกำลังกาย
ความจำแย่ลง
มีปัญหาผมร่วง
หน้าซีด ตาซีด
อ้วนง่ายแม้คุมอาหาร
มือเท้าเย็น หัวใจเต้นเร็ว
คนที่เป็นมังสวิรัติ
หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร
คนที่มีโรคเลือดออกเรื้อรัง เช่น ริดสีดวง พยาธิ หญิงที่มีประจำเดือนมามากทุกเดือน ฯลฯ
การประวัติ การตรวจร่างกาย ร่วมกับการตรวจเลือด CBC ค่าความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดแดง และการตรวจระดับธาตุเหล็ก
รับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็ก ได้แก่ เนื้อสัตว์โดยเฉพาะเนื้อหมู เนื้อวัว เคื่องในสัตว์ ไข่แดง ผักใบเขียวโดยเฉพาะ ตำลึงและผักโขม อาหารทะเล เช่น หอยแมงภู่ หอยนางรม กุ้ง
การให้ธาตุเหล็กเสริมและรักษาสาเหตุ
2. วิตามินดี
วิตามินดีช่วยในการดูดซึมแคลเซียม ช่วยให้กระดูกแข็งแรงและป้องกันโรคกระดูกบาง (Osteopenia) และกระดูกพรุน (Osteoporosis) นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยมากมายที่ช่วยต้านมะเร็งต่างๆ เช่น มะเร็งลำไส้ใหญ่ (Colon cancer) มะเร็งเต้านม (Breast cancer) และมะเร็งต่อมลูกหมาก (Prostate cancer) วิตามินดีช่วยให้สมองหลั่งสารซีโรโตนิน (serotonin) ซึ่งมีส่วนช่วยในการลดความเครียด และภาวะซึมเศร้ายังช่วยเพิ่มกระบวนการเผาผลาญไขมันในร่างกาย และเพิ่มความไวของอินซูลินของกล้ามเนื้อในร่างกาย ทำให้สามารถนำน้ำตาลในเลือดไปใช้ได้มากขึ้น ซึ่งดีต่อคนไข้ เบาหวานชนิดที่ 2 นอกจากนี้ยังช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน (Immune system) และมีความสัมพันธ์เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง (Hypertension) และโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ (Cardiovascular diseases)
ผู้ที่อยู่ในร่ม
ผู้ที่ใช้ครีมกันแดด และสวมเสื้อผ้ามิดชิดเป็นประจำ
ผู้สูงอายุ
ผู้ที่มีสีผิวคล้ำ ซึ่งจะทำให้ผิวหนังผลิตวิตามินดีลดลง
ผู้ที่มีภาวะอ้วนมาก
อ่อนเพลีย ปวดหัว
มีอาการปวดกระดูก ปวดกล้ามเนื้อ
ภาวะซึมเศร้า
แผลหายช้า
ผมร่วง
ตรวจเลือดหาระดับวิตามินดี
ร่างกายสามารถสังเคราะห์วิตามินดีได้เองผ่านการโดนแสงแดด เพื่อป้องกันการขาดวิตามินดี การหมั่นออกแดดบ้าง
บริโภคอาหารที่มีวิตามินดีสูง คือ ปลาทะเลน้ำลึก เช่น ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ปลาทู ปลาซาร์ดีน ไข่ และนมที่มีการเสริมวิตามินดี
รับประทานวิตามินดีในรูปแบบอาหารเสริม (Vitamin D supplement) ก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่ง
คลิป > ยูนิเซฟเผยเด็กคองโกกำลังขาดสารอาหาร
https://seeme.me/ch/motionnews/MrDQ2k