จำกันได้ไหม? กรณีร้อยตรีสนาน ทองดีนอก ที่เข้ารับการฝึกว่ายน้ำในหลักสูตรมหาดเล็กรักษาพระองค์ (UKBT) รุ่นที่ 11 หน่วยฝึกกรมทหารราบที่ 1 กองพันทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ซึ่งหลักสูตรดังกล่าวได้จัดให้มีการทดสอบความสามารถโดยการว่ายน้ำ โดยมีเจ้าหน้าที่ในสังกัดของกองทัพบกเป็นครูฝึกและมีหน้าที่ในการกำกับดูแลการฝึก
แต่ตอนนั้น ร้อยตรีสนานได้ถูกบังคับให้ว่ายน้ำไป - กลับ ภายในสระว่ายน้ำโดยไม่มีการหยุดพักอยู่หลายสิบรอบ ทำให้ ร้อยตรีสนาน จมลงไปก้นสระเป็นเวลานาน แต่ครูฝึกซึ่งมีหน้าที่ดูแลความปลอดภัย กลับปล่อยปละละเลยไม่เข้าช่วยเหลืออย่างทันท่วงที
จึงเป็นที่มาของเมื่อวันที่ 6 มิ.ย. 2559 นางสาวธัญญารัตน์ วรรณสถิตย์ ภรรยาร้อยตรีสนาน ทองดีนอก และทนายความมูลนิธิผสานวัฒนธรรม ยื่นฟ้องกองทัพบกในคดีละเมิด โดยคดีนี้นางหวาน ทองดีนอก โจทก์ที่ 1 มารดาและนางสาวธัญญารัตน์ วรรณสถิตย์ โจทก์ที่ 2 ภรรยาของร้อยตรีสนาน ทองดีนอก ได้ร่วมกันยื่นฟ้องแพ่งกองทัพบก จำเลยในข้อหาละเมิด เพื่อเรียกค่าเสียหาย ตาม พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 จากเหตุการณ์เสียชีวิตของร้อยตรีสนานในระหว่างการฝึกว่ายน้ำ
โดยนางธัญญารัตน์ กล่าวว่า ที่ผ่านมา เคยร้องเรียนหลายหน่วยงานแล้ว แต่ก็ไม่เคยได้คำตอบเลย แถมยังไม่รู้ว่ามีการตั้งคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริงหรือไม่ ถ้ามีก็ไม่ได้รับการแจ้งผลการสอบ เราเชื่อว่าถ้าไม่จงใจหรือประมาทเลินเล่อ ร.ต.สนาน ที่มีร่างกายแข็งแรงก็จะไม่เสียชีวิตระหว่างการฝึกอย่างแน่นอน
ล่าสุดเมื่อวานนี้ (18 มี.ค. 62 ) เพจเฟซบุ๊ก Cross Cultural Foundation (CrCF) ได้โพสต์ภาพของ ร้อยตรีสนาน ทองดีนอก พร้อมพาดหัวว่า ศาลแพ่งพิพากษา ร้อยตรีสนาน ทองดีนอก เสียชีวิตเพราะความประมาทของครูฝึก โดยระบุข้อความว่า “ใบแจ้งข่าว : ศาลแพ่งพิพากษา ร้อยตรีสนาน ทองดีนอก เสียชีวิตในระหว่างฝึกเกิดจากการประมาทเลินเล่อในขณะปฏิบัติหน้าที่ ของครูฝึก ให้กองทัพบกชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่มารดาและภรรยา
คดีระหว่าง นางหวาน ทองดีนอก (มารดา) โจทก์ที่ 1 นางสาวธัญญารัตน์ วรรณสถิตย์ (ภรรยา) โจทก์ที่ 2 ฟ้องกองทัพบก จำเลย เรียกค่าเสียหายตาม พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 คดีหมายเลขดำที่ พ.2580/2559 จากเหตุการณ์ร้อยตรีสนาน ทองดีนอก เสียชีวิตในระหว่างฝึกหลักสูตรทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ (UKBT) รุ่นที่ 11 เมื่อวันที่ 6 มิถุนายน 2558
โดยหลักสูตรดังกล่าวได้จัดให้มีการทดสอบความสามารถโดยการว่ายน้ำ เจ้าหน้าที่ทหารซึ่งเป็น หัวหน้าครูฝึกมีหน้าที่กำกับดูแลการฝึก ถูกกล่าวหาว่าขณะเกิดเหตุ ร้อยตรีสนานได้ถูกบังคับให้ว่ายน้ำไป-กลับ ภายในสระว่ายน้ำโดยไม่มีการหยุดพักหลายสิบรอบ ซึ่งเกินกำลังที่ร่างกายจะรับได้ เป็นเหตุให้ร้อยตรีสนานจมลงไปก้นสระเป็นเวลานาน
โดยที่ครูฝึกซึ่งมีหน้าที่ดูแลความปลอดภัยและสวัสดิ์ภาพของผู้เข้ารับการฝึกกลับปล่อยปละละเลยไม่เข้าช่วยเหลืออย่างทันท่วงที
เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2562 ศาลแพ่ง ได้อ่านคำพิพากษาว่า ร้อยเอกหัวหน้าชุดครูฝึกว่ายน้ำหลักสูตร ทหารมหาดเล็กที่ 11 ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ในสังกัดของกองทัพบก จำเลย ได้กระทำการโดยประมาทเลินเล่อ อันเป็นการกระทำละเมิดในขณะปฏิบัติหน้าที่ เป็นเหตุให้ผู้ตายถึงแก่ความตาย โดยให้จำเลยชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่โจทก์ทั้งสอง
จากการสืบพยานโจทก์และจำเลยศาลรับฟังข้อเท็จจริงได้ว่า ในวันเกิดเหตุผู้ตายมีอาการเหนื่อยและอ่อนล้าไม่สามารถว่ายน้ำต่อไปได้ เมื่อผู้ตายเอามือเกาะขอบสระ หัวหน้าชุดครูฝึก กลับใช้เท้าเขี่ยให้ว่ายน้ำต่อ และใช้เชือกสายชูชีพฟาดไปที่ร่างกายของผู้ตายจริงเพื่อให้ผู้ตายว่ายน้ำต่อไป ประกอบกับผลการตรวจศพ สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ “ร้อยตรีสนานฯ เสียชีวิตจากระบบหัวใจล้มเหลว สันนิษฐานผ่านการจมน้ำ เป็นผลโดยตรงมาจากการจมน้ำ”
จากการตรวจสภาพศพภายนอก พบรอยถลอกเป็นเส้นที่บริเวณเอวด้านหลังเหนือ สะโพก ๒ เส้น ขนาด
๒ เซนติเมตร ๓ เซนติเมตร ที่ตัวร้อยตรีสนานศาลจึงรับฟังได้ว่าหัวหน้าชุดครูฝึก ได้ใช้เชือกฟาดไปที่ร่างกายของผู้ตายจริง
โดยผู้ตายรับราชการทหารต้องมีวินัยที่จะต้องเชื่อฟังและปฏิบัติตามคำสั่งของครูฝึกหรือผู้บังคับบัญชาอย่างเคร่งครัด หากไม่มีการปฏิบัติตามจะต้องถูกลงโทษ จึงเป็นเหตุให้ผู้ตาย มีความเคร่งครัดจะต้องปฏิบัติตามคำสั่งดังกล่าวและเพื่อให้ผ่าน หลักสูตรดังกล่าว หัวหน้าชุดครูฝึกรายนี้ได้ฝึกทหารต่างๆมาหลาย หลักสูตร ย่อมที่จะทราบว่าบุคคลแต่ละคนมีขีดความสามารถหรือ ศักยภาพไม่เท่ากัน
เมื่อเป็นหัวหน้าครูฝึกย่อมมีอำนาจจะตัดสินใจสั่งให้ยุติการว่ายน้ำได้ แต่พฤติกรรมยังบังคับให้ผู้ตายว่ายน้ำต่อไป เมื่อเห็นว่าผู้ตายอยู่ในสภาพที่ไม่สามารถที่จะว่ายน้ำต่อไปได้ จนเป็นเหตุให้ผู้ตายจมน้ำและถึงแก่ความ อันเป็นการกระทำโดยประมาทเลินเล่อ ในขณะปฏิบัติหน้าที่ของหัวหน้าชุดครูฝึกรายนี้ ซึ่งถือเป็นการกระทำละเมิด
จำเลยกระทำการละเมิดต้องรับผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. ๒๕๓๙ มาตรา ๕ วรรค ๑
หัวหน้าชุดครูฝึกรายนี้เป็นเจ้าหน้าที่รัฐในสังกัดของจำเลยกระทำละมิดในการปฏิบัติหน้าที่จำเลยจึงต้องรับผิดจากโจทก์ทั้งสอง โดยให้ชดใช้สินไหมทดแทนอันได้แก่ ค่าปลงศพ ค่าขาดไร้อุปการะ ค่าขาดแรงงาน เป็นจำนวนใกล้เคียงกับจำนวนที่ฟ้องร้องขอให้ชดใช้
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา มักมีข่าวการใช้ความรุนแรงในกองทัพบกหรือการกระทำในลักษณะของการละเมิดศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ ที่ผู้บังคับบัญชาทหาร ครูฝึกหรือรุ่นพี่กระทำต่อผู้ใต้บังคับบัญชา ทหารเกณฑ์ หรือรุ่นน้อง รวมทั้งความรุนแรงต่อ ผู้ต้องขังที่เกิดขึ้นในเรือนจำทหาร จนถึงขั้นเสียชีวิตหลายราย จนผู้บังคับบัญชาระดับสูงในกองทัพบกได้มีคำสั่งไม่ให้เกิดเหตุการณ์ดังกล่าวอีก
ในการฟ้องคดีนี้ มารดาและภรรยาของร้อยตรีสนาน (ผู้เสียชีวิต) ซึ่งเป็นโจทก์ฟ้องกองทัพบกคดีนี้ นอกจากมีความประสงค์เรียก ค่าเสียหายแล้วต้องการให้เป็นบรรทัดฐานเพื่อให้กองทัพบก ตระหนักและปรับปรุงแก้ไขระบบการฝึกทหารให้มีมาตรฐาน ในการดูแลความปลอดภัยแก่ทหารผู้เข้ารับการฝึกด้วย โดยกองทัพต้องกำกับดูแลทหารทุกระดับไม่ให้ใช้ความรุนแรง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์สูญเสียดังเช่นกรณีร้อยตรีสนานอีก การฝึกทหารเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและสมรรถนะให้มีความแข็งแรงเข้มเข็งนั้น ย่อมกระทำได้โดยไม่ใช้ความรุนแรงต่อผู้เข้ารับการฝึก
ไม่ว่าหลักสูตรใดๆ ก็ตาม”