ร้อนอบอ้าว อุณหภูมิเดือดปุดๆ บางคนไมเกรนกำเริบ บางคนหมดแรง หลากอาการเพลียแดด หมอมาแนะนำวิธีรับมือด้วยตัวเองแบบทันที
ร้อนอบอ้าว ช่วงนี้บางวันร้อนแดดจ้า บางวันครึ้มฟ้าครึ้มฝน ร้อนอบอ้าว ส่งผลให้หลายคนเกิดอาการเวียนศีรษะคลื่นไส้ บางคนถึงขึ้นเป็นลม หรือบางคนจากไมเกรนที่สงบมานาน ก็เกิดอาการปวดหัวตุบๆ กำเริบ ฯลฯ ทั้งหมดเป็นผลพวงจากอากาศร้อนทำพิษ นพ.กฤษดา ศิรามพุช ผู้อำนวยการ ศูนย์เวชศาสตร์อายุรวัฒน์นานาชาติ แนะนำไว้ตามนี้ค่ะ
- อาการไมเกรน
โรคไมเกรนหรือปวดหัวอย่างอื่นอาจปวดตุบขึ้นมาได้พร้อมอุณหภูมิที่เดือดปุด แม้เราจะไม่ใช่คนที่ฮอตเกินหน้าใคร แต่ในหัวของเรามีเส้นเลือดที่พร้อมจะ “ขยาย” รับดีกรีความร้อนแรงของอากาศรอบตัว สิ่งที่น่ากลัวคือ จะทำให้ปวดหัวตุบๆ จนตาพร่าจนต้องลาป่วยได้
วิธีปฐมพยาบาล ทางแก้ง่ายๆ ก็คือ ให้หาที่สงบ, เย็น และมืด ซึ่งไม่ต้องถึงขั้น “เข้าถ้ำ” แต่แค่หามุมสงบก็ได้แล้วนั่งหลับตาเลี่ยงแสงจ้า แล้วจิบน้ำเย็นสักหน่อย
- อาการคลื่นไส้
อาการคลื่นไส้ผะอืดผะอมเป็นอาการ “ร้อนทำพิษ” ที่อาจเกิดได้อาการหนึ่ง ซึ่งคนที่ออกแดดบ่อยหรืออยู่ในที่ร้อนอับและอบ อาจเกิด “เพลียร้อน(Heat exhaustion)” มีอาการคลื่นไส้, อาเจียน, เวียนศีรษะ และตะคริวจับได้
วิธีปฐมพยาบาล เทคนิคคือ ขอให้ลองสังเกตดูว่าเราเสียเหงื่อมากไหม (Sodium depletion) ถ้ามากขอให้ดื่มน้ำตามให้เยอะแล้วละลายผงเกลือแร่ลงไปนิด หรือจะดื่มน้ำขิงชงสักแก้วก็ได้
- อาการหมดแรง
อาการไร้เรี่ยวแรงอ่อนเปลี้ยในหน้าร้อนอาจเกิดได้จากเสียน้ำ, เสียเกลือแร่, ออกแรงมากไปจนถึงความร้อนแกล้งให้หัวใจเต้นเร็วความดันขึ้น
วิธีปฐมพยาบาล ถ้ารู้สึกหมดเรี่ยวแรงขอให้ “พัก” ก่อน หยุดกิจกรรมที่ต้องออกแรงไว้ หากไม่แน่ใจว่าเกี่ยวกับความดันหรือไม่ ซึ่งการได้พักจะช่วยให้ “ฟื้น” คืนแรงได้เร็วกว่าถ้าเกิดจากเสียน้ำตาลและเกลือแร่
ทางแก้อีกวิธีคือ ให้จิบน้ำผลไม้หรือน้ำมะพร้าวเพื่อคืนน้ำตาลให้เลือดหน่อยครับ
- อาการเป็นลม
กรณีนี้ต้องดูให้ดีอย่างมากเพราะการ “วูบ” ในหน้าร้อนท่ามกลางอากาศร้อนอาจเกิดได้จากหลายตัวการ
ถ้าเป็นคนปกติไม่มีโรคประจำตัวอาจเป็นได้จาก “ช็อคแดด (Heatstroke)” ซึ่งภาวะนี้ถือเป็นเรื่องร้อนทีเดียวครับ นับเป็นร้อนฉุกเฉิน (Heat emergency) ที่ต้องรีบแก้ก่อนจะแย่
ส่วนถ้าเคยไม่สบายอยู่อาจเกิดจากความดันสูง, เบาหวานกำเริบ หรือโรคหัวใจ และหลอดเลือดสมองก็ยังได้
วิธีปฐมพยาบาล ทางที่ดีสุดคือ รีบให้อยู่ในที่โล่งหรือให้ออกซิเจนไว้ก่อนถ้ามี พาอยู่ในที่เย็นใช้ผ้าชุบน้ำลูบแขนขาแต่อย่าเพิ่งหาน้ำให้ดื่มถ้ายังไม่รู้สึกตัวดีนะครับ จะสำลักได้
- อาการทางตา
เป็นหนึ่งในโรคจากแดดหน้าร้อนที่นึกได้แต่ไม่ค่อยได้พูดถึงกัน ยกตัวอย่างโรคทางตาที่แสงแดดมีส่วนได้แก่ กระจกตาอักเสบ, ต้อเนื้อ, ต้อลม, ต้อกระจก, จอตาเสื่อม โรคเหล่านี้มีทางลดความเสี่ยงที่ทำได้และไม่ยากด้วย แม้คนที่เป็นไปแล้วก็ช่วยให้ไม่เป็นมากขึ้นได้
วิธีปฐมพยาบาล โดยขอให้ลดการโดนแสงแดดจ้าเข้าตา รวมถึงพื้นผิวที่สะท้อนแสงได้อย่าง กระจก, สระน้ำ หรือโลหะมันวาว
ทางที่ง่ายที่สุดคือ ใส่แว่นกันยูวี หรือแม้ใส่คอนแทคเลนส์กันยูวีก็ต้องใส่แว่นด้วยครับ และขอให้หาจังหวะพักสายตาบ้างในผู้ที่ทำงานกลางแจ้งและขับรถนานครับ
ทั้ง 5 ข้อเป็นเรื่องป่วยด้วยแดดที่อาจพบเจอได้ ซึ่งก็มีทางที่ช่วยบรรเทา, ทุเลาไปจนถึง “แก้” ได้ ซึ่งในการทำเช่นนี้เคล็ดให้สำเร็จอยู่อย่างหนึ่งก็คือ “รู้ทัน” และ “รู้เร็ว” ก็จะช่วยตัวเราและคนใกล้ตัวเอาไว้ได้ หมอกฤษดายังกล่าวอีกว่า
“ความยากง่ายในแต่ละกรณีก็ขึ้นกับต้นทุนสุขภาพเดิม, โรคประจำตัวที่พกไว้ และสภาพใจของแต่ละคน เพราะในหน้าร้อนแม้จะมีโอกาสเกิดเรื่องร้อนขึ้นมาได้ก็ยังมีทางแก้ได้เสมอ ถ้าใจเราไม่ร้อนไปด้วยครับ”