การผ่อนคลายหรือการปลอบใจตัวเอง (Self-soothing) หมายถึงวิธีที่เราใช้บรรเทาหรือสร้างสมดุลให้กับความรู้สึกทางลบที่เกิดขึ้นในตัวเอง เช่น ความกังวล ความเครียด ความไม่สบายใจต่าง ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงการกระทำหรือความคิดแย่ ๆ ที่อาจเกิดขึ้นในขณะนั้น เป็นเสมือนการเยียวยาแผลที่เกิดขึ้นไม่ให้ลุกลามไปมากกว่าเดิมนั่นเองค่ะ
แล้วทำไมเราจึงต้องปลอบใจตัวเองล่ะ?
รู้หรือไม่ว่ามนุษย์ถูกสร้างให้มีกลไกการปลอบใจตัวเองนี้มาตั้งแต่เป็นทารกเลยนะ พฤติกรรมนั้นคือ ‘การดูดนิ้ว’ ที่จะช่วยให้เราเกิดความ ‘พึงพอใจ’ ได้อย่างทันทีเมื่อเกิดความไม่สบายใจขึ้น แต่เมื่อเติบโตแล้วก็ต้องเลิกทำพฤติกรรมนั้นไปตามวัย หากเครียดแล้วหันไปดูดนิ้วก็คงประหลาดน่าดู (จริง ๆ การ ‘กัดเล็บ’ ก็เป็นอีกพฤติกรรมที่เราใช้เพื่อปลดปล่อยอารมณ์ไม่ดีบางอย่างออกมาชั่วคราวด้วยนะ) งั้นมาดูเทคนิคการปลอบประโลมตัวเองของวัยผู้ใหญ่แบบเรากันดีกว่า เพื่อลดความเครียดความกังวลในใจลง มีอยู่ 5 ข้อเท่านั้น ไปดูกันเลย!
1. ตั้งสติและบอกตัวเองว่า 'ใจเย็น เดี๋ยวทุกอย่างจะผ่านไป'
สูดลมหายใจเข้าลึก ๆ เพื่อตั้งสติ ผ่อนคลายอารมณ์ไม่ดีก่อน ทำใจให้เย็นลง และพูดกับตัวเอง (ในใจก็ได้) ว่าเดี๋ยวทุกอย่างจะผ่านไป อย่าตีตนไปก่อนไข้ ทุกเรื่องราวที่เกิดขึ้น เมื่อถึงเวลาหนึ่งมันก็จะจบลง ไม่ว่าอย่างไรก็ตาม หากเรื่องดี ๆ ยังเกิดขึ้นและจบได้ เรื่องไม่ดีก็จะเป็นเช่นนั้นเหมือนกัน เป็นธรรมชาติของชีวิตใช่ไหมคะ บางครั้งมันอาจจะใช้เวลาจมดิ่งอยู่กับความผิดหวัง ความล้มเหลวนานสักหน่อย แต่อย่าลืมปลอบใจตัวเองว่า แล้วมันจะผ่านไป ขอให้อดทนไว้ก่อน
2. 'ไม่เป็นไร' คือคำสำคัญที่ต้องรู้ไว้
ให้อภัยตัวเองกับสิ่งที่เกิดขึ้น ไม่เป็นไรคือคีย์เวิร์ดที่ต้องท่องไว้ให้ขึ้นใจ เมื่อเกิดเรื่องราวที่ไม่สบายใจ หรือทำผิดพลาดอะไรไป ต้องรู้จักให้อภัยตนเองด้วย เพราะไม่มีใครทำถูกต้องไปเสียหมด ไม่มีใครเพอร์เฟ็กต์ทั้งนั้น เมื่อรู้จักบอกตัวเองว่า 'ไม่เป็นไร' แล้วก็นำสิ่งนั้นมาเป็นบทเรียนเพื่อก้าวต่อไปข้างหน้าจะดีกว่ายึดติดอยู่กับความรู้สึกผิดนั้นไม่รู้จบ
3. ออกกำลังกายสักนิดช่วยให้จิตแจ่มใส
รู้กันอยู่แล้วว่าการออกกำลังกายช่วยผ่อนคลายความตึงเครียดได้ เพราะเมื่อสารเคมีแห่งความสุขจำพวกโดปามีน และเอ็นดอร์ฟินหลั่งออกมาก็จะช่วยให้จิตใจแจ่มใสขึ้น อ่านถึงตรงนี้บางคนอาจจะคิดว่า เครียดก็เครียด เหนื่อยใจก็เหนื่อย ใครจะไปมีอารมณ์ออกกำลังกายอีกล่ะ แต่การออกกำลังกายในที่นี้อาจจะไม่ใช่การต้องออกไปวิ่ง ไปเล่นกีฬาหนัก ๆ เสมอไป เอาแค่พอได้ขยับตัว ให้เหงื่อได้ออกสักนิด เช่น อาจจะเดินเที่ยวกินลมชมวิวให้สมองได้พัก แต่หากใครมีเวลาและมีพื้นที่หน่อยก็ลองเล่นโยคะง่าย ๆ ดูได้เช่นกัน รับรองว่าหายเครียด แถมยังหลับสนิทอีกด้วยนะเออ
4. ทำสิ่งที่ชอบ
วิธีเบสิกที่สุดในการปลอบประโลมจิตใจเมื่อรู้สึกว่าไม่โอเคก็คือการหาอะไรที่ทำแล้วมีความสุข แต่ละคนก็มีวิถีแตกต่างกันไป บางคนเลือกดูหนัง บางคนอาจฟังเพลง บางคนชอบนอนหลับ หรือแม้แต่ชอปปิงเธอราปีก็ได้ทั้งนั้น เพราะความสุขของเราไม่เหมือนกันใช่ไหมล่ะ
*แต่ก็มีบางนิสัยที่เรามักใช้ผ่อนคลายตัวเองเวลาเครียด แต่หากใช้วิธีเหล่านี้บ่อย ๆ อาจทำลายสุขภาพแทน เช่น ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือสูบบุหรี่ หากใครกำลังทำอยู่ อยากให้ลดลงและเบี่ยงเบนไปทำวิธีอื่นแทนดีกว่านะ เพราะมีประโยชน์และยั่งยืนในระยะยาวมากกว่า
5. '5 ประสาทสัมผัส' ในการช่วยปลอบใจ
ตามหลักจิตวิทยาแนะนำให้ใช้ 5 ประสาทสัมผัสในการดูแลสภาพจิตใจตัวเอง ได้แก่
| การสัมผัส
เพราะเนื้อหนังมังสาของเราแทบจะเป็นส่วนที่ใหญ่และสร้างความรู้สึกทางกายได้ง่ายที่สุดแล้ว การปล่อยให้ร่างกายได้ถูกสัมผัสจะช่วยปลอบจิตใจเราได้ดีมาก อย่างเวลาเราไปนวดก็ช่วยให้ร่างกายสบายและจิตใจปลอดโปร่งขึ้นได้ หรือบางคนหายเครียดเพราะได้เล่นกับน้องหมา น้องแมว ได้กอด ได้เล่นกับสัตว์ก็อารมณ์ดีขึ้นได้อย่างไม่น่าเชื่อ
| การสูดดม
หากจมูกได้ดมของหอม ๆ ก็หายเหนื่อยเป็นปลิดทิ้งได้เหมือนกัน จึงเป็นที่มาของผลิตภัณ์อโรมาทั้งหลายที่สร้างขึ้นมาเพื่อช่วยผ่อนคลายความตึงของสมองและจิตใจเราได้ เช่น กลิ่นลาเวนเดอร์ช่วยให้นอนหลับสบายไร้กังวล หรือหากไม่ชอบกลิ่นแบบนี้ แค่เดินออกไปสูดอากาศธรรมชาติก็ทำให้อารมณ์ดีขึ้นได้เช่นกันนะ (แต่ช่วงนี้ระวังฝุ่น ระวังโรคกันหน่อยนึง)
| การรับรส
ฟู้ดเธอราพี! การกินทำให้เรามีความสุข! ไม่ได้คิดกันไปเองแน่นอน เพราะตามหลักการแล้วคนเราจะรู้สึกดีเมื่อได้กินของอร่อย บางคนเวลาไม่สบายใจจะยิ่งกินมากขึ้นจนอ้วนโดยไม่รู้ตัวนั่นแหละ แต่ข้อนี้ควรทำอย่างมีสติ เลือกกินอาหารที่มีประโยชน์บ้าง หรืออาจใช้ตัวช่วย อย่างเช่น ชาสมุนไพรบางชนิด ช่วยบรรเทาอาการเครียดได้เป็นอย่างดีเลยแหละ ลองดู
| สายตามองดู
พักสายตาเถอะนะคนดี เมื่อรู้สึกเครียด เราจะรู้สึกล้าไปทั้งกายและใจอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ การใช้สายตาพักผ่อนก็เป็นอีกทางเลือกที่ดี ว่าง่าย ๆ ก็คือใช้สายตาไปมองสิ่งที่ชอบดีกว่าไปโฟกัสกับเรื่องที่เครียด อาจจะอ่านหนังสือ ดูหนัง หรือนอนหลับไปเสียเลยก็ได้
| ฟังเสียง
เคยสังเกตไหมว่าเวลาได้ฟังเพลงเพราะ ๆ สักเพลง ช่วยให้อารมณ์ดีได้เยอะขึ้นเป็นกองเลย เพราะว่าเสียงดนตรีหรือเพลงต่าง ๆ ได้รับการยอมรับว่าช่วยบำบัดความเครียดได้ จากงานวิจัยที่มีมาเป็นสิบปีก็ช่วยยืนยันอีกหนึ่งเสียงว่ามันช่วยให้อาการของผู้ป่วยซึมเศร้า ผู้ป่วยที่วิตกกังวล รวมถึงผู้ที่มีปัญหาเรื่องการนอนหลับนั้นมีพัฒนาการทางอารมณ์ที่ดีขึ้น เพราะฉะนั้นหากรู้สึกเครียด ลองฟังเสียงที่ชอบ หรือเพลงโปรดก็เป็นอีกเทคนิคที่จะทำให้เราผ่อนคลายความกังวลทั้งหมดไปได้เช่นกัน
เทคนิคทั้งหมดนี้จะช่วยเยียวยาอาการเครียดของคุณได้ ลองนำไปปรับใช้กันดูนะคะ ด้วยความปรารถนาดีจากห้องแนะแนว
.
อ้างอิง
