โปรดอัพเดตเบราว์เซอร์

เบราว์เซอร์ที่คุณใช้เป็นเวอร์ชันเก่าซึ่งไม่สามารถใช้บริการของเราได้ เราขอแนะนำให้อัพเดตเบราว์เซอร์เพื่อการใช้งานที่ดีที่สุด

ไลฟ์สไตล์

พระสุพรรณบัฏ ดวงพระราชสมภพ และพระราชลัญจกร มีความหมายอย่างไร

ศิลปวัฒนธรรม

เผยแพร่ 23 เม.ย. 2562 เวลา 08.30 น.
พระสุพรรณบัฏ
พระสุพรรณบัฏ เฉลิมพระปรมาภิไธย พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร

ดังที่ปวงชนชาวไทยส่วนใหญ่รับทราบข้อมูลเกี่ยวกับพระราชพิธีบรมราชาภิเษกกันมาบ้างแล้วว่า พระราชพิธีบรมราชาภิเษกมีองค์ประกอบสำคัญมากมาย โดยเฉพาะเรื่องน้ำในการสรงพระมุรธาภิเษก และองค์ประกอบสำคัญต่อมาอีกประการคือ พระสุพรรณบัฎ ดวงพระราชสมภพ และพระราชลัญจกร

ความหมายและความสำคัญของพระราชพิธีบรมราชาภิเษกนั้นถือเป็นการพระราชพิธีสำคัญเพื่อแสดงให้เห็นถึงการเสด็จขึ้นครองราชย์โดยสมบูรณ์ของพระมหากษัตริย์ไทย ข้อมูลจากหนังสือประมวลองค์ความรู้พระราชพิธีบรมราชาภิเษกยกความในจดหมายเหตุพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระราชนิพนธ์ สมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่า

“…ตามราชประเพณีในสยามประเทศนี้ ถือเปนตำรามาแต่โบราณว่าพระมหากระษัตริย์ซึ่งเสด็จผ่านพิภพ ต้องทำพระราชพิธีบรมราชาภิเษกก่อนจึงจะเปนพระราชาธิบดีโดยสมบูรณ์ ถ้ายังมิได้ทำพระราชพิธีบรมราชาภิเษกอยู่ตราบใด ถึงจะได้ทรงรับรัชทายาทเมื่อเสด็จเข้าไปประทับอยู่ในพระราชวังหลวงก็เสด็จอยู่เพียง ณ ที่พักแห่งหนึ่ง พระนามที่ขานก็คงใช้พระนามเดิม เปนแต่เพิ่มคำว่า ‘ซึ่งทรงสำเร็จราชการแผ่นดิน’ เข้าข้างท้ายพระนาม แลคำรับสั่งก็ยังไม่ใช้พระราชโองการ จนกว่าจะได้สรงมุรธาภิเษก ทรงรับพระสุพรรณบัฏจารึกพระบรมราชนามาภิธัยกับทั้งเครื่องราชกกุธภัณฑ์จากพระมหาราชครูพราหมณ์ผู้ทำพิธีราชาภิเษกแล้ว จึงเสด็จขึ้นเฉลิมพระราชมณเฑียร ครอบครองสิริราชสมบัติสมบูรณ์ด้วยพระเกียรติยศแห่งพระราชามหากระษัตริย์แต่นั้นไป…”

พระสุพรรณบัฏ หมายถึง แผ่นทองคำรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หนา 0.1 เซนติเมตร ความกว้างยาวขึ้นอยู่กับอักษรหรือข้อความที่จะจารึกพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์และพระนามาภิไธย พระนามพระบรมวงศ์ตั้งแต่ชั้นพระองค์เจ้าขึ้นไป เจ้าประเทศราช และสมเด็จพระสังฆราช ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเมื่อถวายน้ำอภิเษกแล้ว พระราชครูพราหมณ์จะร่ายเวทสรรเสริญเปิดศิวาลัยไกลาส และถวายพระสุพรรณบัฏพระปรมาภิไธยก่อนที่จะถวายเครื่องราชกกุธภัณฑ์อื่น ๆ

การจารึกพระสุพรรณบัฏในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช สยามินทราธิราช เมื่อ พ.ศ. 2493 ตามหมายกำหนดการมีระบุว่ากระทำขึ้นในวันที่ 21 เมษายน มีการจารึกพระนามใหม่ของพระเจ้าแผ่นดินลงในแผ่นทอง พร้อมกับดวงพระบรมราชสมภพ และแกะงาช้างเป็นพระราชลัญจกรประจำรัชกาล ประกอบพิธี ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีโหรหลวงเป็นผู้กำหนดพระฤกษ์พิธีอาลักษณ์ จารึกพระสุพรรณบัฏพระปรมาภิไธย และโหรหลวงจารึกดวงพระบรมราชสมภพ นายช่างแกะพระราชลัญจกรประจำรัชกาลไปพร้อมกัน โดยที่ในระหว่างนั้นมีพระสงฆ์สวดชัยมงคลคาถา พราหมณ์เป่าสังข์ เจ้าพนักงานประโคมแตรสังข์และพิณพาทย์ ตลอดจนเสร็จการจารึก เจ้าพนักงานจะนำพระสุพรรณบัฏ ดวงพระบรมราชสมภพ และพระราชลัญจกรมาประดิษฐานบนธรรมาสน์ศิลาในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

สำหรับการจารึกพระสุพรรณบัฏ ดวงพระบรมราชสมภพ และพระราชลัญจกร ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร มีขึ้นระหว่างวันที่ 22-23 เมษายน ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม

ในแง่ความหมายและความสำคัญของการพระราชพิธีพระราชพิธีเฉลิมพระปรมาภิไธย หนังสือประมวลองค์ความรู้พระราชพิธีบรมราชาภิเษกอธิบายความว่า เป็นพระราชพิธีถวายพระนามแด่พระมหากษัตริย์ในการเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติตามโบราณราชประเพณีการเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติของพระเจ้าแผ่นดินไทยนั้นถือว่าเป็นพระมหากษัตริย์โดยสมบูรณ์ก็ต่อเมื่อทรงประกอบการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกแล้ว โดยบรรดาสมณพราหมณาจารย์และเหล่าเสนาพฤฒามาตย์ที่เป็นผู้ใหญ่ในบ้านเมืองประชุมถวายพระนามพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่และจารึกพระปรมาภิไธยลงในพระสุพรรณบัฏ

และพระราชลัญจกร คือตราสำหรับพระมหากษัตริย์ใช้ประทับในเอกสารสําคัญอันแสดงถึงพระราชอํานาจในการปกครองบริหารราชการแผ่นดิน หรือเป็นสัญลักษณ์ที่ทรงเป็นพระประมุขของประเทศชาติ

อ่านเพิ่มเติมนัยยะของพระราชลัญจกร 9 รัชกาลในรัตนโกสินทร์ แสดงพระราชอำนาจปกครองราชการแผ่นดิน

อ้างอิง:

ประมวลองค์ความรู้พระราชพิธีบรมราชาภิเษก. กระทรวงวัฒนธรรม. จัดพิมพ์เนื่องในมหามงคลการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พ.ศ. 2562

0 0
reaction icon 0
reaction icon 0
reaction icon 0
reaction icon 0
reaction icon 0
reaction icon 0