พรรค "สีส้ม" อนาคตใหม่ แค่ "ผลัดใบ" หรือ "ยืนต้นตาย"

ฉับพลันทันใดชนิดไม่ยอมให้ล่าช้า พรรคอนาคตใหม่สั่งลงโทษ น.ส.กวินนาถ ตาคีย์ ส.ส.เขต 7 จังหวัดชลบุรี ให้งดทำกิจกรรมร่วมกับพรรคทันที ก่อนให้คณะกรรมการตรวจสอบวินัยและจริยธรรมของพรรคตรวจสอบ แล้วส่งต่อให้คณะกรรมการบริหารพรรคลงโทษตามข้อบังคับพรรคต่อไป

ผลพวงจาก น.ส.กวินนาถ โหวตสวนมติพรรค ทั้ง พ.ร.ก.โอนย้ายกำลังพลและงบประมาณบางส่วนไปขึ้นกับหน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ และพ.ร.บ งบประมาณรายจ่ายปี 2563

เท่ากับจับ ส.ส.ที่ถูกมองว่าเป็น "งูเห่าสีส้ม" ไปแขวนไว้ก่อน รอหลังเลือกตั้งใหม่ เขต 5 จังหวัดนครปฐม ค่อยพิจารณาต่อ

ว่ากันว่า ถึงแม้บทลงโทษในข้อบังคับพรรคจะมีถึง 4 มาตรการ และมาตรการสุดท้ายคือไล่ออกและขับออกจากพรรค แต่กูรูการเมืองหลายคน เห็นสอดคล้องกันว่า ในสถานการณ์ปัจจุบันนี้ พรรคอนาคตใหม่ ไม่น่าจะเลือกแนวทางนี้

สอดคล้องกับความเห็นของ รศ.สุขุม นวลสกุล อดีตอธิการบดี ม.รามคำแหง และนักวิเคราะห์การเมืองชั้นแนวหน้าของไทย ที่เห็นว่า ในสถานการณ์เสียงปริ่มน้ำเช่นนี้ พรรคการเมืองไม่น่าจะเลือกใช้บทลงโทษรุนแรงถึงขั้นขับ ส.ส.ออกจากพรรค แม้ความจริงเจ้าตัวอาจจะอยากให้ "ขับออก" จากพรรคไปเลย เพราะสามารถหาพรรคการเมืองใหม่สังกัดได้ตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญเปิดช่องไว้ และเชื่อว่าจะมีพรรคอื่นรอกวักมือเรียกให้ไปเข้าร่วมงานการเมืองด้วยหลายพรรค นอกเหนือจากสิ่งที่ ส.ส.ผู้แหกมติพรรคจะได้รับในฐานะ "งูเห่า" ที่มีการอ้างถึงวงเงิน 30 ล้านบาทบ้าง หรือ 70 ล้านบาทบ้าง ในช่วงที่ผ่านๆ มา

เป็นการวิเคราะห์ภาพรวมทั่วไป ไม่ได้จำเพาะเจาะจงคนใดคนหนึ่ง

ผศ.วันวิชิต บุญโปร่ง อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ ม.รังสิต ให้ความเห็นว่า การโหวตสวนมติพรรคของ ส.ส.ในเขตพื้นที่ภาคตะวันออก คิดว่ามีความเชื่อมโยงกับโครงการพัฒนาพิเศษภาคตะวันออกหรืออีอีซี ซึ่งเป็นเมกะโปรเจ็คท์ และ ส.ส.ในพื้นที่คิดว่าน่าจะเกาะขบวนไปด้วยจะดีกว่า โดยเฉพาะ ส.ส.เขตที่อาจจะไม่มั่นใจต่อฐานเสียง หากลงสนามเลือกตั้ง ส.ส.ครั้งต่อไป

หากตีความตามนัยนี้ จะพบว่า ไม่เพียง น.ส.กวินนาถ ส.ส.ชลบุรีเท่านั้นที่โหวตสวนมติพรรค แต่ยังรวมถึง ส.ส.จันทบุรีอีก 2 คนจากทั้งหมด 3 คนของพรรคอนาคตใหม่ ที่โหวตสวนมติพรรคญัตติ พ.ร.ก.การโอนย้ายกำลังพลฯ คือ นายจารึก ศรีอ่อน และ พ.ต.ท.ฐนวัตร กิตติวงศา

เนื่องจากจังหวัดจันทบุรี เป็นพื้นที่ต่อเนื่อง อีอีซี และในกฎหมายอีอีซีที่ผ่าน สนช.เมื่อต้นปี 2561 ยังเปิดช่องให้สามารถตรา พรฎ.ให้พื้นที่ใกล้เคียงเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษได้ด้วย

แม้นายจารึก จะเน้นแจงปมโหวตสวนมติพรรค ไปที่เรื่องความเห็นต่างจะส่ง-ไม่ส่งผู้ลงสมัคร นายกฯ อบจ.จันทบุรีก็ตามที

ผศ.วันวิชิต วิเคราะห์ด้วยว่า ส.ส.พรรคอนาคต อาจเริ่มไม่มั่นใจในเสถียรภาพของพรรคจะเป็นอย่างไร ทั้งนี้ส่วนหนึ่งต้องรอผลเลือกตั้งใหม่ ส.ส.เขต 5 จ.นครปฐมวันที่ 23 ตุลาคมนี้ก่อนว่าจะออกมาอย่างไร หากชนะ เท่ากับพรรคยังมีเสียงสนับสนุนจากประชาชนอยู่ต่อไป และอำนาจต่อรองกับ ส.ส.ในพรรคจะสูงต่อไป แต่หากแพ้เลือกตั้ง เท่ากับสะท้อนในทางตรงกันข้าม

กับอีกหนึ่งกรณี คือวันที่ศาลรัฐธรรมนูญนัดตัดสิน คดีหัวหน้าพรรค นายธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ ถือหุ้นสื่อ บ.วีลัคมีเดีย วันที่ 20 พฤศจิกายน 2562 ซึ่งนอกจากจะส่งผลถึงสถานภาพการเป็น ส.ส.ของนายธนาธรแล้ว ยังอาจเชื่อมโยงถึงอนาคตทางการเมืองของนายธนาธร และพรรคอนาคตใหม่ เนื่องจากยังมีคดีอื่นๆ ที่นายธนาธรถูกร้อง และคดีที่ รศ.ดร ปิยะบุตร แสงกนกกุล เลขาธิการพรรค ถูกร้องอีกอย่างน้อย 2 คดี อาจมีผลไปถึงการถูกตัดสิทธิ์ทางการเมืองของกรรมการบริหารพรรค และยุบพรรคอนาคตใหม่ได้

วันพิพากษา 20 พฤศจิกายน 2562 จึงปฏิเสธไม่ได้ว่า เป็นวันชี้ขาดสำคัญสำหรับนายธนาธรและพรรคอนาคตใหม่

ปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้นขณะนี้ อาจเป็นเพียง "ผลัดใบ" เอาส่วนที่เกิน หรือความคิดแปลกแยกจากพรรคออกไป เหลือไว้เฉพาะ ส.ส. ตามมาตรฐานที่พรรคกำหนด

หรือกำลังเดินไปถึง "ทางตัน" สุดท้าย และไม่มีทางออกอย่างอื่น ต้องปล่อยให้ลูกพรรคแตกกระสานซ่านเซ็น ไปอยู่พรรคอื่น ไม่ต่างจากต้นไม้ใหญ่ที่ "ยืนต้นตาย"

อีกไม่นานเกินรอจะได้เห็นคำตอบนี้ครับ