“Why is freedom of the press important”
คือหนึ่งในคำถามที่เกิดขึ้นบนเวทีประกวดนางงาม Miss Universe เมื่อเช้านี้ หลายคนพอได้เห็นก็รู้สึกอินกันแบบสุดๆ บ้างก็บอกว่านี่คำถามจริงจังมากๆ ในระดับที่เป็นข้อสอบเชิงวิชาการได้เลย
จากคำถามนี้ ว่าทำไมเสรีภาพสื่อถึงสำคัญ มันก็มีเรื่องราวน่าสนใจไม่น้อย ยิ่งเมื่อเกิดขึ้นบนเวทีประกวดในแผ่นดินประเทศไทย มันก็น่าคิดต่อเนอะว่า แล้วสถานการณ์เสรีภาพสื่อของไทยเราตอนนี้ มันเป็นยังไงกันบ้างนะ? เมื่อเขามาถามเรื่องนี้กันบนเวทีบ้านเรา อย่างน้อยเราก็น่าจะเข้าใจสถานการณ์ในไทยกันสักหน่อย
เมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา Freedom House องค์กรเอกชนเพื่อประชาธิปไตยและสิทธิเสรีภาพ ได้จัดอันดับเสรีภาพสื่อทั่วโลก โดยประเทศไทยได้ถูกจัดอันดับว่าเป็นประเทศที่ ‘ไม่เสรี’ (Not Free) เป็นปีที่ 4 ติดต่อกัน โดยได้คะแนนด้านประชาธิปไตย 31 เต็ม 100 คะแนน
ด้านสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย ได้ออกรายงานสถานการณ์สื่อมวลชนประจำปี 2560 โดยอธิบายว่า สื่อไทยในช่วงปีดังกล่าวอยู่ในบรรยากาศที่ถูกควบคุม คุกคาม และคลุกคลาน ซึ่งสามารถขยายความได้ว่า สื่อไทยถูกกำกับดูแลอย่างเข้มงวดของอำนาจรัฐ และเผชิญกับท่าทีของผู้นำที่มีอคติในการทำงานของสื่อ รวมถึงถูกกดดันจากการปฏิบัติหน้าที่ในการตรวจสอบอำนาจรัฐด้วยข้ออ้างเหตุผลความมั่นคง และมีความพยายามแทรกแซงการทำงานของสื่ออยู่เสมอ
ตัวอย่างที่ชัดเจนคือ คำสั่ง คสช. ฉบับที่ 97 และ 103 ที่ออกมาตั้งแต่ปี 2557 ห้ามวิพากษ์วิจารณ์การปฏิบัติงานของคสช. ซึ่งจนถึงวันนี้ คสช. ก็ยังไม่ได้ยกเลิกคำสั่งเหล่านี้แต่อย่างใด
นอกจากนี้ ยังมีกฎหมายควบคุม (เอ๊ย! คุ้มครอง) จริยธรรมสื่อมวลชน ที่เคยเป็นกระแสข่าวก่อนหน้าและกำลังจะเข้าสู่การพิจารณาของคณะรัฐมนตรีในเร็ววันนี้อีกด้วย โดยประเด็นที่จะต้องจับตากัน คือมาตรการการควบคุมจริยธรรมต่างๆ จะออกมาอย่างไรบ้าง
แล้วการควบคุมผ่านการให้สื่อต้องขึ้นทะเบียนตามร่างกฎหมายเดิมจะยังมีอยู่ไหม?
อ้างอิงข้อมูลจาก
Illustration by Naruemon Yimchavee
