ทหารอียิปต์โบราณ หน่วยไหนน่ากลัวสุด ย้อนดูยุคไม่มีทหารอาชีพ สู่สมัยกองทัพอู้ฟู่

อียิปต์โบราณเป็นอีกหนึ่งดินแดนที่นักประวัติศาสตร์และนักโบราณคดีให้ความสนใจ แง่มุมหนึ่งซึ่งปรากฏข้อมูลด้านพัฒนาการทางโครงสร้างการปกครองและเชิงประวัติศาสตร์คือเรื่องกำลังทหารและกองทัพอันเป็นที่ทราบกันดีว่า อียิปต์โบราณก่อนถึงยุค “อาณาจักรใหม่” (New Kingdom, 1550-1069 ปีก่อนคริสตกาล) อาชีพทหารไม่ใช่กลุ่มที่ถูกมองว่าเป็นการกระทำอันคู่ควรกับเกียรติยศ และไม่ได้เป็นกิจกรรมซึ่งสร้างรายได้ให้คนในดินแดนมากมายนัก

ก่อนหน้าที่อียิปต์จะเข้าสู่ยุครุ่งเรืองในช่วงยุคสมัยที่เรียกกันว่า “อาณาจักรใหม่” ทหารในกองทัพของอียิปต์ไม่ได้มีความแข็งแกร่งน่าเกรงขามเท่าใด ข้อมูลจากสื่อสาธารณะของสหรัฐอเมริกา หรือ PBS และแหล่งข้อมูลออนไลน์หลายแห่งให้ข้อมูลตรงกันว่า ก่อนหน้าจะเข้าสู่ยุครุ่งเรืองสมัยอาณาจักรใหม่ ทหารดินแดนอียิปต์ในยุคอาณาจักรเก่าไม่ได้เป็นอาชีพที่ทำรายได้มากมายและไม่ได้นำมาซึ่งเกียรติยศ

จนกระทั่งเข้าสู่ช่วงที่สังคมต้องการขับไล่ชาวต่างถิ่นออกจากพื้นที่ทางตอนเหนือและเริ่มมีแนวคิดยึดครองดินแดนอื่นซึ่งการจะดำเนินการเหล่านี้ได้ย่อมต้องพึ่งพากองทัพที่แข็งแกร่ง มีกำลังพลที่ปฏิบัติงานได้อย่างเชี่ยวชาญ และได้รับการฝึกฝนมาเป็นอย่างดี ช่วงเวลานี้เองที่ทหารกลายเป็นกิจกรรมซึ่งนำมาซึ่งความมั่งคั่งแก่ผู้ปฏิบัติงาน

ยิ่งเมื่อฟาโรห์นักรบอย่าง Ahmose ประสบความสำเร็จในการขับไล่กลุ่มชนเผ่าฮิกโซส (Hyksos) ออกจากดินแดนได้ และนำมาซึ่งความมั่งคั่งในเวลาต่อมา ภาพลักษณ์ของ “ทหาร” ในดินแดนอียิปต์จึงเริ่มเป็นเชิงบวกมากขึ้น และค่อยๆ ถูกยอมรับจากชุมชนมากขึ้น

แต่หากย้อมกลับไปในยุคสมัยแห่งอาณาจักรเก่า ทหารในกองทัพไม่ได้ประจำการเป็นอาชีพ ผู้ปกครองในแต่ละท้องที่มักระดมกองทัพที่เป็นอาสาสมัครขึ้นมา เมื่อรวมกลุ่มกันได้ก็มาอยู่ภายใต้บังคับบัญชาของฟาโรห์ ทหารในกองทัพส่วนใหญ่มักเป็นชายจากชนชั้นล่างซึ่งไม่มีต้นทุนเพียงพอสำหรับการฝึกฝนทักษะในอาชีพอื่น แม้ว่าในช่วงยุคอาณาจักรเก่า ทหารอียิปต์จะติดอาวุธหลากหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นโล่, หอก, กระบอง, คฑา, กริช และธนู หรือใช้รถม้าศึกในการรบ โดยพลขับจะสวมหมวกสำริดหรือหนัง แต่ยังไม่มีเสื้อเกราะแบบเต็มรูปแบบ กระทั่งพวกเขาพิชิตชนเผ่าฮิกโซส ชาวอียิปต์จึงเริ่มเรียนรู้เกี่ยวกับอาวุธที่มีอานุภาพสูงขึ้นอย่างเช่น กริชเหล็ก หรือดาบ

อาวุธหลักของกองทัพอียิปต์คือคันธนูและลูกศร แต่เมื่อพวกเขาเผชิญหน้ากับกลุ่มฮิกโซสแล้ว ธนูแบบ Composite bow หรือธนูที่มีวัสดุแบบผสม ก็เริ่มมีใช้กันในหมู่กองทัพอียิปต์ และนั่นคือทหารอียิปต์ซึ่งเป็นที่หวาดหวั่นในหมู่ศัตรูมากที่สุด พลธนูของอียิปต์ใช้ธนูที่หลากหลายตั้งแต่ธนูที่ใช้ไม้หลายชนิด ไปจนถึงธนูที่มีเขาสัตว์เป็นส่วนประกอบเพื่อเสริมประสิทธิภาพความรุนแรงจนสามารถยิงลูกศรได้รุนแรงมากขึ้น กองทัพอียิปต์ยังเริ่มใช้งานเกราะ แต่มีเพียงนายทหารชั้นสูงที่สวมเกราะสำริด ทหารทั่วไปมีโล่เบาที่ทำจากหนังสัตว์ หมวกที่ทอหลายชั้น

เมื่อผนวกรวมเทคโนโลยีด้านธนูที่ก้าวไปอีกขั้นเข้ากับรถม้าศึกซึ่งถูกพัฒนาให้มีน้ำหนักเบาขึ้น และเคลื่อนที่ได้เร็วขึ้น กองทัพอียิปต์สามารถเคลื่อนที่เข้าโจมตีได้เร็วขึ้น และจากระยะที่ไกลขึ้นด้วย จึงอาจกล่าวได้ว่า รถม้าศึกและธนูถือเป็นหัวใจหลักในกองทัพอียิปต์ก็ว่าได้

เมื่อทหารเป็นที่ต้องการสำหรับการขยายและป้องกันอาณาจักร สิ่งตอบแทนสำหรับการทำหน้าที่สู้รบก็เริ่มเพิ่มขึ้นตามไปด้วย อาหารที่ใช้เลี้ยงทหารในค่ายก็เริ่มมีคุณภาพดีขึ้น ผู้ที่เป็นทหารอาชีพยังได้รับค่าตอบแทนเป็นทองคำและที่ดิน

ขณะที่นายทหารชั้นสูงก็มีโอกาสไต่เต้าขึ้นสู่ตำแหน่งการปกครองได้มากขึ้น แต่ในช่วงสงคราม ไม่ใช่ว่าทุกคนที่อยากเป็นทหาร สำหรับทหารที่ถูกเกณฑ์ทัพมามักเป็นทหารที่มียศต่ำต้อย ทหารกลุ่มนี้เข้าร่วมรบโดยอาจได้รับเพียงแค่เสื้อคลุม, รองเท้า และหอก แถมยังต้องเดินทัพอีกหลายวันกว่าจะไปถึงจุดที่ศัตรูตั้งอยู่ อาหารที่รับประทานก็มีเท่าที่สามารถขนไปได้

อย่างไรก็ตาม กองทัพอียิปต์ยังเป็นกองทัพที่ถูกจัดระเบียบอย่างดี มีเรียงลำดับชั้นยศและการบังคับบัญชาอย่างชัดเจน ซึ่งองค์ประกอบเหล่านี้ย่อมเป็นส่วนหนึ่งของการตัดสินความสำเร็จในสงคราม

อ้างอิง:

Soldier : Egypt’s Golden Empire. PBS. Online. Access 13 JUL 2020.

https://en.wikipedia.org/wiki/Military_of_ancient_Egypt

เผยแพร่เนื้อหาในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 กรกฎาคม 2563