ตรวจเช็คว่า “ขี้ลืม” หรือ “สมองเสื่อม”
เราจะทราบได้อย่างไรว่า เราขี้ลืม หรือ เป็นโรคสมองเสื่อม?
เมื่อผู้ป่วยหรือญาติรู้สึกว่า คนที่สนิทกำลังมีความจำผิดปกติ หรือมีปัญหาเกี่ยวกับพฤติกรรมที่ผิดปกติ ต้องนำผู้ป่วยมาปรึกษาแพทย์ แพทย์จะดำเนินการซักประวัติ ซักอาการของผู้ป่วย เพื่อช่วยให้แพทย์สามารถประเมินได้ว่า ผู้ป่วยนั้นเป็นสมองเสื่อมจริงหรือไม่
หากซักประวัติแล้ว พบว่าใช่ ก็จะทำการหาสาเหตุการเกิดสมองเสื่อมว่าเกิดจากอะไร แพทย์จะสอบถามเกี่ยวกับระยะเวลาที่มีอาการ ลักษณะการเดิน อาการร่วมอื่นๆ เช่น มีไข้ เป็นลม หอบ เป็นต้น
นอกจากนี้ยังสอบถามเกี่ยวกับลักษณะการดำเนินชีวิต ประวัติการบาดเจ็บทางสมอง ลักษณะอาหารการกิน การใช้ยา โรคประจำตัวต่างๆ โรคที่เป็นพันธุกรรมตกทอดมาในครอบครัว อัมพาต อัมพฤกษ์ การตรวจร่างกาย แพทย์จะตรวจดูความผิดปกติที่อยู่ในระบบต่างๆ ของร่างกาย และทำการตรวจระบบของสมองด้วย
การทดสอบสมรรถภาพของสมอง
แพทย์จะให้ผู้ป่วยตอบคำถามหลายๆ อย่าง เพื่อที่จะดูว่า สิ่งที่ผู้ป่วยบ่นว่า ลืมนั่น ลืมนี่ เป็นอาการลืมที่พบได้ในคนทั่วไป หรือมีลักษณะแนวโน้มว่าจะเป็นสมองเสื่อม ผู้ป่วยจะต้องตอบคำถามเกี่ยวกับเวลา สถานที่ ที่อยู่ สิ่งแวดล้อมต่างๆ อาจจะให้มีการจำของบางอย่างแล้วถามซ้ำทีหลัง อาจจะให้ผู้ป่วยทำกิจกรรมบางอย่างให้ผู้ทดสอบดู เช่น ให้วาดรูป ให้เขียนนาฬิกา หรือให้บวกเลขลบเลข เพื่อดูว่า สมองยังทำงานได้ตามปกติหรือไม่
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ (ตรวจเลือด) และเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง
เนื่องจากสาเหตุสมองเสื่อมเป็นได้จากหลายประการ อาจจะเกิดจากความผิดปกติแปรปรวนของระบบเมตาโบลิกของร่างกาย จึงต้องเจาะเลือดเพื่อดูว่า ผู้ป่วยมีปัญหาต่างๆ เหล่านั้นหรือไม่ และการทำเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์เพื่อดูว่า ผู้ป่วยมีเนื้องอกหรือความผิดปกติอื่นๆ หรือไม่ หรือมีลักษณะที่แสดงให้เห็นว่า ผู้ป่วยเคยมีปัญหาหลอดเลือดในสมองตีบหรืออุดตันมาก่อน จึงทำให้เกิดเนื้อสมองตายเป็นย่อมๆ
ทั้งหมดนี้มาประมวลรวมกันแล้ว แพทย์ก็จะสามารถให้คำตอบได้เป็นแนวทางว่า ผู้ป่วยเป็นสมองเสื่อมหรือไม่ ถ้าเป็นน่าจะมีสาเหตุมาจากอะไร หากคนใกล้ตัวคุณมีอาการผิดแปลกด้านความจำ ให้รีบพามาพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุก่อนจะสายเกินไป
ผศ. พญ.สิรินทร ฉันศิริกาญจน
สาขาวิชาเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ ภาควิชาอายุรศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
