ด้วยหน้าที่การงานที่ทำอยู่เป็นประจำทุกวัน ซ้ำๆ มาเป็นเวลากว่า 20 ปี ที่ทำนานที่สุด คือ การจัดรายการวิทยุ “เงินทองต้องรู้” ส่วนรองๆ ลงไป ก็เป็นงานเขียนคอลัมน์เรื่องเงินๆ ทองๆ รวมถึงการเป็นกรรมการในรายการทีเด็ดลูกหนี้ ล่าสุดยังมีช่องยูทูปแชนนัลที่ผลิตคลิปวิดีโอเจาะลึกการลงทุนประเภทต่างๆ ใช้ชื่อคลิปว่า “เล่าเท่าที่เหลือ” (สามารถลองเสิร์ชจากกูเกิลหรือยูทูปได้) ไม่นับรวมที่ได้รับเชิญไปบรรยายให้องค์กรต่างๆ ฟัง ทำให้ชีวิตวนเวียนกับเรื่องเงินๆ ทองๆ มาตลอด ทำเยอะ ทำนานจนบางครั้งก็ลืมถามตัวเองว่า “เราได้ทำ หรือได้เป็น อย่างที่เราบอกให้คนอื่นทำบ้างหรือเปล่า”
ถ้าลองนั่งคุยกับตัวเองดีๆ เราอาจจะค้นพบความจริงว่า บางทีเรามัวหลงเพลินกับเรื่องของคนอื่น จนลืมเรื่องของตัวเอง เหมือนเวลาดูละครแล้วพบบ่อยๆ ว่า นักสังคมสงเคราะห์ที่ช่วยเหลือคนที่อยู่นอกบ้าน มักจะมองข้ามปัญหาของคนในบ้านไปเสียสนิท
โชคดีที่วันก่อน หลังจากทำงานที่ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยเสร็จเรียบร้อย ก็เลยลองใช้เวลาที่เหลือลงไปสำรวจ “พิพิธภัณฑ์เรียนรู้การลงทุน” ซึ่งตั้งอยู่ที่ชั้นบี หรือชั้นล่างสุดของอาคารตลาดหลักทรัพย์ฯ ความตั้งใจเดิม คือ จะลงไปดูเฉยๆ ว่าในพิพิธภัณฑ์มีอะไรน่าสนใจบ้าง เพราะตั้งแต่เปิดดำเนินการมา ก็ยังไม่เคยลองเข้าไปแม้แต่ครั้งเดียว แต่ปรากฏว่า เจ้าหน้าที่ของตลาดหลักทรัพย์ฯ ที่รู้จักมักคุ้นกันมานานมาเจอเข้า ก็เลยกลายเป็นเรื่องยาว ที่จะนำมาฝากผู้อ่าน Money Care ในวันนี้ค่ะ
จริงๆ ในพิพิธภัณฑ์เรียนรู้การลงทุน หรือที่เรียกว่า อินเวสท์สตอรี่ (INVESTORY) นั้น มีหลายส่วนที่น่าสนใจ แต่หลักใหญ่ใจความของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้สร้างขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมความรู้เรื่องการออม การลงทุน เป้าหมายทางการเงินหลังเกษียณ และ “โอกาส” ที่จะทำให้เราบรรลุเป้าหมายนั้น
ตรงนี้สัมพันธ์กับสิ่งที่เขียนไว้ตั้งแต่ย่อหน้าแรกๆ ว่า บางเรื่องที่เราคุ้นเคย เราอยู่กับมันทุกวัน เราพูดทุกวัน เรารู้ว่าควรทำอะไรและต้องทำอะไร แต่เอาเข้าจริงๆ เราอาจจะไม่ได้ทำในสิ่งที่ควรทำเลยก็ได้ โดยเฉพาะเรื่อง “เงิน”**
สิ่งที่ “รีวิว” หรือเล่าให้ฟังเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์เรียนรู้การลงทุน จะเป็นบททดสอบสำคัญที่ทำให้เราค้นพบเป้าหมายทางการเงินของตัวเอง ไม่ใช่แค่นั้น เพราะที่นี่ยังช่วยให้เราค้นพบว่า เรามีโอกาสที่จะบรรลุเป้าหมายนั้นหรือไม่
อย่างที่บอกว่า ในพิพิธภัณฑ์นั้นมีหลายโซนที่น่าสนใจ แต่ขอโฟกัสแค่ 3 โซนหลักๆ
โซนแรก เรียกว่า โซนทดสอบตัวเอง ในโซนนี้ ทางพิพิธภัณฑ์จะมีสมาร์ทการ์ดสำหรับผู้เข้าชม เพื่อบันทึกรายการของตัวเอง (สำหรับประชาชนทั่วไปมีค่าใช้จ่ายคนละ 100 บาท แต่สำหรับนักเรียน นักศึกษาเข้าฟรีค่ะ) เริ่มต้นจากการตอบคำถามอย่างตรงไปตรงมาว่า ปัจจุบันนี้เรามีรายได้เดือนละเท่าไหร่ รายจ่ายเดือนละเท่าไหร่ เรามีเงินออมเดือนละเท่าไหร่ (ตรงนี้บางคนตอบว่า ศูนย์บาท ซึ่งไม่แปลกค่ะ ขอให้ตอบตรงๆ เพราะเราจะได้รู้อนาคตตัวเองอย่างตรงไปตรงมาที่สุด) แล้วเราคิดว่า เราจะมีอายุยืนยาวไปถึงเมื่อไหร่
จากนั้น โปรแกรมจะคำนวณให้ว่า หลังเกษียณแล้ว เราต้องมีเงินจำนวนเท่าไหร่ ถึงจะเพียงพอ ซึ่งหลายคนเห็นแล้วอาจจะตกใจว่า โอ้โห ! ต้องมีเงินมากขนาดนี้จริงๆ หรือเนี่ย บอกก่อนว่า โปรแกรมที่ใช้คำนวณ เขาจะคำนวณจากข้อมูลรายจ่ายประจำเดือนในปัจจุบันของเรา แล้วบวกกับเงินเฟ้อในระดับ 3% ต่อปี เรียกว่า มาตรฐานการใช้ชีวิต ณ ตอนนี้กับตอนหลังเกษียณนี่เท่าๆ กันเลย ซึ่งในชีวิตจริง รายจ่ายหลังเกษียณมันควรจะลดลงเรื่อยๆ มากกว่า แต่ก็ไม่เป็นไรค่ะ ถือว่า เขาให้เราเล่นใหญ่เผื่อๆ ไว้ก่อน
เมื่อได้คำตอบแล้ว สิ่งที่โปรแกรมจะบอกเราก็คือ ถ้าเรายัง “เก็บเงิน” เท่าเดิมไปเรื่อยๆ โอกาสที่จะเรามีเงินก้อนสุดท้ายตามที่คำนวณได้นั้น มันเป็นไปได้แค่ไหน และถ้าเป็นไปไม่ได้ เราต้องหาตัวช่วยด้วยการนำเงินเก็บไปลงทุนเพื่อแสวงหาผลตอบแทน เพื่อทำให้ “เป้าหมายหลังเกษียณ” เป็นจริงให้ได้
ณ จุดนี้ โปรแกรมจะคำนวณให้ด้วยว่า เราต้องหาผลตอบแทนให้ได้ปีละกี่เปอร์เซนต์ ซึ่งกรณีตัวอย่างของดิฉันเอง ในฐานะที่มีวินัยทางการเงินค่อนข้างดี จัดสรรเงินแต่ละส่วนไว้ชัดเจน ทำให้การแสวงหาผลตอบแทนจากการลงทุนปีละแค่ 3.90% ก็เพียงพอแล้วกับชีวิตหลังเกษียณ (เขาจะคำนวณจากอายุปัจจุบันกับระยะเวลาที่เหลืออยู่ด้วยนะคะ) ขณะที่บางคนไม่มีเงินออมเลย อายุก็มากแล้ว เวลาเก็บเงินเหลือน้อย ดังนั้น หากต้องการเข้าถึงเป้าหมายทางการเงินของตัวเองให้ได้ อาจจะต้องแสวงหาผลตอบแทนสูงถึงปีละ 20% ซึ่งบอกเลยว่า ยากมาก
แค่โซนแรกโซนเดียว ก็บอกได้แล้วค่ะว่า หนทางข้างหน้าจะเป็นอย่างไร
สำหรับโซนที่ 2 เป็นโซนทดสอบการลงทุน ในโซนนี้ทุกคนจะได้รับเงิน (สมมติ) เป็นเงินลงทุนตั้งต้นคนละ 5 แสนบาทค่ะ จากนั้นโปรแกรมจะให้เราทดลองลงทุนในหุ้นด้วยการสั่งซื้อสั่งขายหุ้นที่คัดมาให้เลือกประมาณ 10 ตัว (หรือ 8 ตัวนี่แหละ จำไม่ได้แล้ว) เขาจะมีเวลาให้ตัดสินใจซื้อขายอย่างจำกัด และจะคำนวณผลตอบแทนออกมาให้ดู ซึ่งปรากฏว่า ดิฉันสามารถทำผลตอบแทนเฉลี่ยจากการลงทุนได้ปีละ 6.71% ก็จะไปตอบโจทย์โซนแรกที่ดิฉันต้องหาผลตอบแทนให้ได้ 3.90% ดังนั้น ก็หมายความว่า ดิฉันผ่านบททดสอบนี้ และสามารถเข้าถึงเป้าหมายทางการเงินในวัยเกษียณได้อย่างสบาย ส่วนโซนสุดท้ายที่จะขอยกมาเป็นตัวอย่าง คือ โซนที่เราเรียกว่า โซนลงทุนอย่างสม่ำเสมอเป็นประจำทุกเดือนหรือ DCA (Dollar Cost Average) ซึ่งจัดแสดงเป็นรูปแบบนิทรรศการที่สามารถเข้าชมได้ฟรีค่ะ
พิพิธภัณฑ์เรียนรู้การลงทุน เปิดทำการทุกวัน (ยกเว้นวันจันทร์) นะคะ อยากได้ข้อมูลมากกว่านี้ก็ค้นหาจากกูเกิลได้ แล้วลองไปค้นหาเป้าหมายทางการเงินของตัวเองดูนะคะ บางเรื่องที่เรานึกว่า “รู้อยู่แล้ว” มันอาจจะมีเรื่องที่รู้ได้มากขึ้นอีกก็เป็นได้ค่ะ
