ข้าวต้มมัด เป็นขนมชนิดหนึ่งที่นำข้าวเหนียวไปผัดกับกะทิ ในอดีตเป็นขนมที่นิยมทำไว้รับประทานภายในครอบครัว หรือทำเป็นขนมไหว้ตามงานเทศกาลต่างๆ ซึ่งสมาชิกภายในครอบครัวหรือคนภายในชุมชนจะช่วยกันทำ ปัจจุบันผู้บริโภคหาซื้อข้าวต้มมัดรับประทานกันยากขึ้นเพราะมีแต่คนเถ้าคนแก่ที่มีสูตรไว้แต่ไม่มีลูกหลานสืบทอด วันนี้จึงมาแนะนำการทำข้าวต้มมัดสร้างอาชีพเพื่อเป็นช่องทางการทำรายได้ให้กับผู้ที่สนใจอีกทางหนึ่ง
เจ้าหน้าที่ศูนย์ประสานงานร่วมด้วยช่วยกันสำนึกรักบ้านเกิดจังหวัดระยอง ลงพื้นที่ชุมชนทางไผ่ ถนนริมน้ำ บ้านเลขที่ 2/21 ตำบลท่าประดู่ อำเภอเมือง จังหวัดระยอง พบกับคุณป้าคัชนีย์ หรั่งทองหลาง (ป้าเล็ก) ผู้ให้ข้อมูลเรื่องการทำข้าวต้มมัดสร้างอาชีพ ทำให้เกิดรายได้ในครัวเรือนจากการนำข้าวเหนียวมาแปรรูปเป็นข้าวต้มมัดจำหน่ายในตลาดวัดลุ่ม จังหวัดระยอง ซึ่งป้าเล็กจะนำออกมาจำหน่ายในช่วงเย็นของทุกๆ วันๆ ละประมาณ 150 มัดๆ ละ 10 บาท สามารถจำหน่ายหมดทุกวัน ลูกค้าส่วนใหญ่ที่ซื้อข้าวต้มมัดของป้าเล็กเพราะสูตรการทำมีความแตกต่างที่ไม่เหมือนใครเป็นสูตรดั่งเดิมแบบโบราณ โดยการนำข้าวเหนียวไปผัดกับกะทิไม่ให้ข้าวเหนียวสุกมาก พอกรุบกริบและผัดให้แห้ง ถึงจะนำไปนึ่งโดยใช้ความร้อน 100 องศา เพื่อที่จะสามารถเก็บไว้ได้นานถึง 2 วันเลยทีเดียว ข้าวต้มมัดของป้าเล็กยังมี 2 ไส้ให้เลือก เช่น ไส้เผือก และไส้กล้วย ผสมเป็นตัวเลือกให้กับผู้บริโภคอีกด้วย
วัตถุดิบในการทำข้าวต้มมัดสร้างอาชีพ (จำนวน 150 มัด)
1.ข้าวเหนียว 6 กิโลกรัม
2.กระทิ 5 กิโลกรัม
3.น้ำตาลทราย 2 กิโลกรัม
4.ถั่วดำ ครึ่งกิโลกรัม
5.กล้วย 5 - 6 หวี
6.เผือกบด 1 กิโลกรัม
อุปกรณ์
1.กระทะขนาดใหญ่
2.ซึ้งสำหรับนึ่งขนาดใหญ่
3.กะละมังสำหรับใส่ข้าวต้มมัดที่ห่อ
4.ใบตองเจียด (ตัด) เป็นวงกลม
5.เชือกตอกเอาไว้สำหรับมัด
6.ตะกร้าไว้สำหรับใส่ใบตองที่เจียดแล้ว
วิธีการเตรียมไส้เผือก ไส้กล้วย และถั่วดำ
-นำถั่วดำไปต้มให้เปื่อยในน้ำที่ตั้งไฟไว้ พอเปื่อยก็ตักขึ้นมาพักไว้ในหม้อให้สะเด็ดน้ำ
-เผือก นำเผือกมาแกะเปลือกออก แล้วน้ำไปบดให้ละเอียดเป็นเนื้อเดียวกัน ปั้นเป็นก้อน
-กล้วย นำกล้วยน้ำว้ามาหั่นเตรียมไว้เป็นท่อนเล็กๆ เพื่อเตรียมไว้ห่อ
ขั้นตอนการทำข้าวต้มมัดสร้างอาชีพ
1.นำข้าวเหนียวทั้งหมด 6 กิโลกรัม ล้างน้ำให้สะอาดแล้วซาวข้าวขึ้นมาพักไว้เพื่อให้สะเด็ดน้ำ ส่วนถั่วดำนำไปต้มให้เปื่อยทิ้งไว้ให้เย็น หลังจากนั้นนำหัวกะทิทั้งหมด 5 กิโลกรัม เทใส่กระทะที่ได้ทำการตั้งไฟไว้ให้กะทิเดือด หลังจากที่กะทิแตกมันนำข้าวเหนียวใส่ลงไปกวนให้กะทิและข้าวเหนียวเข้าเป็นเนื้อเดียวกันและแห้ง
2.ใส่น้ำตาลทราย 2 กิโลกรัมลงไปในข้าวเหนียวที่ผัดกับกะทิให้น้ำตาลทรายละลาย แล้วนำถั่วดำที่ต้มไว้มาเทใส่ในกระทะ คนให้ข้าวเหนียวกับถั่วดำเข้ากัน (ต้มถั่วดำเพื่อให้ถั่วดำนิ่ม) หลังจากนั้นตักใส่กะละมังที่เตรียมไว้เพื่อทำการห่อในขั้นต่อไป
3.นำใบตองใบใหญ่และใบตองใบเล็กมาซ้อนกันแล้วนำข้าวเหนียวมาวางและใส่ไส้เผือกที่ปั้นไว้ หรือใส่กล้วยลงไปแล้วทำการม้วนให้แน่นจะได้สวยและจับมุมให้เป็นสามเหลี่ยมเพื่อป้องกันข้าวเหนียวไหลออก
4.หลังจากที่ได้ทำการห่อข้าวต้มเสร็จแล้ว นำตอกมัดให้สวยงามเพื่อที่จะนำไปนึ่งขั้นตอนต่อไป(ควรใช้ตอกมัดอย่างเดียว เพราะตอกมีความยืดหยุ่นได้ดีกว่าเชือกหรือว่ายาง และทนความร้อนได้สูง)
5.นำข้าวต้มมัดมาเรียงใส่ในซึ้ง โดยการตั้งกระทะและใส่น้ำลงไป แล้วนำซึ้งไปวางบนกะทะโดยใช้ไฟแรง นึ่งทิ้งไว้ประมาณ 2 ชั่วโมง ก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อยพร้อมเตรียมไปจำหน่าย ข้าวต้มมัดของคุณป้าเล็กสามารถเก็บไว้รับประทานได้ถึง 2 วัน เพราะคุณป้าใช้ความร้อนของการต้มจากเตาแก๊สถึง 100 องศาเลยทีเดียว
