ญี่ปุ่นเล็งรับคนงานต่างชาติประเภทที่ใช้แรงงานมากกว่า 300,000 คนในช่วง 5 ปีหน้า เพื่อช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนแรงงาน
แผนการดังกล่าวถือเป็นการเปลี่ยนท่าทีครั้งใหญ่ สำหรับประเทศที่ยืนกรานต้านทานการเข้ามาของคนงานต่างชาติจำนวนมาก แต่มาบัดนี้ไม่สามารถหาคนมาทำงานในหลากหลายอุตสาหกรรม โดยในบางภาคอย่างการก่อสร้างและ nursing care นั้น มีตำแหน่งงานที่ว่างอยู่สูงกว่าจำนวนผู้หางานทำถึงกว่า 4 เท่า
ประชากรญี่ปุ่นเริ่มลดจำนวนลงประมาณปี 2553 เนื่องจากอัตราการเกิดที่ต่ำมาอย่างต่อเนื่อง ขณะเดียวกันโอกาสในการหางานทำก็มีมากขึ้น ผลจากเศรษฐกิจเติบโตในระยะหลัง โดยอัตราว่างงานของญี่ปุ่นเมื่อต้นปีนี้ ต่ำที่สุดตั้งแต่ปี 2535
คาดว่าประชากรญี่ปุ่นจะลดลงจาก 127 ล้านคน เหลือประมาณ 88 ล้านคนภายในปี 2608 ขณะที่เมื่อเดือนก.ย. กระทรวงกิจการภายในเพิ่งเปิดเผยข้อมูลที่ระบุว่า เป็นครั้งแรกที่คนญี่ปุ่น 1 ใน 5 มีอายุเกินกว่า 70 ปี
ญี่ปุ่นพยายามแก้ปัญหาการขาดแคลนแรงงานด้วยการสนับสนุนให้จ้างผู้หญิงและคนสูงวัย เข้าทำงาน รวมถึงใช้หุ่นยนต์และเครื่องจักร
ปัจจุบันมีคนงานต่างชาติในญี่ปุ่น ซึ่งเพิ่มจำนวนขึ้นกว่า 2 เท่าตั้งแต่ปี 2543 เป็นเกือบ 1.3 ล้านคนเมื่อปีที่แล้ว
ในครั้งนี้ บรรดากลุ่มธุรกิจเป็นแนวหน้าในการลอบบีให้รัฐบาล ผ่อนคลายข้อจำกัดสำหรับคนงานต่างชาติ
กฎหมายใหม่จะกำหนดให้มีวีซา 2 ประเภท คือวีซาสำหรับคนงานซึ่งสามารถพำนักอยู่ได้ 5 ปีใน 14 อุตสาหกรรม อย่างเกษตรกรรม nursing care และก่อสร้าง
ส่วนวีซาสำหรับคนงานที่มีทักษะมากขึ้น สามารถอยู่ได้ 10 ปี และอาจขอเป็นพลเมืองญี่ปุ่นได้ รวมถึงสามารถนำครอบครัวไปอยู่ด้วยได้ โดยทั้งสองประเภทนั้นต้องผ่านการทดสอบภาษาญี่ปุ่นและอื่นๆ
รัฐบาลต้องการให้เริ่มขอวีซาแบบใหมนี้ในเดือนเม.ย. 2562 โดยคาดว่าผู้สนใจจำนวนมากจะมาจากประเทศในเอเชียที่มีค่าแรงเฉลี่ยต่ำกว่าญี่ปุ่น
รัฐบาลคาดว่าคนงานประมาณ 340,000 คนจะได้รับอนุญาตให้เข้าไปทำงานในญี่ปุ่นภายใต้แผนการนี้ในช่วง 5 ปีแรก
การสำรวจความเห็นพบว่า คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่สนับสนุนให้เปิดรับคนงานต่างชาติ
อย่างไรก็ตาม นักการเมืองฝ่ายค้านมองว่าร่างกฎหมายฉบับนี้ ถูกผลักดันผ่านสภาโดยไม่ประเมินอย่างถ้วนถี่เกี่ยวกับผลกระทบต่อสังคม รวมถึงต่อระบบสาธารณสุข และสวัสดิการ บางคนชี้ถึงประเด็นปัญหา อย่างการทำงานล่วงเวลา เพราะโครงการนี้เปิดโอกาสให้คนต่างชาติทำงานในญี่ปุ่นได้ถึง 5 ปีในฐานะ “ผู้ฝึกงาน”
โครงการ”ผู้ฝึกงาน” จัดทำขึ้นมาเพื่อช่วยให้คนจากประเทศกำลังพัฒนาเข้าไปเรียนรู้เทคโนโลยีในญี่ปุ่น แต่ในทางปฏิบัติแล้วเป็นแหล่งหาแรงงานราคาไม่แพงสำหรับบริษัทต่างๆ ที่ไม่สามารถหาพนักงานญี่ปุ่นได้ โดยมีผู้ฝึกงานต่างชาติประมาณ 280,000 คนทำงานอยู่ในญี่ปุ่นนับถึงเดือนต.ค.2560
ขณะที่นักการเมืองฝ่ายค้านคนหนึ่งกล่าวในสภาว่า มีชาวต่างชาติ 69 คนที่เข้าไปฝึกงาน เสียชีวิตช่วงปี 2558-2560 เนื่องจากอุบัติเหตุ ป่วย หรือฆ่าตัวตาย ซึ่งกระทรวงยุติธรรมระบุว่าจะตรวจสอบข้อมูลนี้
ระหว่างนี้ญี่ปุ่นจะจัดทำมาตรการเพื่อรองรับการเข้ามาของคนงานต่างชาติ โดยรัฐบาลจะประชุมในวันที่ 28 ธ.ค.เพื่ออนุมัติแผนการ ก่อนที่กฎหมายจะมีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 เม.ย. 2562
มาตรการที่จัดเตรียมนั้น จะรวมถึงการช่วยเหลือผู้มาใหม่ในการปรับตัวให้เข้ากับชีวิตในญี่ปุ่น และขอให้เมืองต่างๆ รับคนเหล่านี้ไปทำงาน ทั้งยังจะมีการจัดทำแบบทดสอบใหม่ด้านภาษา ซึ่งจะเน้นภาษาพูด
นอกจากนั้น ยังจะมีการยุตินโยบายนี้ หากการขาดแคลนแรงงานบรรเทาลง
