การตอนกิ่งลิ้นจี่ให้ประสบความสำเร็จ

"ลิ้นจี่" เป็นไม้ผลกึ่งเมืองร้อน ลำต้นเป็นทรงพุ่มแผ่กว้าง เมื่อเจริญเต็มที่ลำต้นสูงประมาณ 10-12 เมตร เป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ ของภาคเหนือ เจริญเติบโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศหนาว ชอบดินร่วนซุย มีการระบายน้ำดี และควรมีระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลมากกว่า 400 เมตร ต้องการอากาศหนาวในช่วงออกดอก แต่มีบางพันธุ์ซึ่งเป็นลิ้นจี่ที่ปลูกในเขตภาคกลาง ได้แก่ พันธุ์ค่อม สามารถออกดอกติดผลได้ในสภาพอากาศ ภาคกลาง ลิ้นจี่มีอายุประมาณ 3 ปี ถ้ามีการดูแลรักษาและการตัดแต่งที่ดี ลิ้นจี่จะให้ผลผลิตได้ดีมากกว่า 30 ปี ระยะเวลาตั้งแต่ออกดอกถึงเก็บเกี่ยวผลผลิตประมาณ
4 เดือน ผลผลิตเฉลี่ยประมาณ 200 กิโลกรัม/ต้น ขนาดผลลิ้นจี่อยู่ระหว่าง 60-90 ผล/กิโลกรัม ฤดูกาลเก็บเกี่ยวผลผลิตระหว่างกลางเดือนเมษายนถึงเดือนพฤษภาคม

ลิ้นจี่จึงเป็นไม้ผลอีกชนิดหนึ่งที่คนชอบรับประทานเนื่องจากมีรสชาติดี หวาน หอม สีสวยจึงทำให้เป็นที่ต้องการทั้งภายในและต่างประเทศนอกจากจะใช้รับประทานสดแล้วยังแปรรูปเป็นลิ้นจี่ บรรจุกระป๋องด้วยและเหตุนี้เองจึงทำให้เกษตรกร และ คนทั่วไปสนใจที่จะหากิ่งพันธุ์มาปลูก การขยายพันธุ์ลิ้นจี่ทำได้หลายวิธี เช่น การเพาะเมล็ด การตัดชำ การตอนกิ่ง การทาบกิ่งและการต่อกิ่ง แต่วิธีการขยายพันธุ์ที่ชาวสวนนิยมมากที่สุด คือ การตอนกิ่งแบบตอนอากาศ เพราะว่าเป็นวิธีการที่ง่ายประกอบกับลิ้นจี่เป็นพืชที่ออกรากได้ง่าย แต่ในการตอนลิ้นจี่ให้ประสบความสำเร็จชนิดที่ออกรากและรอดตาย 90-100% ต้องไปศึกษาเคล็ดวิธีจากคุณลุงพยุง สงพลู ผู้เลื่องชื่อด้านการผลิตลิ้นจี่ ซึ่งได้ให้รายละเอียดไว้ดังนี้
++ การเลือกกิ่งตอน ++

1. ควรเลือกกิ่งที่ตั้งตรง ความยาว 75-100 เซนติเมตร ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-2 เซนติเมตร ควรเลือกกิ่งที่ได้รับแสงเต็มที่จะออกรากได้ดีกว่ากิ่งที่ได้รับแสงน้อย

2.ควั่นกิ่งโดยใช้คีมปากจิ้งจกหรือมีดบิดบริเวณที่จะควั่น เพื่อให้เปลือกลอกออกและลึกเข้าเนื้อไม้เล็กน้อยเพื่อตัดเยื่อเจริญให้ขาด

3. หุ้มรอยควั่นด้วยขุยมะพร้าวบรรจุในถุงขนาด 4x6 นิ้ว มัดด้วยเชือกฟางให้แน่น

4. ประมาณ 30-45 วัน กิ่งตอนจะเริ่มเกิดราก ก็ทำการตัดมาทำการเพาะชำได้
การปลูกกิ่งตอนลงแปลง : หลังเตรียมหลุมปลูกเรียบร้อยแล้ว ก่อนนำต้นกล้าลงปลูก ถ้าต้นกล้าชำอยู่ในถุงพลาสติกให้เอาถุงพลาสติกออกเสียก่อน แต่ถ้าชำในก๋วยหรือเป๊าะ ควรจุ่มลงในน้ำยากันปลวกเสียก่อน เป็นการป้องกันไว้แต่ต้น การปลูกให้คุ้ยดินตรงโคนหลักลงไปเล็กน้อยแล้วปลูกตั้งยอดให้ตรงแนบกับหลัก กดดินบริเวณโคนต้นด้วยมือให้แน่นพอควร แล้วผูกเชือกรัดลำตันให้แนบกับหลักจนแน่น 2-3 เปลาะ กันลมโยก จากนั้นให้หาหญ้า ฟาง หรือต้นกล้วยผ่าซีกคลุมดิน บริเวณหลุม เพื่อรักษาความชื้นและกันน้ำที่รดหรือฝนชะหน้าดินแน่นเสร็จแล้วทำซุ้มบังแดด โดยเฉพาะทางทิศตะวันออก ตะวันตก เพื่อป้องกันส่วนยอดของลิ้นจี่ไว้ไม่ให้ถูกแดดเผา ซุ้มนี้ต้องทนทานจนถึงฤดูฝนและลิ้นจี่ตั้งตัวแล้วจึงเอาออกได้ ข้อสำคัญที่สุด ที่ควรปฏิบัติก็คือพยายามหาทางปลูกลิ้นจี่ตอนต้นฤดูฝนให้ได้ จะเป็นการประหยัดแรงงานและน้ำที่จะใช้รด และยังช่วยให้ลิ้นจี่ได้รับน้ำฝนหลายเดือนจนตั้งตัวได้ก่อนเข้าฤดูแล้งอีกด้วย