ไซเบอร์บูลลี่ กับรอยยิ้มที่หายไปของซอลลี่

วันนี้ (15 ต.ค.2562) พญ.เบญจพร ตันตสูติ หรือ หมอมินบานเย็น จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น เจ้าของเพจเข็นเด็กขึ้นภูเขา  เผยแพร่ข้อความ ระบุว่า ข่าวการเสียชีวิตของ ชเว จินรี หรือที่คนส่วนใหญ่รู้จักในชื่อว่า ‘ซอลลี่’ นักแสดงและนักร้องชื่อดังชาวเกาหลีใต้ ในวัยเพียง 25 ปี ซึ่งหมอเคยได้ติดตามผลงานของซอลลี่ในช่วงเวลาที่เป็นสมาชิกของวงเกิร์ลกรุ๊ป f(x) และเคยดูซีรีส์ที่แสดงเป็นนางเอก เรื่อง 'To a beautiful you' เมื่อได้ทราบจึงรู้สึกตกใจกับข่าวการเสียชีวิตพอสมควร

ที่ผ่านมาหากใครได้ติดตามข่าว ซอลลี่ตกเป็นเหยื่อของ Cyberbullying หรือ 'การระรานทางไซเบอร์' ตามคำนิยามล่าสุดของราชบัณฑิตสภา มาตลอด โดยเฉพาะใน Instagram ที่มีผู้ติดตามเธอกว่า 5 ล้านคน

ในโอกาสนี้หมอขอเขียนบทความเพื่อให้สังคมได้มีการตระหนักถึงพิษภัยจากโลกออนไลน์ อย่าง Cyberbullying ว่าจริงๆแล้ว คืออะไร และเพราะอะไรมันจึงมีผลกระทบกับเหยื่ออย่างยิ่ง

ที่ผ่านมาเราอาจรู้จักการกลั่นแกล้งทั่วๆไป ที่เกิดเฉพาะสถานที่ เช่น การรังแกกันในโรงเรียน ห้องเรียน ซึ่งหากเป็น Cyberbullying มันจะมีความพิเศษที่แตกต่างไป สำหรับ Cyberbullying ผู้กระทำการกลั่นแกล้งระรานคนอื่นบนโลกไซเบอร์ ไม่จำเป็นต้องเปิดเผยตัวตน (Anonymous) เหยื่อมักไม่ทราบว่าใครเป็นผู้กระทำการกลั่นแกล้ง หรือเพราะอะไรที่ตนเองถูกกลั่นแกล้ง

เมื่อไม่ต้องเปิดเผยตัวตนจึงทำให้การกลั่นแกล้งอาจรุนแรงกว่าการกลั่นแกล้งที่เปิดเผยตัวตนตามปกติ เหมือนที่หลายคนมักจะเห็นการแสดงความคิดเห็นตำหนิ ด่าว่าใครสักคนอย่างรุนแรง ตาม Facebook หรือ Instagram และ Cyberbullying สามารถ 'เกิดขึ้นได้ทุกเวลา' (Anytime) 'ทุกสถานที่' (Anyplace) ที่เหยื่อเปิดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น สมาร์ตโฟน คอมพิวเตอร์ แท็บเล็ต เช่น ในห้องนอนเวลาก่อนนอน ที่น่าจะเป็นเวลาที่ปลอดภัยและสงบสุข ดังนั้น จึงมีลักษณะที่คุกคามมากกว่าการกลั่นแกล้งดั้งเดิม

นอกจากนั้น มันสามารถถูกเผยแพร่ไปได้ไกลในเวลาอันรวดเร็วผ่านอินเทอร์เน็ต (Virality) ไปถึงชุมชนภายในโรงเรียนหรือกว้างกว่านั้น ไม่ได้จำกัดในสถานที่ใด ทำให้ผลกระทบที่ตามมารุนแรง ทำให้เหยื่อเกิดความอับอาย โดย Cyberbullying ที่พบบ่อย ได้แก่ การตั้งฉายา การดูถูกเหยียดหยาม การเผยแพร่ข่าวลือหรือนินทาว่าร้าย และการส่งต่อรูปภาพที่ไม่เหมาะสม การรวมกลุ่มกันเพื่อกลั่นแกล้ง

ผู้ใหญ่และคนรอบข้างควรมีความเข้าใจอาการแสดงของคนที่ถูก Cyberbullying เพราะเด็กมักจะไม่ได้เล่าเรื่องราวนี้ตั้งแต่แรกให้ผู้ปกครองฟัง

อาการมีได้หลากหลาย เช่น หลีกเลี่ยงที่จะไปโรงเรียน มีพฤติกรรมหนีเรียนหรือขาดเรียนบ่อย อาจหยุดเรียนเพราะมีภาวะเจ็บป่วยทางร่างกาย ไม่เต็มใจที่จะเข้าเรียน หรือมีปัญหาการเรียนอื่นๆ มีความภาคภูมิใจในตัวเองต่ำลง มีอาการซึมเศร้าหรือวิตกกังวลที่มากขึ้น มีอาการเจ็บป่วยทางร่างกาย เช่น ปวดท้อง ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ ฝันร้ายบ่อยๆ ห่างเหินหรือหลีกเลี่ยงตัวเองจากกลุ่มเพื่อน อยู่ดีๆ มีอาการแยกตัว เก็บตัวอยู่คนเดียวเวลาอยู่ที่บ้าน อาการหงุดหงิด โกรธ โมโห ง่ายกว่าปกติ และที่เราห่วงมากที่สุดคือ พฤติกรรมทำร้ายตัวเอง

มีเด็กและวัยรุ่นมากมายที่ฆ่าตัวตายและมีประวัติว่าถูก Cyberbullying ด้วย จากการสำรวจเด็กในกรุงเทพฯและปริมณฑล พบว่ามีเด็กร้อยละ 48 ที่อยู่ในวงจร Cyberbullying โดยอาจเป็นทั้งผู้กระทำ ผู้ถูกกระทำ หรือเป็นผู้ที่พบเห็น พบว่าเด็กส่วนใหญ่อยู่ในชั้นมัธยมต้น

ซอลลี่เป็นคนที่มีรอยยิ้มที่สวยสดใส แต่วันนี้รอยยิ้มของเธอหายไปแล้ว ในกรณีการเสียชีวิตของซอลลี่ เราควรระวังการส่งต่อข้อมูลที่ไม่เป็นความจริงไปในโลกออนไลน์ มิฉะนั้นเราก็จะกลายเป็นคนที่ Cyberbullying ซอลลี่และญาติของเธอโดยที่ไม่ได้ตั้งใจก็ได้

เราจะเก็บภาพรอยยิ้มของซอลลี่ไว้ในความทรงจำ และหวังว่ามันจะทำให้เรามีความเห็นอกเห็นใจ และระมัดระวังในการแสดงความเห็นในโลกออนไลน์มากยิ่งขึ้น เพราะคำพูดและสิ่งที่เราโพสต์ไป เป็นความคิดชั่วแล่น ตรงนั้นอาจจะทำร้ายจิตใจใครสักคนที่มาอ่านก็เป็นไปได้

หากคุณกำลังถูก Cyberbullying หรือสงสัยว่ากำลังซึมเศร้า หรือเครียด ในเบื้องต้นสามารถโทรไปที่สายด่วนสุขภาพจิต 1323 ได้ตลอด 24 ชั่วโมง หรือที่องค์กรสมาริตันส์ ประเทศไทย 02713-6793 (ภาษาไทย เวลา 12.00 - 22.00) กับ 02713-6791 (ภาษาอังกฤษ 24 ชั่วโมง)

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง

"ซอลลี่" อดีตนักร้อง f(x) ถูกพบเสียชีวิตในบ้านพัก