ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ..ปัญหาของผู้หญิงนับล้าน ข้อสังเกตและข้อควรปฏิบัติ

ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบคือสาเหตุหลักที่ทำให้ผู้หญิงมีบุตรยาก ปัจจุบันมีผู้หญิงเป็น PCOS หรือภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบมากถึง 5 ล้านคนต่อปี แต่ไม่ค่อยมีใครพูดถึงมันเท่านั้นเอง การศึกษาที่ตีพิมพ์ใน Nature Medicine เมื่อวันจันทร์ที่ 14 พฤษภาคม ปี 2018 ได้ระบุถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบและความเป็นไปได้ในการรักษาด้วย นี่คือข้อควรรู้เกี่ยวกับภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ

อะไรคือภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ?

ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบจะเกิดขึ้นเมื่อรังไข่หรือต่อมหมวกไตของผู้หญิงผลิตฮอร์โมนเพศชายอย่างเทสโทสเตอโรนมากกว่าปกติจนทำให้เกิดภาวะฮอร์โมนไม่สมดุล

ลักษณะอาการของภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ?

ในการวินิจฉัยโรคว่าเป็น PCOS หรือไม่ คุณจะต้องมีอาการ 2-3 อย่างดังต่อไปนี้ ประจำเดือนมาไม่ปกติ ระดับฮอร์โมนเพศชาย (แอนโดรเจน) สูงกว่าปกติ และมีถุงน้ำในรังไข่หลายใบซึ่งสามารถตรวจได้โดยการอัลตราซาวด์ นอกจากนี้หากมีขนขึ้นตามใบหน้าหรือบริเวณอื่นที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตของขนในเพศชายก็เป็นไปได้ว่านั่นคือภาวะมีขนแบบชาย (ผู้ป่วย PCOS เพศหญิงเป็นมากถึงร้อยละ 70) ขณะเดียวกันการมีสิว ผมร่วง และน้ำหนักตัวขึ้นหรือลดลงก็อาจเป็นตัวบ่งชี้ของภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบได้เช่นกัน ส่วนอาการของภาวะฮอร์โมนไม่สมดุลอีกสองอย่างคือผิวหนังบางตำแหน่งของคุณจะคล้ำลง เช่น ลำคอและขาหนีบ กับการเกิดรอยพับบริเวณรักแร้หรือลำคอ อาการของ PCOS เหล่านี้สังเกตได้ง่ายแม้ว่าจะไม่มีการตรวจอย่างละเอียด อย่างไรก็ดีคุณควรเข้ารับการประเมินอาการและทดสอบฮอร์โมนเพื่อยืนยันความถูกต้อง

สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ

ความเป็นไปได้มากสุดคือเกิดจากกรรมพันธุ์ซึ่งยังเป็นปริศนาอยู่ แต่กลุ่มนักวิจัยซึ่งนำโดย ดร.เปาโล จิอาโคบินี พบว่ามีความเชื่อมโยงกันระหว่างปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นกับระดับฮอร์โมนที่ชื่อว่าแอนตี้มูลเลอเรียน ในการวิจัยพวกเขาพบว่าผู้ป่วย PCOS ที่ตั้งครรภ์มี “ระดับฮอร์โมนแอนตี้มูลเลอเรียนสูงกว่าสตรีตั้งครรภ์ทั่วไปอย่างเห็นได้ชัด” กลุ่มนักวิจัยได้ทำการทดลองกับหนูตั้งครรภ์โดยการฉีดฮอร์โมนแอนตี้มูลเลอเรียนเพื่อให้ลูกของพวกมันเป็น PCOS จากนั้นก็รักษาด้วยยาซีโทรริลิกซ์ซึ่งเป็นยาในชั้นสารต้าน GnRH ที่นิยมใช้เพื่อช่วยเหลือผู้หญิงในการทำเด็กหลอดแก้ว สรุปได้ว่า PCOS เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ผู้หญิงมีบุตรยากและส่งผลกระทบต่อผู้หญิงในวัยเจริญพันธุ์มากถึงร้อยละ 10-18 ดร.จิอาโคบินี กล่าวว่า “นี่อาจเป็นกลยุทธ์ที่น่าสนใจในการเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์ของบรรดาผู้หญิงโดยการฟื้นฟูการตกไข่” ทว่าอาจไม่เหมาะกับผู้หญิงทุกคนที่เป็น PCOS เนื่องจากเน้นหนักไปในทางกระบวนการสืบพันธุ์มากกว่ากระบวนการเผาผลาญอย่างภาวะดื้อต่ออินซูลินหรือโรคอ้วน เป็นต้น

ข้อควรปฏิบัติเมื่อคิดว่าตัวเองอยู่ในภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ?

ก่อนอื่นคุณควรปรึกษาแพทย์แม้ว่าคุณจะยังไม่ได้วางแผนตั้งครรภ์ในเร็วๆนี้ก็ตาม ผู้ป่วย PCOS เพศหญิงจะมีปัญหาในการย่อยอินซูลินซึ่งอาจทำให้มีโอกาสเป็นโรคเบาหวานประเภท 2 ได้ นอกจากนี้ยังเชื่อมโยงกับปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับน้ำหนัก เช่น โรคอ้วน โรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง และกลุ่มอาการอ้วนลงพุง ขณะเดียวกันก็ทำให้เกิดความผิดปกติทางอารมณ์ เยื่อบุโพรงมดลูกหนา และโรคมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกได้ด้วย

การตรวจ PCOS ทำอย่างไร?

แพทย์อาจขอตรวจภายในหรือตรวจร่างกาย ตรวจเลือด และ/หรือ อัลตราซาวด์เพื่อดูรังไข่และเยื่อบุโพรงมดลูกว่ามีอาการใดๆที่เข้าข่ายหรือไม่ อย่างไรก็ตามอาการอื่นๆของ PCOS ก็สามารถรักษาได้โดยการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และเปลี่ยนแปลงการใช้ชีวิตตลอดจนถึงการใช้ยาต่างๆ เช่น ยาคุมกำเนิดและยารักษาโรคเบาหวานประเภท 2 หากคุณเป็น PCOS หรือมีคนรู้จักที่อยู่ในภาวะดังกล่าว ขอแนะนำให้คอยติดตามผลงานวิจัยของ ดร.จิอาโคบินีเนื่องจากงานวิจัยของเขามักจะนำเสนอแนวทางการรักษารูปแบบใหม่อยู่เสมอ