จนถึงตอนนี้แพทย์ก็ยังไม่รู้สาเหตุของการเกิดโรคอัลไซเมอร์ และยังไม่รู้วิธีรักษา แต่ล่าสุดมีข้อมูลใหม่ที่ยืนยันว่า ไวรัสอาจมีส่วนสำคัญ
นักวิทยาศาสตร์พบไวรัสเริม (Herpes Viruses) สองชนิด ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีว่าทำให้เด็กเล็กมีผื่นแดง ไวรัสชนิดนี้พบมากในเนื้อเยื่อสมองของผู้ป่วยอัลไซเมอร์
คล้ายกับการค้นพบทางวิทยาศาสตร์อื่นๆ การค้นพบครั้งนี้มาจากความบังเอิญ “ไวรัสเป็นสิ่งสุดท้ายที่เรากำลังมองหา” โจเอล ดัดลีย์ (Joel Dudley) ผู้เขียนงานวิจัยและรองศาสตราจารย์ด้านพันธุศาสตร์และจีโนม แห่ง Icahn School of Medicine at Mt. Sinai ในนิวยอร์กกล่าว
เขาและทีมวิจัยใช้ข้อมูลทางพันธุกรรมเพื่อหาความแตกต่างระหว่างเนื้อเยื่อสมองของคนสุขภาพดีและคนที่เสียชีวิตด้วยโรคอัลไซเมอร์ มีเป้าหมายเพื่อวิเคราะห์หาเป้าหมายใหม่ในการรักษา แต่ทีมวิจัยกลับพบว่าเนื้อเยื่อสมองของผู้ป่วยอัลไซเมอร์มีไวรัสในระดับสูง
“เมื่อเราเริ่มวิเคราะห์ความแตกต่าง ก็ต้องตกใจกับข้อมูล” ดัดลีย์กล่าว
ทีมวิจัยพบว่าระดับของไวรัสเริม 2 ชนิดคือ ชนิด HHV-6 และ HHV-7 มีปริมาณมากถึง 2 เท่าในเนื้อเยื่อสมองของคนที่เป็นอัลไซเมอร์
ปกติแล้ว ไวรัสเริมนี้พบได้ทั่วไป และทำให้เป็นผื่นแดง แต่ไวรัสนี้ก็สามารถเข้าไปในสมองได้ ซึ่งมันอาจจะอยู่แบบไม่แสดงอาการได้หลายทศวรรษ
แต่จากการศึกษายังไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าไวรัสเริมเป็นสาเหตุโดยตรงกับโรคอัลไซเมอร์ ริชาร์ด โฮดส์ (Richard Hodes) ผู้อำนวยการสถาบันสูงอายุแห่งชาติซึ่งให้ทุนสนับสนุนการวิจัยกล่าว
“ข้อมูลน่าตื่นเต้นมาก แต่ยังไม่เห็นการเป็นสาเหตุโดยตรงของโรค และหากการติดเชื้อไวรัสมีบทบาทสำคัญ ก็ไม่ใช่แค่ไวรัสนี้อย่างเดียว”
กระนั้นก็ตาม งานวิจัยนี้มีหลักฐานที่หนักแน่นพอที่จะบอกว่า การติดเชื้อไวรัสสามารถส่งผลต่ออัลไซเมอร์ได้
เมื่อนักวิจัยรู้ว่าไวรัสสัมพันธ์กับอัลไซเมอร์ พวกเขาเริ่มทดลองหาว่าไวรัสส่งผลกระทบต่อโรคเกี่ยวกับสมองได้อย่างไร โดยวิเคราะห์หาปฏิสัมพันธ์ระหว่างยีนของไวรัส และยีนอื่นๆ ในเซลล์สมอง
“เราทำแผนที่ความสัมพันธ์ของมัน เช่น ยีนไหนที่เป็นเพื่อนกับไวรัส และกำลังคุยกับใครในสมอง” พวกเขาอยากรู้ว่า “ถ้าไวรัสทวีต ใครทวีตตอบกลับมา”
ซึ่งสิ่งที่พวกเขาพบก็คือ ยีนของไวรัสเริมมีปฏิสัมพันธ์กับยีนที่เพิ่มความเสี่ยงในการเป็นอัลไซเมอร์
พวกเขาพบว่า ยีนที่มีความเสี่ยงต่ออัลไซเมอร์เหล่านี้จะทำให้สมองของคนนั้นเปราะบางต่อการติดเชื้อไวรัสเริม แต่การมีไวรัสเริมในสมองยังไม่พอที่จะทำให้เกิดโรคอัลไซเมอร์ ดัดลีย์กล่าว ต้องมีสิ่งที่ทำให้ไวรัสทำงาน ซึ่งมันจะเริ่มแบ่งตัว แต่ตอนนี้ยังไม่แน่ชัดว่าอะไรทำให้มันทำงาน
โฮดส์กล่าวว่า ไวรัสเริมยังเป็นตัวเร่งให้ภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อเซลล์สมอง เซลล์เหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันสมัยโบราณที่เกี่ยวข้องกับโรคอัลไซเมอร์
ความพยายามก่อนหน้านี้เพื่อป้องกันหรือรักษาโรคอัลไซเมอร์เป็นความพยายามลดสารสะสมหรือใยโปรตีนที่ยุ่งเหยิงในเซลล์ประสาทสมอง แต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จ จึงต้องหาแนวทางใหม่ๆ
การค้นพบนี้ยังทำให้ความคิดที่ว่า การติดเชื้อเป็นสาเหตุของโรคอัลไซเมอร์เป็นจริงมากขึ้น และมันยังเป็นไปได้ที่จะป้องกันหรือชะลอโรคอัลไซเมอร์ได้ด้วยการใช้ยาต้านไวรัส หรือยาที่ลดการตอบสนองต่อการติดเชื้อของเซลล์ภูมิต้านทานในสมองที่ตอบสนองต่อการติดเชื้อ
งานวิจัยนี้นำเสนอสองอย่าง อย่างแรกเป็นการให้ยาต้านไวรัสกับผู้ที่มีไวรัสเริมปริมาณสูงในสมอง ตอนนี้สถาบันสูงอายุแห่งชาติได้ให้ทุนสนับสนุนการศึกษาเพื่อทดสอบในผู้ป่วยระยะแรกแล้ว อีกวิธีหนึ่งคือ การป้องกันเซลล์ภูมิคุ้มกันในสมองจากการตอบโต้กับไวรัสในทางที่จะเร่งโรคอัลไซเมอร์
“ยิ่งเรารู้กระบวนการของโรคมากเท่าไหร่ และยิ่งมีเป้าหมายในการแก้ไขปัญหามาก ความเป็นไปได้ในการป้องกันหรือทำให้การพัฒนาของโรคอัลไซเมอร์ช้าลงมีมากขึ้นไปอีก” โฮดส์กล่าว
ที่มา:
- https://www.npr.org/sections/health-shots/2018/06/21/621908340/researchers-find-herpes-viruses-in-brains-marked-by-alzheimers-disease
- https://edition.cnn.com/2018/06/21/health/herpes-virus-alzheimers-study/index.html
- https://www.nytimes.com/2018/06/21/health/alzheimers-virus-herpes.html
