คนไทยไม่ใช่คนจีน แต่มาจากเมืองจีน?

ชาติเรามีสมัญญาว่าชาติไทย
เป็นชาติใหญ่แต่โบราณนานหนักหนา
ภูมิลำเนาของเราแต่ก่อนมา
อยู่ท่ามกลางพสุธาของเอเซีย
เมื่อชาติจีนรุกร้นร่นลงใต้
เข้าแย่งไทยทำกินถิ่นก็เสีย
จีนไล่ไทยเหมือนไฟไหม้ลามเลีย
ไทยต้องเสียดินแดนแคว้นโบราณ
ถูกแย่งที่หนีร่นลงทางใต้
ไทยมาตั้งเมืองใหม่อย่างไพศาล
ชื่อน่านเจ้าอยู่ไปไม่ได้นาน
จีนก็ตามรุกรานถึงทางนี้
เมื่อถูกรุกสุดสู้อยู่ไม่ได้
ไทยก็แตกแยกกันไปหลายวิถี
ไทยอิสานเลื่อนลงโขงนที
ไทยใหญ่หนีร่นมาอยู่สาละวิน
พวกไทยน้อยพลอยเลื่อนเคลื่อนลงมา
อยู่แม่น้ำทั้งห้าทางทักษิณ
คือยมน่านปิงวังตั้งทำกิน
พวกไทยกลางยึดถิ่นเจ้าพระยา 

กลอนที่ยกมานี้เป็นเนื้อเพลงดนตรีประวัติศาสตร์ที่ประพันธ์โดย หลวงวิจิตรวาทการ เริ่มออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงของกรมโฆษราการ เมื่อประมาณเดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๒ ตามนโยบายชาตินิยมของรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม

สาระสำคัญของเนื้อเพลงนี้ต้องการสร้าง “ชาติ” ของคน “ไทย” ที่มีชื่อว่า “ชาติไทย” ให้คนไทยภาคภูมิใจว่า “เป็นชาติใหญ่แต่โบราณนานหนักหนา” และมีภูมิลำเนาหรือถิ่นกำเนิด “อยู่ท่ามกลางพสุธาของเอเชีย” ที่หมายถึงดินแดนเมืองจีนเหนือมณฑลยูนนานทุกวันนี้ขึ้นไป และที่นักค้นคว้าหลาย ๆ คนมักจะบอกว่าคือมณฑลเสฉวน แห่งไดโนเสาร์แบบ “จูราสสิค พาร์ค” ที่โฆษณาว่าเป็น “มรดกโลกล้านปี” นั่นแหละ

ต่อมาจีนรุกรานเข้ายึดครองถิ่นกำเนิด คนไทยจำต้องทิ้งถิ่นหนีลงมาทางทิศใต้แล้วตั้งอาณาจักรใหม่ชื่อน่านเจ้า ครั้นไม่นานนักจันก็รุกรานลงมายึดครองน่านเจ้าอีก คนไทยต้องหนีกระจัดกระจายไปหลายทิศทางคือ

ไทยอิสาน หนีลงมาอยู่แถบแม่น้ำโขง
ไทยใหญ่ หนีลงมาอยู่แถบแม่น้ำสาละวิน
ไทยน้อย หนีลงมาอยู่แถบแควปิง วัง ยม น่าน
ไทยกลาง หนีลงมาอยู่แถบแม่น้ำเจ้าพระยา

ทั้งหมดนี้คือประวัติศาสตร์ “ชาติไทย” ที่คนไทยถูกสอนให้เชื่อมาช้านาน แม้ทุกวันนี้ก็อยากเชื่ออย่างนี้อยู่ คืออยากเชื่อว่าถิ่นกำเนิดของคนไทยอยู่ในเมืองจีน และคนไทยมาจากเมืองจีน

อันที่จริงแนวความคิดที่ว่าคนไทยมาจากเมืองจีนไม่ได้เริ่มที่จอมพล ป. พิบูลสงคราม กับหลวงวิจิตรวาทการ แต่เริ่มจากนักค้นคว้าชาวอังกฤษที่เผยแพร่ออกมาครั้งแรกเมื่อราว พ.ศ. ๒๔๒๘ ในแผ่นดินรัชกาลที่ ๕ พระพุทธเจ้าหลวง

ด้วยเงื่อนไขหลายประการ เช่นข้อจำกัดในการศึกษาและตรวจสอบ ฯลฯ เป็นเหตุให้สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรง “แสดงบรรยายพงศาวดารสยาม” ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๗ เป็นครั้งแรก โดยทรงใช้สมมุติฐานของนักค้นคว้าชาวอังกฤษว่าคนไทยมีถิ่นกำเนิดอยู่ในเมืองจีน จึงทำให้แนวคิดนี้แพร่หลายตั้งแต่บัดนั้น แล้วเกิดการอธิบายขยายออกไปอีกว่า ถิ่นกำเนิดของคนไทยอยู่บริเวณเทือกเขาอัลไตคืออยู่เหนือเมืองจีนขึ้นไปอีก แล้วจึงถูกจีนรุกรานลงมาเรื่อย ๆ อย่างเนื้อเพลงดนตรีประวัติศาสตร์

ฟัง ๆ ดูแล้วคนไทยเป็นพวกขี้แพ้เหลือเกิน อะไรนิดอะไรหน่อยก็หนี แต่นักค้นคว้าก็แก้ว่าคนไทยเป็นพวกรักสงบต่างหาก

(คัดลอกส่วนหนึ่งจากบทความ “คนไทยมาจากเมืองจีน คนจีนมาถึงเมืองไทย” เขียนโดย สุจิตต์ วงษ์เทศ* ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม* กุมภาพันธ์ ๒๕๓๗)

เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 10 กรกฎาคม พ.ศ.2561