คุณรัตนากร ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปหน่อไม้ บ้านใหม่เจริญ ให้ข้อมูลกับทางทีมงานฯว่า ทางกลุ่มฯ ได้ดำเนินกิจการมานานกว่า 5 ปีแล้ว เริ่มจากความต้องการที่ไม่เพียงพอของผู้บริโภคที่มีความต้องการหน่อไม้ตลอดฤดูกาล โดยเฉพาะหน่อไม้ดอง กลุ่มแม่บ้านบ้านใหม่เจริญ จึงรวมกลุ่มกันและเริ่มทำหน่อไม้ดอง เริ่มต้นขายกันเองในชุมชน การเริ่มต้นครั้งแรกคุณรัตนากรจะขายหน่อไม้ดองโดยวิธีการดองในโอ่ง ขายตามตลาดเมืองชุม และตลาดอำเภอเวียงชัย มีลูกค้ามารับซื้อเป็นประจำ ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นเพื่อนบ้านในหมู่บ้านในชุมชนด้วยกันเอง
จากรสชาติของหน่อไม้ดองที่พิถีพิถัน เป็นรสชาติเอกลักษณ์เฉพาะตัว จากการบอกเล่า ปากต่อปาก จนกลายเป็นที่นิยมในการบริโภค คุณรัตนากรจึงสร้างกลุ่มตนเองให้เข้มแข็งขึ้นอีกครั้ง โดยการหมักหน่อไม้ในจำนวนที่มากขึ้นจากเดิม จนกระทั่งมีลูกค้าจากต่างจังหวัดมาสั่งซื้อกันจำนวนมาก ในที่ประชุมกลุ่มจึงตั้งใจพัฒนาผลิตภัณฑ์ จากเดิมที่หมักดองในโอ่ง วิเคราะห์และมีความเห็นว่าอยากต่อยอดการจำหน่าย จึงใช้วิธีหมักดองหน่อไม้ในขวดน้ำพลาสติก จนถึงปัจจุบัน
เนื่องจากการหมักดองในขวดพลาสติก สามารถขายได้ง่ายโดยไม่ต้องเลอะเทอะมือหรือส่งกลิ่นเหม็น สีหน่อไม้ดองสดใส น่ารับประทาน ขายสะดวกเนื่องจากบรรจุไว้ในขวดที่สามารถเก็บไว้ได้นาน สามารถขนส่งได้สะดวก เป็นของฝากก็ประทับใจผู้รับ โดยไม่ต้องกังวลว่าหน่อไม้จะเสียราคาขาย ซึ่งทางกลุ่มฯจะขายในราคาขวดละ 10 บาท
วิธีการทำหน่อไม้ดอง :
1. การทำหน่อไม้ดองเปรี้ยวด้วยวิธีการหมัก
- หน่อไม้ดิบ (หน่อไม้ไผ่ซาง, ไผ่รวก,ไผ่บงกาย) 10 กิโลกรัม
- เกลือแกง (ต้องใช้เกลือเม็ด ห้ามใช้เกลือป่น เพราะจะทำให้หน่อไม้เน่าได้) 2 กิโลกรัม
- ขวดน้ำพลาสติกล้างสะอาดขนาด 0.5 ลิตร
- มีดฝาน
- ชาม, น้ำเปล่า
ขั้นตอนในการทำ :
- หน่อไม้แต่ละชนิดที่กล่าวมาสามารถนำมาทำได้ หรือผสมกันทำก็ได้ เริ่มต้นจากการแกะเปลือก นอกหน่อไม้ออกให้หมด ล้างน้ำเปล่าให้สะอาด
- นำกะละมัง, ถัง หรือชามขนาดใหญ่ใส่น้ำสะอาดจากนั้น ใช้มีดฝานหน่อไม้ออกเป็นแผ่นหรือเป็นเส้นบางๆลงแช่ในน้ำ การแช่น้ำจะแช่พอท่วม ทิ้งไว้ประมาณ 1 คืน
- หลังจาก 1 คืนไปแล้วให้นำหน่อไม้ขึ้นมาจากน้ำที่แช่ พักไว้กระทั่งสะเด็ดน้ำ
- นำหน่อไม้ 10 กิโลกรัมมาเคล้ากับเกลือ 2 กิโลกรัมตามอัตราส่วน
- จากนั้นนำหน่อไม้มายัดใส่ในขวดพลาสติกขนาดดังกล่าวให้เต็ม โดยไม่ต้องเติมน้ำ การหมักหน่อไม้จะทำให้เกิดน้ำหมักดองออกมาเองตามธรรมชาติ ปิดฝาให้แน่น 1 ขวดจะมีน้ำหนักประมาณ 7-8 ขีด หมักไว้ประมาณ 10 วัน สามารถนำไปขายสู่ตลาดได้
2. การทำหน่อไม้ดองด้วยวิธีการแช่ในน้ำซาวข้าว
**นอกจากการดองหน่อไม้ในขวดพลาสติกแล้ว คุณรัตนากร ยังแบ่งปันวิธีการทำหน่อไม้ดองส้มซึ่งใช้เวลาระยะเวลาในการทำสั้นกว่า เพียงคืนเดียวก็สามารถนำมาผัดหรือนำมาแกงได้ทันที
เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่ทำกันมานานแล้ว โดยใช้หน่อไม้สดๆ ซึ่งหน่อไม้ที่นิยมนำมาทำนั้น จะได้มาจากหน่อไม้ไผ่สีสุก หรือหน่อไม้ไผ่บงกาย มีวิธีทำดังนี้
วิธีการทำ :
- สับหรือขูดเป็นชิ้นเล็กๆใส่ในชาม
- จากนั้น แช่น้ำข้าวเหนียว (หม่าข้าว) ใช้น้ำแช่ข้าวดังกล่าวที่ผ่านการแช่มาแล้ว 1 คืน เติมลงในชาม ให้พอท่วม
- จากนั้นแช่หน่อไม้ไว้ 1 คืน ปิดปากชามด้วยฝาหม้อจนถึงรุ่งเช้า (การแช่จะแช่ไว้ 1 คืน หลังจาก 1 คืนแล้ว สามารถนำมาแกงได้โดยไม่ต้องล้างน้ำ )
***ข้อดีของการหมักดองในขวดพลาสติก คือ สามารถขายได้ง่ายโดยไม่ต้องเลอะเทอะมือหรือส่งกลิ่นเหม็น สีหน่อไม้ดองสดใส น่ารับประทาน ขายสะดวกเนื่องจากบรรจุไว้ในขวดที่สามารถเก็บไว้ได้นาน สามารถหิ้วไปไหนมาไหนได้ เป็นของฝากก็ดีโดยไม่ต้องกังวลว่าหน่อไม้จะเสียราคา จะขายในราคาขวดละ 10 บาท ราคาขายปลีกจะขายขวดละ 15 บาท 1 ขวดสามารถนำมาทำแกงรับประทานได้ประมาณ 3-4 คน***