In focus
- ค่ายกักกันบุคเคนวัลด์ที่มีมนุษย์และสัตว์ถูกกักขังอยู่ในบริเวณเดียวกัน ในอีกฟากหนึ่งนักโทษถูกจำแนกตามอุดมการณ์แบ่งแยกเชื้อชาติของนาซีว่าเป็น‘มนุษย์ชั้นต่ำ’ มันคือภาพสะท้อนให้เห็นถึงความทารุณของนาซี ที่ให้ความสำคัญกับบรรดาสัตว์มากกว่ามนุษย์
- สุนัขเป็นสัตว์เลี้ยงยอดนิยมในสังคมของพรรคนาซี มันคือสัญลักษณ์ของความซื่อสัตย์และภักดี สั่งได้คล้ายทหาร หรือบางครั้งก็ฝึกให้กลายเป็นสัตว์ร้ายได้ด้วย ในค่ายกักกันส่วนใหญ่มักมีสุนัขเข้าร่วมปฏิบัติการ คอยเฝ้า ข่มขู่ และทำร้ายนักโทษ สุนัขเหล่านี้จะได้รับการเลี้ยงดูอย่างดีจากพลพรรคนาซี และได้รับความใส่ใจมากกว่าชนชั้นนักโทษอย่างชาวยิวหรือเชลยศึกชาวรัสเซียน
- อดอล์ฟ ฮิตเลอร์โปรดปรานสุนัขพันธุ์เยอรมัน เชปเพิร์ด เพราะมันมีความคล้ายคลึงกับหมาป่าที่เขาหลงใหล ชื่อเล่นของเขาที่คนใกล้ชิดเรียกขานคือ ‘โวล์ฟ’ (Wolf) แปลว่าหมาป่า ศูนย์บัญชาการใหญ่ของพรรคนาซีในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองก็มีชื่อว่า ‘โวล์ฟส์ชานเซ’ (Wolfsschanze) หรือรังหมาป่าเช่นกัน
ฮิตเลอร์รักสุนัขชื่อ‘บลอนดี’ พอๆ กับแฮร์มันน์ เกอริง–มือขวาของเขาที่รักสิงโตตัวเชื่อง พลพรรคนาซีดูโอบอ้อมอารีกับสัตว์เลี้ยง ขณะเดียวกันกลับสังหารคนเห็นต่างทางการเมืองและชาวยิวนับล้านคนได้อย่างเหี้ยมโหด
ไม่ห่างจากเตาเผาภายในค่ายกักกันบุคเคนวัลด์ เคยเป็นพื้นที่สวนสัตว์ขนาดเล็กและสระปลาทอง มีกรงขังลิง นก และหมี สร้างแล้วเสร็จในปี1938 จาก‘เงินบริจาค’ ที่ขูดรีดจากนักโทษ เพื่อใช้เป็นสถานที่‘หย่อนใจและความบันเทิง’ ให้กับหน่วยเอสเอส เจ้าหน้าที่พลเรือน ผู้คุม และยามรักษาการณ์ในค่ายกักกัน ส่วนอีกฟากหนึ่งของรั้วไฟฟ้ามีนักโทษถูกทารุณกรรม ทรมาน และเข่นฆ่า
ค่ายกักกันบุคเคนวัลด์ที่มีมนุษย์และสัตว์ถูกกักขังอยู่ในบริเวณเดียวกัน ในอีกฟากหนึ่งนักโทษถูกจำแนกตามอุดมการณ์แบ่งแยกเชื้อชาติของนาซีว่าเป็น‘มนุษย์ชั้นต่ำ’ มันคือภาพสะท้อนให้เห็นถึงความทารุณของนาซี ที่ให้ความสำคัญกับบรรดาสัตว์มากกว่ามนุษย์
ใน Tiere im Nationalsozialismus(สัตว์ในระบอบนาซี) หนังสือเล่มใหม่ของยาน โมห์นเฮาปต์(Jan Mohnhaupt) นอกจากจะเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับสวนสัตว์ในค่ายกักกันบุคเคนวัลด์แล้ว ยังกล่าวถึงสัตว์ที่เปรียบเสมือนภาพอย่างและภาพศัตรูของระบอบนาซี
สุนัขตัวโปรดของผู้นำเผด็จการ
ตลอดชีวิตของผู้นำเผด็จการแห่งอาณาจักรไรช์ที่สาม มีสุนัขพันธุ์เยอรมัน เชปเพิร์ดในครอบครอง13 ตัว‘บลอนดี’ เพศเมียเป็นตัวที่ฮิตเลอร์รักที่สุดและเป็นสัตว์ซึ่งมีส่วนร่วมในประวัติศาสตร์ มันได้รับอภิสิทธิ์ในทุกรูปแบบ และเป็นสิ่งมีชีวิตหนึ่งในจำนวนน้อยที่มีโอกาสได้ขึ้นนั่งรถลีมูซีนเคียงข้างจอมเผด็จการ
นอกจากนั้นแล้วบลอนดียังมีส่วนร่วมในกิจกรรมโฆษณาชวนเชื่อ อย่างเช่นใน Wochenschau(รายงานข่าวรายสัปดาห์) ฮิตเลอร์มักจะอวดความสามารถของมัน เป็นการจัดฉากที่‘ผู้นำ’ ต้องการเข้าถึงประชาชนของเขาง่ายดายขึ้น และเมื่อจักรวรรดินาซีล่มสลาย บลอนดีก็ต้องถูกวางยาภายในบังเกอร์ของผู้นำ นั่นเพราะฮิตเลอร์ไม่ต้องการให้สุนัขตัวโปรดของเขาตกทอดไปอยู่ในมือของศัตรูตัวฉกาจอย่างโจเซฟ สตาลิน
สุนัขเป็นสัตว์เลี้ยงยอดนิยมในสังคมของพรรคนาซี มันคือสัญลักษณ์ของความซื่อสัตย์และภักดี สั่งได้คล้ายทหาร หรือบางครั้งก็ฝึกให้กลายเป็นสัตว์ร้ายได้ด้วย ในค่ายกักกันส่วนใหญ่มักมีสุนัขเข้าร่วมปฏิบัติการ คอยเฝ้า ข่มขู่ และทำร้ายนักโทษ สุนัขบางตัวกลายเป็นสัตว์ดุร้ายอย่างน่าเศร้า เช่น‘แบร์รี’ สุนัขพันธุ์คอร์แมน เชปเพิร์ด(พันธุ์ผสมระหว่างคอร์กีและเยอรมัน เชปเพิร์ด) ในค่ายกักกันเทบลิงกา—ในเขตยึดครองโปแลนด์) ที่ผู้บัญชาการสั่งให้กัดขย้ำนักโทษ สุนัขเหล่านี้จะได้รับการเลี้ยงดูอย่างดีจากพลพรรคนาซี และได้รับความใส่ใจมากกว่าชนชั้นนักโทษอย่างชาวยิวหรือเชลยศึกชาวรัสเซียน
หมาป่าในคราบสุนัข
อดอล์ฟ ฮิตเลอร์โปรดปรานสุนัขพันธุ์เยอรมัน เชปเพิร์ด เพราะมันมีความคล้ายคลึงกับหมาป่าที่เขาหลงใหล ชื่อเล่นของเขาที่คนใกล้ชิดเรียกขานคือ‘โวล์ฟ’ (Wolf) แปลว่าหมาป่า ศูนย์บัญชาการใหญ่ของพรรคนาซีในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองก็มีชื่อว่า‘โวล์ฟส์ชานเซ’ (Wolfsschanze) หรือรังหมาป่าเช่นกัน
นาซีสร้างภาพของ‘หมาป่า’ และทำโฆษณาชวนเชื่อมาตั้งแต่ก่อนขึ้นครองอำนาจ ปี1928 โจเซฟ เกิบเบลส์เคยพูดจาข่มขู่นักการเมืองฝ่ายประชาธิปไตยของสาธารณรัฐไวมาร์“เรามาอย่างศัตรู เหมือนหมาป่าแหกคอกแกะ และเราจะทำอย่างนั้น” ห้าปีถัดมา–ปี1933 พรรคนาซีสามารถโค่นสาธารณรัฐไวมาร์ลงได้ ประชาธิปไตยครั้งแรกของเยอรมนีจึงต้องล่มสลายตามไปด้วย
ในปีเดียวกันมีการแก้กฎหมายคุ้มครองสัตว์ เพิ่มเติมข้อห้ามฆ่าสัตว์โดยปราศจากการใช้ยาสลบ ฟังดูคล้ายมาจากความคิดของกลุ่มคนรักสัตว์ แต่ความจริงแล้วมีจุดประสงค์เพื่อกีดกัน ไม่ให้ชาวยิวประกอบพิธีกรรมเซ่นสังเวยสัตว์เท่านั้นเอง
‘แมว’ ของชาวยิว และสัตว์อื่นๆ
การจัดหมวดหมู่‘มีค่า’ และ‘ไร้ค่า’ ที่นาซีใช้กับมนุษย์นั้น ถูกนำมาเปรียบเทียบกับสัตว์ ในอุดมการณ์ที่พิสดารของนาซีมองว่าแมวเป็นสัตว์เผ่าพันธุ์เดียวกับชาวยิว เพราะแมวมีรกรากถิ่นฐานจากภูมิภาคเขตทะเลทราย นอกจากนั้นลักษณะนิสัยของแมวยังแตกต่างจากสุนัข แมวมีความเป็นตัวของตัวเองสูง ไม่นอบน้อม ไม่เชื่อฟัง
ราวปี1941 ที่นาซีกำลังเรืองอำนาจ มีกฎหมายห้ามชาวยิวครอบครองสัตว์เลี้ยง ช่วงเวลานั้นมีการกวาดต้อนชาวยิวและส่งตัวเข้าค่ายกักกัน การห้ามชาวยิวเลี้ยงสัตว์จึงเป็นเหมือนทางออกสำหรับเกสตาโป เวลาบุกจับชาวยิวตามบ้านช่องจะได้ไม่ต้องรับผิดชอบสัตว์เลี้ยงที่ไร้เจ้าของ
นอกจากสัตว์เลี้ยงแล้ว นาซียังให้ความสำคัญสัตว์ต่างๆ ด้วย เด็กนักเรียนชาวเยอรมันนับล้านคนจะต้องเรียนรู้การเลี้ยงไหม เป็นหลักสูตรหนึ่งสำหรับการเตรียมพร้อมรับมือกับภาวะสงคราม ผลผลิตจากไหมจะถูกนำไปทำร่มชูชีพ หรือการเลี้ยงหมูก็กลายเป็นแคมเปญส่งเสริมให้มีการเลี้ยงอย่างจริงจัง ขนาดออกกฎห้ามแม่บ้านทิ้งเศษอาหารเหลือกิน แต่ให้เก็บไว้ทำเป็นอาหารสำหรับหมู
การจัดหมวดหมู่เผ่าพันธุ์อย่างบ้าคลั่งของนาซีฝังลึกในสังคมและชีวิตประจำวัน ก่อนถึงการสังหารล้างเผ่าพันธุ์มนุษย์นับล้านที่ถูกตีตราว่า‘ไร้ค่า’ ทั้งชาวยิว ซินตี โรมา คนพิการ รวมถึงฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง หรือแม้แต่สัตว์ต่างๆ เองก็ถูกระบอบนาซีทำร้ายหรือใช้ประโยชน์
อาณาจักรไรช์ที่สามกลายเป็นอดีตไปนานแล้ว แต่สุนัขพันธุ์เยอรมัน เชปเพิร์ดยังถูกกล่าวถึงและถูกเชื่อมโยงอยู่เสมอ รวมถึงหมาป่า ที่ทุกวันนี้มันกลายเป็นสัตว์สัญลักษณ์ของฝ่ายขวาหัวรุนแรงไปแล้วเช่นกัน
อ้างอิง:
https://www.tt.com/artikel/30731239/treue-hunde-juedische-katzen-haustiere-im-nationalsozialismus
Jan Mohnhaupt,Tiere im Nationalsozialismus,Carl Hanser Verlag (2020)
