ในระยะเวลาที่ผ่านพ้นการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) องค์การอนามัยโลก (WHO) ยกระดับให้เป็น “ภาวะการระบาดใหญ่ทั่วโลก (Pandemic)” ได้ซาลงแล้ว ทุกคนออกมาทำงานจากที่ต้อง Work from Home หรือออนไลน์ ใส่ mask, เจลล้างมือ ซึ่งขายดีมากแบบขาดตลาดและราคาสูง ก็ผ่านพ้นไปแล้วนะครับ
คราวนี้ผมก็จะมาชวนอ่านกับเรื่องกฎหมายง่าย ๆ รอบตัวเรานะครับ เคยถามตัวเองหรือไม่ว่า เมื่อไหร่ที่คุณควรรู้เรื่องกฎหมายซึ่งเป็นสิ่งที่ละเลยหรือเพิกเฉยด้วยคำตอบว่า “ไม่รู้” ไม่ได้ ยุคปัจจุบันนี้การมีความรู้ในนิติธรรมเป็นหลักที่สะท้อนให้เห็นถึงกฎหมายและวิธีการพิจารณาความเป็นธรรมที่เท่าทัน ซึ่งจะถูกนำมาใช้ระหว่างสิทธิของมนุษย์ที่อาศัยร่วมกันในสังคมใหญ่ เพื่อตัดสินความขัดแย้งที่เกิดขึ้นอย่างเป็นธรรมให้กับทุกฝ่าย เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม ค.ศ. 1948 สมัชชาสหประชาชาติได้มีมติรับเอา “ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน” (The Universal Declaration of Human Rights) โดยมุ่งหมายที่จะให้เป็น “มาตรฐานร่วมกันในการส่งเสริมและเคารพต่อสิทธิเสรีภาพอย่างสากลและเป็นผลในสังคม” ซึ่งอาจถือได้ว่า เนื้อหาสาระของปฏิญญาฉบับนี้เป็นพื้นฐานสำคัญของสิทธิมนุษยชนที่มีอิทธิพลกับสนธิสัญญาต่างๆ ทั้งระดับทวิภาคีและพหุภาคี ตลอดจนเป็นแกนกลางของรัฐธรรมนูญในประเทศต่างๆ รวมถึงรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2493 เป็นต้นมา และประเทศไทยได้เป็นหนึ่งในสมาชิกขององค์การสหประชาติและเป็นประเทศผู้ลงนามในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนจึงมีพันธกรณีในการให้ความคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของประชาชนในประเทศให้อยู่ในระดับเดียวกับที่มีการกำหนดไว้ในมาตรฐานสากลด้วย
สำหรับกฎหมายในชีวิตประจำวัน เริ่มจากการแจ้งเกิด และเมื่อคนไทยทุกคนมีอายุครบ 15 ปีบริบูรณ์ แต่ไม่เกิน 17 ปีบริบูรณ์ และมีชื่อในทะเบียนบ้าน จะต้องทำบัตรประชาชนเพื่อใช้ติดต่อทำธุรกรรมต่าง ๆ เช่น ติดต่อธนาคาร, ทำใบขับขี่, สมัครงาน, เลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทย เป็นต้น เมื่อบัตรสูญหายหรือถูกทำลาย หรือชำรุดในสาระสำคัญ ผู้ถือบัตรต้องขอเปลี่ยนบัตรภายใน 90 วันนับแต่วันที่หาย หรือเยาวชนต้องเข้ารับการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 โดยจบการศึกษาอย่างน้อยที่สุดในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น นี่คือตัวอย่างเบื้องต้นซึ่งอยากจะให้เยาวชนเริ่มให้ความสนใจและฝึกความรอบรู้เพื่อต่อยอดไปยังตัวบทกฎหมายซึ่งปัจจุบันเผยแพร่ได้ด้วยสื่อต่าง ๆ อย่างเช่น สถาบันครอบครัว,ออนไลน์, Facebook Youtube, link, E-learning, E-book ฯลฯ
เมื่อเราเริ่มรู้เรื่องกฎหมายแล้ว เราก็จะรู้ว่าเราชอบกฎหมายอะไร เพราะแต่ละประเภทย่อมประยุกต์และนำมาบูรณาการต่อเนื่องกันได้ เมื่อคุณเป็นนักกฎหมาย นิติกร ทนายความ นั่นหมายถึงงานสำคัญของคุณที่จะพบกับคำถามมากมายและคุณต้องเป็นผู้ตอบให้ดีที่สุด คุณจะต้องช่วยเหลือลูกความให้เสียหายน้อยที่สุด, จะทำอย่างไรกับเงื่อนไขการต่อสัญญาต่าง ๆ ให้รอบคอบ, จะต้องขึ้นบัลลังก์ด้วยความมั่นใจในเกมส์ที่คุณมีทางออกไว้แล้ว, แนะนำลูกความไปให้สุดทางเพื่อประโยชน์สูงสุด, ปรับเปลี่ยนแก้ต่างและทันเล่ห์ต่อเรื่องราวต่าง ๆ ด้วยเหตุผลภายในกรอบกฎหมาย ซึ่งสำหรับผมแล้วนับเป็นเรื่องท้าทาย และผมอยากให้ทุกคนได้ทราบว่ากฎหมายเป็นสิ่งสำคัญในชีวิตประจำวันของทุกคนครับ
โดย นายกรธวัช สมกมลชนก
นักศึกษามหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
