พระพุทธรูปแห่ง “บามิยัน” สมัย “พระถังซำจั๋ง” เป็นพระพุทธรูปสีทองประดับด้วยอัญมณี?

“พระพุทธรูปแห่งบามิยัน” ที่ เมืองบามิยัน สมัย “พระถังซำจั๋ง” เป็นพระพุทธรูปสีทองประดับด้วยอัญมณี?

เมืองบามิยัน เป็นเมืองโบราณที่ตั้งอยู่ตอนกลางของประเทศอัฟกานิสถานในปัจจุบัน และเป็นเมืองที่ตั้งอยู่บนเส้นทางสายไหมอันโด่งดัง ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นจุดศูนย์กลางความเจริญรุ่งเรืองของศาสนาพุทธ ที่ยังหลงเหลือร่องรอยความยิ่งใหญ่ปรากฏให้เห็นอยู่บ้างถึงปัจจุบัน

แต่เป็นที่น่าเสียดาย เมื่อสองหลักฐานสำคัญของความรุ่งเรืองในศาสนาพุทธ เมืองบามิยัน นั่นคือพระพุทธรูปขนาดยักษ์ ที่เกิดจากการแกะสลักเข้าไปหน้าผาสององค์ หรือที่รู้จักกันว่า พระพุทธรูปแห่งบามิยัน ได้ถูกทำลายลงด้วยฝีมือของกลุ่มตาลีบันเมื่อปี 2001 จนไม่เหลือซากองค์พระพุทธรูปให้เห็นอยู่เลย

ความยิ่งใหญ่ของพระพุทธรูปทั้งสององค์ จึงคงเหลือให้เห็นเพียงภาพถ่ายหรือภาพเขียน ซึ่งจะเห็นได้ว่าองค์พระทั้งสองที่หลงเหลือก่อนถูกทำลายก็อยู่ในสภาพที่ชำรุดทรุดโทรม จนไม่เหลือพระพักตร์ให้เห็น จนคาดเดาได้ยากว่า เมื่อครั้งที่พระพุทธรูปทั้งสองอยู่ในสภาพสมบูรณ์จะมีความงดงามเพียงใด

เคราะห์ดีที่ “พระถังซำจั๋ง” (บ้างสะกดว่า เหี้ยนจึง หรือเสวียนจั้ง ตามสำเนียงที่ต่างไป) หลวงจีนที่มีชื่อเสียงไปทั่วโลก ซึ่งเดินทางไปศึกษาพระพุทธศาสนาในดินแดนชมพูทวีป เมื่อราวหนึ่งพันสี่ร้อยปีก่อน ได้เดินทางผ่านแคว้นบามิยัน พร้อมกับได้บันทึกสิ่งที่ท่านได้พบเห็นในดินแดนแห่งนี้เอาไว้ด้วย

ตามบันทึกของท่านระบุว่า ในแคว้นบามิยัน มีอารามหลายสิบแห่งมีพระภิกษุนับพัน ส่วนใหญ่ศึกษานิกาย “หินยานฝ่ายโลกุตรวาท” พร้อมกล่าวถึงพระพุทธรูปใหญ่แห่งบามิยันเอาไว้ว่า

“เนินเขาด้านตะวันตกเฉียงเหนือของเมืองหลวง [ของพามิยาน] มีพระพุทธรูปจำหลักด้วยศิลา สูง 140-150 เฉียะ สีทองอร่ามประดับด้วยอัญมณีมีค่า ด้านตะวันออกขององค์พระพุทธรูปมีอารามแห่งหนึ่งซึ่งอดีตพระราชาของแคว้นทรงสร้างขึ้น”

นอกจากนี้ พระถังซำจั๋งยังกล่าวว่า แคว้นบามิยันยังมีพระพุทธไสยาสน์ขนาดยักษ์ที่มีความยาว “กว่าพันเฉียะ” หรือกว่า 300 เมตร อยู่ทางด้านตะวันออกของเมืองอีกด้วย

แต่ทั้งหมดล้วนเป็น “อนิจจัง” (ตามคำสอนของศาสนาพุทธเอง) เพราะพระพุทธรูปขนาดยักษ์ทั้งหลายในบามิยัน ไม่มีหลงเหลือให้คนในยุคปัจจุบันได้พบเห็นอีกต่อไป แม้ปัจจุบันจะมีความพยายามที่จะก่อสร้าง พระพุทธรูปแห่งบามิยัน ขึ้นมาใหม่ แต่นั่นก็หาใช่พระพุทธรูปองค์เดิม

อ่านเพิ่มเติม :

• โบราณวัตถุแห่ง Tillya Tepe ในอัฟกานิสถาน สะท้อนการผสานวัฒนธรรมตะวันตก-ออก
• บันทึก ทูตไทยประจำอัฟกานิสถาน เยือนกรุงคาบูล-เยี่ยมชมพุทธรูปบามิยัน เมื่อ พ.ศ. 2519

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

“ถังซำจั๋ง จดหมายเหตุการเดินทางสู่ดินแดนตะวันตกของมหาราชวงศ์ถัง” โดย ชิว ซูหลิน ใน, ศิลปวัฒนธรรม ฉบับพิเศษ. พิมพ์ครั้งที่ 2 : กุมภาพันธ์ 2547

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 15 ธันวาคม 2560

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : พระพุทธรูปแห่ง “บามิยัน” สมัย “พระถังซำจั๋ง” เป็นพระพุทธรูปสีทองประดับด้วยอัญมณี?

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com