เมล็ดพืชทั้งฟักทอง ทานตะวัน แตงโม มันไม่ใช่เป็นแค่อาหารสัตว์เท่านั้น แม้แต่คนก็ยังเพลิดเพลินเมามันกับการแทะ ฉะนั้นกระบวนการขั้นตอนล้างขัดต้องทำกันอย่างพิถีพิถันล้างหลายๆครั้งให้สะอาด กว่าจะรวบรวมส่งให้คนรับซื้อได้แต่ละกิโลฯ ชาวบ้านถึงกับมือเปื่อยกันไปหลายราย
นายสมศักดิ์ แข็งแรง ครูชำนาญการ แผนกวิชาช่างยนต์ วิทยาลัยเทคนิคลำปาง บอกว่า หลังเก็บเกี่ยวข้าวออกจากนาหมด ชาวบ้านในชุมชนบ้านสบฟ้า อ.แจ้ห่ม จ.ลำปาง จะหันมาปลูกฟักทองเพื่อเก็บเมล็ดส่งขายให้กับบริษัทเอกชน เพราะปัจจุบันความต้องการเพิ่มมากขึ้นทุกวัน เลยทำให้ตลาดเมล็ดฟักทองขยายกว้าง
เทเมล็ดฟักทอง :
เมื่อราคารับซื้อดี ชาวบ้านก็เลยหันมาปลูกกันมากขึ้นปลูกฟักทองเก็บลูกขายไม่มีปัญหา แต่ปลูกแล้วขายเมล็ด ราคารับซื้อ กก.ละ 1,000 บาทมีปัญหา โดยเฉพาะในช่วงหน้าแล้ง น้ำมีน้อย…ชาวบ้านต้องผ่าฟักทองคว้านเอาเฉพาะเมล็ดใส่สวิงหรือตะกร้าพลาสติก เอาไปร่อนล้างในลำธารน้ำไหล เพื่อกำจัดเมือกติดกับผิวเมล็ดฟักทองให้หลุดออก
ฟักทอง
กว่าจะกำจัดเมือกได้หมด ต้องร่อนล้างหลายครั้งไม่ต่ำกว่า 5 ครั้ง แต่ละครั้งล้างได้ทีละไม่กี่ขีด นั่งล้างทั้งวัน นอกจากจะใช้เวลานานมากยังได้คนละประมาณ 1 กก. แล้วมือ-เท้า ที่แช่น้ำอยู่ทั้งวันพลอยเน่าเปื่อยไปด้วย
เครื่องล้างเมล็ดฟักทอง
ครูสมศักดิ์ จึงคิดสร้างเครื่องขัดเมล็ดพืชอเนกประสงค์ขึ้นมาด้วยเงินทุนไม่มาก เพื่อให้เครื่องใช้งานได้ดี จึงขอสนับสนุนทุนจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) พัฒนาเครื่องใหมีคุณภาพล้างได้ทั้งเมล็ดฟักทอง มะขามป้อม…การประดิษฐ์คิดค้นครั้งแรกได้นำผ้ามุ้งของสวิงมาพันกับแกนหมุน เพื่อให้ตาข่ายของสวิงทำหน้าที่ขัดทำความสะอาดเมล็ดฟักทอง แต่ปรากฏผลเมล็ดมีรอยถลอก แตก ทำให้เสียราคา เลยเปลี่ยนมาใช้ขนแปรงแทน ปรากฏว่าได้ผลดี
คัดแยกเมล็ดฟักทอง
ชาวบ้านเพียงแค่นำเมล็ดฟักทอง 1 กก.ใส่น้ำให้ท่วม แล้วเทใส่ฝาเครื่องขัดเมล็ด น้ำที่ผสมลงไปจะช่วยหล่อลื่นดันเมล็ดให้ไหลลงไปทางปลายท่อด้านหน้า ซึ่งมีกะละมังคอยรองรับ เพียงแค่ 10-15 นาที ชาวบ้านจะได้เมล็ดฟักทอง 1 กก. ที่ต้องนำไปร่อนล้างผ่านน้ำอีก 2 ครั้ง แทนที่จะเป็น 5-6 ครั้งอย่างแต่ก่อน
กำจัดเมือกได้หมด
และเมื่อร่อนล้างน้ำเสร็จชาวบ้านจะได้ เมล็ดฟักทองสะอาด30-40กก.ภายในเวลาไม่เกิน 4 ชั่วโมง ก่อนจะนำไปผึ่งลมให้แห้ง ซึ่งต่างจากการล้างด้วยมือ ต้องใช้เวลาเป็นวัน กว่าจะได้เมล็ดฟักทองสะอาดๆ 1 กิโลฯ.
เรื่อง/ภาพ : เพ็ญพิชญา เตียว
