สมเด็จย่าทรงพระเมตตาอยากให้ปวงประชามีฟันดีจึงทรงทรงก่อตั้งหน่วยแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีขึ้นซึ่งเรียกกันย่อๆว่า"พอ.สว"ก็เพื่อให้การรักษาพยาบาลแก่ประชาชนในถิ่นทุรกันดารโดยพระองค์เป็นนายิกากิตติมศักดิ์พระองค์ทรงสนพระทัยในเรื่องบริการทันตกรรมเป็นพิเศษได้ทรงกำชับไว้ว่า"ต้องมีทันตแพทย์ไปช่วยชาวบ้านทุกครั้งเนื่องจากคนไข้ในท้องถิ่นทุรกันดารเมื่อมีโรคฟันจะต้องทนทุกข์ทรมานและไม่สามารถช่วยตนเองได้ดังนั้นต้องให้มีทันตแพทย์ไปช่วยโดยด่วน"ทันตบุคลากรจึงเป็นส่วนหนึ่งของทีมอาสาสมัครของหน่วยแพทย์พอ.สว. ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2512 เป็นต้นมา
ที่มาของวันทันตสาธารณสุขแห่งชาติ
จนในปีพ.ศ. 2529 มูลนิธิพอ.สว. ได้ประสานงานกับกระทรวงสาธารณสุขคณะทันตแพทยศาสตร์ทุกมหาวิทยาลัยกรุงเทพมหานครและทันตแพทยสมาคมฯเริ่มจัด"กิจกรรมรณรงค์ทางทันตสาธารณสุข"เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลเนื่องในวันพระราชสมภพ21 ตุลาคมโดยระดมทันตบุคลากรอาสาสมัครทั้งภาครัฐและเอกชนทั่วประเทศออกให้บริการตรวจรักษาโรคในช่องปากโดยไม่คิดมูลค่าแก่ประชาชนในถิ่นทุรกันดาร48 จังหวัดและได้จัดกิจกรรมนี้ต่อเนื่องทุกปีจนถึงปีพ.ศ. 2532 คณะรัฐมนตรีได้อนุมัติให้วันที่21 ตุลาคมเป็น"วันทันตสาธารณสุขแห่งชาติ"
จึงถือได้ว่าวันทันตสาธารณสุขแห่งชาติมีที่มาจากพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่านต่อราษฎรผู้ทุกข์ทรมานด้วยโรคฟันซึ่งหลังจากพระองค์ท่านเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่18 กรกฎาคมพ.ศ. 2538 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ทรงดำรงตำแหน่งองค์ประธานกิตติมศักดิ์สืบต่อมา
สืบสานพระปณิธานของสมเด็จย่า
โครงการด้านทันตสาธารณสุขต่างๆที่พระองค์และมูลนิธิพอ.สว. ให้การสนับสนุนเป็นโครงการหรือกิจกรรมที่แก้ปัญหาสุขภาพช่องปากของประชาชนอย่างแท้จริงและครบวงจรทั้งการรักษาโรคในช่องปากการจัดบริการทันตกรรมป้องกันการส่งเสริมให้เกิดการดูแลสุขภาพช่องปากตนเอง
กระทรวงสาธารณสุขได้สืบสานพระปณิธานดังกล่าวด้วยการศึกษาสถานการณ์สุขภาพช่องปากของประชาชนไทยเพื่อหาแนวทางการแก้ปัญหาและพบว่าโรคในช่องปากทั้งฟันผุเหงือกอักเสบสภาวะปริทันต์อักเสบมีความชุกสูงเป็นโรคที่พบได้ทุกเพศทุกวัยแต่ขณะเดียวกันก็เป็นโรคที่ป้องกันได้สาเหตุมาจากพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมทั้งการบริโภคอาหารหวานการทำความสะอาดฟันที่ไม่ถูกวิธีการไปรับบริการทางทันตกรรมเฉพาะเมื่อปวดฟันเป็นต้น
