ในวันนี้ 20 มีนาคม คือ “วันวสันตวิษุวัต” (Vernal equinox) อันเป็นวันที่มีกลางวันและกลางคืนยาวนานเท่ากัน เนื่องจากโลกโคจรมาอยู่ในตำแหน่งที่ความเอนเอียงของแกนโลกได้ระนาบกับดวงอาทิตย์ ดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตร พระอาทิตย์จึงขึ้นตรงตำแหน่งตะวันออกและตกที่ตำแหน่งตะวันตกของโลกอย่างพอดิบพอดี ทำให้มีกลางวันและกลางคืนที่นานเท่ากัน
วันวสันตวิษุวัต จะตรงกับช่วง 20-21 มีนาคมของทุกๆ ปี เป็นช่วงเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิของประเทศในซีกโลกเหนือ และเริ่มต้นเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วงในซีกโลกใต้
และจะมีวันที่เกิดปรากฏการณ์ลักษณะเดียวกันนี้อีกครั้ง คือ “วันศารทวิษุวัต” (Autumnal equinox) ซึ่งตรงกับวันที่ 23 กันยายน เมื่อโลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ไปได้อีกครึ่งรอบ (โลกใช้เวลาโคจรรอบดวงอาทิตย์ 365 วัน) ทำให้โลกอยู่ในจุดที่แกนโลกได้ระนาบกับดวงอาทิตย์อีกครั้ง เกิดกลางวันและกลางคืนที่ยาวนานเท่ากัน โดยในวันศารทวิษุวัตประเทศในซีกโลกเหนือเริ่มต้นเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วง และประเทศในซีกโลกใต้เริ่มต้นเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ
และยังมีอีก 2 วัน ที่มีปรากฏการณ์อันเกี่ยวข้องกับตำแหน่งการโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ในรอบปี คือ “วันครีษมายัน” (Summer solstice) ตรงกับวันที่ 21 หรือ 22 มิถุนายน ในไทยจะเป็นวันที่มีกลางคืนสั้นกลางวันยาวนานที่สุดในรอบปี และ “วันเหมายันต์” (Winter solstice) ตรงกับวันที่ 21 หรือ 22 ธันวาคม เป็นวันที่มีกลางวันสั้นกลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี
อ้างอิง: สถาบันวิจัยดาราศาสตร์
ภาพ: NASA Goddard Space Flight Center/flickr, สถาบันวิจัยดาราศาสตร์
